Vllaznim Xhiha: SWISSALBS, dëshmi e potencialit të sipërmarrësve shqiptarë  

Intervistë me inxhinierin dhe afaristin e njohur Vllaznim Xhiha, anëtar jurie për zgjedhjen e Sipërmarrësit të Vitit 2022 nga SWISSALBS

“Ne përballemi me sfida komplekse si ngrohja globale dhe shterimi i burimeve natyrore. Shoqëria jonë as nuk mund të jetë e qëndrueshme dhe as t’u mbijetojë këtyre sfidave pa investuar në burimet tona më të mira – aftësitë tona natyrore. Sa më komplekse të bëhet bota, aq më kreativë duhet të jemi”, thotë Vllaznim Xhiha, Sipërmarrës dhe Kryetar i EYE Inkurajimi i Sipërmarrësve të Rinj 

Albinfo.ch: Çfarë i dallon sipërmarrësit zviceranë nga ata shqiptarë? 

VX: Për dallim nga Kosova, ndërmarrësia në Zvicër ka një histori të gjatë. Ekosistemi i krijuar sipërmarrës, i cili bazohet në një sistem shkolle dhe trajnimi shumë të zhvilluar, është një platformë optimale për promovimin e kompanive të reja dhe bizneseve të reja. 

Kosova është një shtet i ri dhe për fat të keq (ende) nuk mund t’i ofrojë këto kërkesa brezave të saj të rinj. Të rinjtë shqiptarë që jetojnë dhe trajnohen në Zvicër kanë të njëjtat parakushte dhe të njëjtat mundësi si kolegët e tyre zviceranë për t’u bërë sipërmarrës të suksesshëm. Ajo që i dallon të rinjtë shqiptarë është ambicia e tyre për t’u njohur si sipërmarrës të suksesshëm. 

Zhvillimi pozitiv i iniciativës SWISSALBS konfirmon këtë supozim. 

Albinfo.ch: Çfarë cilësie sjellin në ekonominë zvicerane sipërmarrësit shqiptaro-zviceranë? 

VX: Për mendimin tim, ambicia e theksuar e ndërmarrësve të rinj nga Kosova rezulton në një gatishmëri më të madhe për të rrezikuar. Kjo sjell njëfarë freskie dhe dinamizmi në kompanitë në të cilat ata punojnë. 

Albinfo.ch: Ju keni studiuar në universitetin ETH të Cyrihut. A është arsimi baza e çdo suksesi ekonomik? 

VX: Cilësia e arsimit dhe trajnimit është baza për çdo sukses sipërmarrës dhe ekonomik. Kompetenca, ekspertiza dhe inovacioni janë kushtet bazë për suksesin ekonomik të një vendi dhe kjo mund të arrihet vetëm përmes një sistemi të shkëlqyer shkollor. 

Albinfo.ch: Ju keni ngritur laboratorë inxhinierikë për të rinjtë në vendin tuaj. Pse? Dhe çfarë mund të mësojnë të rinjtë atje? 

VX: “Imagjinata është burimi i të gjitha arritjeve njerëzore dhe kreativiteti është dhurata më e madhe e inteligjencës njerëzore” pati thënë dikur profesori britanik i artit dhe këshilltari i qeverisë, Sir Ken Robinson. 

Çdo fëmijë lind me këto aftësi natyrore – dhe qëllimi ynë është t’i inkurajojmë ata. Laboratori ynë fantastik BONEVET (Bëje vetë) është një mjedis mësimor progresiv dhe miqësor për fëmijët, ku fëmijët e të gjitha moshave, nga mosha 4 vjeç e lart, frymëzohen përmes lojës dhe teknologjisë për të zbuluar talentet e tyre dhe për t’i zhvilluar ato me pasion dhe dashuri. 

Qasja mësimore e BONEVET merret me problemet e botës reale për t’i përgatitur nxënësit të përballen dhe me sfidat e botës sonë komplekse me kompetencë, besim dhe optimizëm më të madh. 

Albinfo.ch: Njohuritë inxhinierike do të ishin të mira edhe për të rinjtë zviceranë. A nuk dëshironi të krijoni laboratorë të tillë edhe në Zvicër? 

VX: Sistemi shkollor në Zvicër është shembullor në të gjitha nivelet mësimore dhe aq i avancuar sa nuk mund të ofrojmë asgjë të re me konceptin tonë të mësimdhënies. 

Albinfo.ch: Trajnimi ynë bazohet në njohuri. Sipërmarrësi legjendar kinez Jack Ma, vetë profesor universiteti, propagandoi në WEF dy vjet më parë se fëmijëve nuk duhet t’u mësohet dituria, por kreativiteti. Dhe promovoni disiplina të tilla si arti dhe muzika, pasi makinat sot dinë gjithnjë e më shumë. Çfarë do të thoshit? 

