Zvicër: Shumë biznese punojnë me orar të shkurtuar

Për të shmangur pushimet masive, kompanitë zvicerane po përdorin një masë që e ka vërtetuar vlerën e saj në kohë krize: duke punuar me kohë të shkurtër. Çfarë është puna me orar të shkurtuar

Hotelieria, transporti, prodhimi, turizmi – një sërë sektorësh janë goditur rëndë nga pandemia për shkak të mbylljes së institucioneve publike dhe bizneseve jo thelbësore, por edhe mbylljeve të kufijve dhe kufizimeve të lëvizjes së njerëzve.

Kompanitë zvicerane po shohin një rënie alarmante të të ardhurave dhe gjithnjë e më shumë po përdorin punën me kohë të shkurtër, shkruan swissinfo.ch, përcjell albinfo.ch.

Çfarë është duke punuar me kohë të shkurtër?

Në Zvicër, kur një kompani e gjen veten në vështirësi, ajo përkohësisht mund të zvogëlojë orarin e punës të stafit të saj. Punonjësit pastaj punojnë në një përqindje më të ulët dhe punëdhënësi paguan një pagë më të ulët e cila plotësohet me sigurimin e papunësisë.

Punonjësit kompensohen me 80% të humbjes së të ardhurave. Pra, nëse kompania zvogëlon shkallën e aktivitetit nga 100% (me kohë të plotë) në 50%, kompania paguan këtë 50% dhe fondi i sigurimit të papunësisë mbulon 80%. Kështu, punonjësi merr 90% të pagës fillestare. Fondi i papunësisë paguan pjesën e vet tek punëdhënësi, i cili përdor këtë shumë për të paguar pagat e të punësuarve.

Kompania gjithashtu mund të ndërpresë operacionet plotësisht për një periudhë të caktuar, përcjell tutje albinfo.ch.

Kur mund të përdoret punë me kohë të shkurtër?

Një rënie e porosive, një krizë financiare ose një pandemi mund të krijojë një kompani përkohësisht në vështirësi dhe të bëjë që ajo të pushojë disa staf – edhe pse kompania do t’u duhet këtyre punonjësve përsëri disa muaj më vonë. Qëllimi i punës me kohë të shkurtër është mbrojtja e vendeve të punës.

Për të përfituar nga kjo masë, punëdhënësi duhet të njoftojë autoritetet kantonale dhjetë ditë para fillimit të uljes së orarit të punës. Kantoni atëherë do të jetë në gjendje të kontrollojë nëse masa është e ligjshme dhe nëse me të vërtetë ka për qëllim ruajtjen e punëve, përcjell tutje albinfo.ch.

Kush ka të drejtë të punojë me kohë të shkurtër?

Punonjësit me një kontratë të hapur ose punë të përhershme kanë të drejtë. Praktikantët, punëtorët e përkohshëm dhe punonjësit me kontrata me afat të caktuar nuk kanë të drejtë të papunësisë së pjesshme. Ata vazhdojnë të marrin pagën e tyre të zakonshme dhe në parim nuk mund të pushohen nga puna.

Për të prezantuar një ulje të orarit të punës, kompania duhet të marrë pëlqimin me shkrim të punonjësve të saj. Të gjithë janë të lirë të refuzojnë këtë masë dhe të vazhdojnë të marrin të ardhurat e tyre të zakonshme. Sidoqoftë, rreziku i largimit nga puna është më i lartë.

Puna me kohë të shkurtër nuk ka ndikim në kohëzgjatjen e përfitimit të papunësisë. Punëdhënësit dhe punonjësit gjithashtu duhet të vazhdojnë të paguajnë kontributet e tyre të sigurimeve shoqërore.

A mund të jepni dorëheqje ose të pushoni nga puna gjatë një periudhe pune me kohë të shkurtër?

Po, kontrata e punës mund të ndërpritet në çdo kohë duke respektuar periudhat e njoftimit. Punëdhënësi më pas është i detyruar të paguajë pagën e plotë derisa punonjësi të largohet.

A janë të ndryshme rregullat për punën me kohë të shkurtër me Covid-19?

Qeveria zvicerane ka vendosur të qetësojë kërkesat:

– Kompania mund ta informojë kantonin menjëherë – nuk ka më nevojë të presë dhjetë ditë.

– Periudha e lejuar për të aplikuar punë me kohë të shkurtër është zgjatur nga tre në gjashtë muaj.

– Praktikantët, punëtorët e përkohshëm dhe punonjësit me kontrata me afat të caktuar kanë të drejtë gjithashtu të punojnë me kohë të shkurtër, përcjell tutje albinfo.ch.

A janë ndërmarrje të shumta që kërkojnë punë me kohë të shkurtër për shkak të pandemisë?

Deri më tani autoritetet zvicerane kanë pranuar 1,17 milionë aplikime për punë me kohë të shkurtër, që përfaqëson pothuajse 20% të fuqisë punëtore.

A është duke punuar me kohë të shkurtër me të vërtetë efektive në kohë krize?

Gjatë krizës ekonomike të vitit 2009, industria zvicerane vuajti shumë dhe 90,000 punonjës përfituan nga puna me kohë të shkurtër. Një analizë e realizuar ndërmjet vitit 2009 dhe 2015 nga Instituti Ekonomik Zviceran (KOF) tregoi se puna me kohë të shkurtër kishte një ndikim pozitiv: ajo parandaloi pushimet në afat të gjatë dhe i lë kompanitë të mbrojnë të paktën 10% të punëve të tyre dhe të mbajnë njohuri të vlefshme. Kostoja e punës me kohë të shkurtër u kompensua kryesisht nga kursimet e bëra në sigurimin e zakonshëm të papunësisë.

A përdorin vende të tjera nga Zvicra këtë mjet?

Shumica e vendeve të industrializuara, kanë mekanizma pune afatshkurtër, të cilët tashmë ishin përdorur gjerësisht gjatë krizës ekonomike të vitit 2009. Në këtë pandemi, gjithnjë e më shumë vende po përdorin këto mekanizma. Disa vende si: Zvicra, Gjermania, Italia, Franca dhe Holanda.

---