Zvicra i afrohet më shumë aleancës mbrojtëse të BE-së

Këshilli Federal miratoi planin e Ministres së Mbrojtjes Viola Amherd për bashkëpunim më të ngushtë me programin ushtarak të BE-së. Vendimi ka ngjallur polemika në Zvicër për dy pika kryesore.

Sipas planeve të përcaktuara nga Amherd dhe të miratuara nga kolegët e saj në Këshillin Federal, Zvicra do të marrë pjesë në dy projekte të iniciativës evropiane të mbrojtjes Pesco, e cila qëndron për Bashkëpunimin e Strukturuar të Përhershëm dhe përbëhet nga dhjetëra projekte të dizajnuara për të forcuar aftësinë mbrojtëse të BE-së.

Çfarë do të thotë kjo për Zvicrën jo-anëtare të BE-së?

Nga njëra anë, Amherd dëshiron t’ua lehtësojë ushtrive të huaja (nga kombet mike, domethënë) hyrjen në Zvicër.

Ky veprim synon të thjeshtojë transportin ndërkufitar të trupave.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë se trupat e huaja të armatosura mund të kalojnë lehtësisht Zvicrën në rast lufte.

Masa e dytë parashikon ushtrime të përbashkëta të mbrojtjes kibernetike.

Për shembull, Ukraina dëshiron të forcojë bashkëpunimin me BE-në në këtë fushë veçanërisht. Në mënyrë të veçantë, ushtarët kibernetikë zviceranë mund të stërviten me kolegët ukrainas në rast të një emergjence të ardhshme.

Këshilli Federal, megjithatë, theksoi se ndërsa ky bashkëpunim më i ngushtë synon forcimin e aftësisë kombëtare të mbrojtjes së Zvicrës, pjesëmarrja në programet e BE-së “nuk sjell asnjë detyrim” ndaj vendeve të huaja dhe Zvicra do të shqyrtojë përfshirjen e saj “rast pas rasti”.

Ajo që është e qartë është se “Zvicra nuk do të marrë pjesë në stërvitjet me shtetet ndërluftuese”.

Disa parti politike, si Liberalët e Gjelbër, dolën në mbështetje të këtij plani, raporton thelocal.

“Ne do të rrisim sigurinë e Zvicrës,” tha deputeti i partisë Patrick Hässig. “Është e drejtë që ne të punojmë së bashku me kombet evropiane me të cilat ndajmë vlerat e përbashkëta, për të forcuar njëri-tjetrin.

Sidoqoftë, mbështetja nuk është unanime. Ky veprim ka ngjallur polemika në Zvicër në dy pika.

E para është neutraliteti i gjatë i vendit

Në një deklaratë për shtyp, Partia Popullore Zvicerane (SVP), një përkrahëse e vendosur e neutralitetit, tha se “Këshilli Federal po braktis sovranitetin e vendit tonë. Duke marrë pjesë në paktin ushtarak të BE-së, [qeveria] po rrezikon gjithashtu sigurinë e popullsisë zvicerane përmes neglizhencës së rëndë.”

Për më tepër, “BE-ja kërkon që shtetet që marrin pjesë në projektet e Pesco-s të jenë në përputhje me objektivat e politikës së jashtme dhe të sigurisë të BE-së”, gjë që argumenton se është e papajtueshme me neutralitetin e Zvicrës, transmeton albinfo.ch.

Por ka edhe pika të tjera mosmarrëveshjeje.

Këshilli Federal e mori vendimin e tij në mënyrë të njëanshme, duke anashkaluar parlamentin, gjë që nuk është praktikë e zakonshme brenda sistemit politik të Zvicrës.

Jo vetëm SVP, por edhe partitë më të majta, të cilat normalisht mbështesin lidhje më të ngushta me BE-në, janë kritike ndaj kësaj qasjeje.

“Fakti që parlamenti nuk ka fjalë për këtë çështje është tronditës”, tha deputetja e të Gjelbërve, Marionna Schlatter.

Këshilli Federal nuk ka shpjeguar pse nuk ka përfshirë degën legjislative në vendimin e tij.

Çfarë do të ndodhë më pas?

Pjesëmarrja e Zvicrës në Pesco ende duhet t’u dorëzohet vendeve anëtare dhe Këshillit të BE-së për miratim.

A ka përparësi për pjesëmarrjen e Zvicrës në aleancat ndërkombëtare? Po.

Ndërsa neutraliteti i saj e pengon Zvicrën që të bashkohet me NATO-n, pushtimi rus i Ukrainës në vitin 2022 ishte një ndryshim i madh paradigme përsa i përket mospërfshirjes së Zvicrës në punët e jashtme.

Zvicra ka lidhje të ngushta me organizatën përmes programit të Partneritetit për Paqe (PfP) të NATO-s, i cili i lejon asaj të ndërtojë një “marrëdhënie individuale” me aleancën ushtarake.

Çfarë do të thotë saktësisht kjo?

Sipas Departamentit Federal të Punëve të Jashtme, “PfP i ofron Zvicrës një kornizë institucionale për dialogun mbi çështjet e politikës së sigurisë me vendet e tjera.

“Kjo është e rëndësishme duke pasur parasysh se Zvicra është një nga vendet e pakta midis Atlantikut dhe Ukrainës që nuk i përket as Bashkimit Evropian, i cili ka politikën e vet të përbashkët të sigurisë dhe mbrojtjes, as NATO-s.”

Dhe ndërsa të qenit pjesë e PfP-së nuk do ta zhysë Zvicrën në një konflikt të armatosur, “ajo ndihmon në përgatitjen e forcave të armatosura të Zvicrës për pjesëmarrjen e tyre në misionet paqeruajtëse jashtë vendit nën komandën e NATO-s, BE-së ose Kombeve të Bashkuara”, sipas autoriteteve.

---