VX: Jam dakord. Ne jetojmë në një botë dinamike që po ndryshon gjithnjë e më shpejt. Teknologjia po evoluon me një ritëm të përshpejtuar, duke ndryshuar mënyrën se si ne mendojmë, veprojmë dhe komunikojmë me njëri-tjetrin. Ne përballemi me sfida komplekse si ngrohja globale dhe shterimi i burimeve natyrore. Shoqëria jonë as nuk mund të jetë e qëndrueshme dhe as t’u mbijetojë këtyre sfidave pa investuar në burimet tona më të mira – aftësitë tona natyrore. Sa më komplekse të bëhet bota, aq më kreativë duhet të jemi. 

Albinfo.ch: Çfarë aftësish i duhen një sipërmarrësi për të qenë i suksesshëm? 

VX: Përveç ekspertizës, inovacionit dhe aftësive menaxheriale, një sipërmarrës duhet të ketë vullnet dhe këmbëngulje të fortë. 

Albinfo.ch: A ka ndryshuar përkufizimi i suksesit gjatë karrierës suaj? Si e përcaktoni suksesin për veten tuaj sot? 

VX: Nuk ka rrugë të lehtë drejt suksesit – ai nuk vjen nga ngjarje të izoluara dhe ndërtohet gradualisht. Në rrugën drejt suksesit, ju duhet të pushtoni çdo centimetër të tokës ku ecni. 

Për mua, sukses do të thotë të gjesh ekuilibrin e duhur midis performancës personale dhe një kontributi domethënës për të mirën e përbashkët. Dhe jo duke u përpjekur për tituj dhe status shoqëror ose për famë dhe pasuri. 

 Albinfo.ch: Zvicra ka një diasporë shumë të madhe shqiptare dhe kosovare. A ndihet në Kosovë dhe në Shqipëri ikja e trurit? Dhe si mund të përmirësohet transferimi i njohurive në Shqipëri dhe Kosovë? 

VX: Kemi një popullatë të re të mrekullueshme, plot talent dhe energji. Vendi ynë ka burime natyrore që janë thelbësore për Perëndimin, janë të rëndësishme për ekonominë. Ne kemi mjaft tokë pjellore për të ushqyer të gjithë popullsinë tonë. Ne kemi miq dhe partnerë të mëdhenj në perëndim, veçanërisht në Zvicër – dhe diaspora jonë vazhdon të mbështesë bujarisht Kosovën dhe popullin e saj. 

Kosova ka nevojë urgjente për të rinj të mirëarsimuar, të cilët do të përdorin burimet tona natyrore dhe njerëzore me produktivitet më të lartë dhe rendimente më të mëdha në mënyrë që të rrisin mirëqenien dhe atraktivitetin e Kosovës. 

Jemi të sigurt se në vitet e ardhshme shumë nga këta vajza dhe djem të rinj do të bëhen inxhinierë dhe teknikë të mirë si dhe sipërmarrës të suksesshëm që do të nisin biznese dhe do të krijojnë vende të reja pune për të zbutur papunësinë tonë të lartë tek të rinjtë dhe shpresojmë të ndihmojnë në uljen e fluksit të emigracionit. 

Bashkëpunimi ndërmjet sipërmarrësve në Kosovë dhe Shqipëri dhe sipërmarrësve të rinj shqiptarë në Zvicër sigurisht që do të ketë një ndikim pozitiv në reduktimin e ikjes së trurit. 

Albinfo.ch: A i këshilloni të rinjtë që të bëhen sipërmarrës edhe në këto kohë të pasigurta? 

VX: Do të këshilloja çdo të ri që ka një ide të parezistueshme, të bëhet sipërmarrës – me kusht që të ketë vullnetin, guximin dhe këmbënguljen. Sipërmarrja është zakonisht e rrezikshme dhe rraskapitëse, por aq më tepër emocionuese dhe pasuruese. 

Kohët e pasigurta kanë edhe avantazhet e tyre: në kohë krize, sipërmarrësit vigjilentë njohin mundësi të reja për inovacion që ndihmojnë kompanitë të rriten. 

Jepet çmimi swissalbs për Sipërmarrësin e Vitit

Më 26 nëntor 2022, #swissalbs, organizata ombrellë për komunitetin zvicerano-shqiptar, do të akordojë për herë të dytë në Cyrih çmimin swissalbs për Sipërmarrësin e Vitit. 

Në juri bëjnë pjesë Këshilltari Kombëtar i FDP-së Andri Silberschmidt, Vllaznim Xhiha, Nadine Jürgensen, Roland Brack dhe Jeton Tola. 

Në emër të #swissalbs, Michel Pernet ka zhvilluar nga një intervistë me anëtarët e jurisë mbi situatën aktuale ekonomike dhe mbi jetën e tyre sipërmarrëse. 

Platforma mediale albinfo.ch është sponsor medial i aktivitetit.

---