Specialisti kirurgjik, Përparim Limani, flet për transplantin e organeve dhe kërkesat ligjore

Dr. Limani ka dhënë shumë shpjegime interesante duke përfshirë atë se kush mund të dhurojë organe, cilat organe mund të dhurohen, cilat janë kërkesat ligjore, e shumë detaje të tjera të cilat mund t’i kuptoni nga teksti i mëposhtëm.

Transplantimi i organeve është një term mjaft i dëgjuar, gjë që nënkupton një operacion në të cilin një organ i sëmurë është zëvendësuar nga një organ tjetër, i njëjtë, vetëm se i shëndetshëm.

Megjithatë ka shumë pyetje lidhur me këtë temë që nuk mund t’i kuptojmë më mirë sesa nga një specialist i fushës. Në këtë rast, Albinfo.ch ka intervistuar specialistin kirurgjik, Përparim Limani, mjek i lartë në Klinikën për Kirurgjinë Viscerale dhe Transplantative në Spitalin Universitar të Cyrihut.

Dr. Limani ka dhënë shumë shpjegime interesante, duke përfshirë atë se kush mund të dhurojë organe, cilat organe mund të dhurohen, cilat janë kërkesat ligjore, e shumë detaje të tjera, të cilat mund t’i kuptoni nga teksti i mëposhtëm.

 

Intervista e plotë:

Albinfo.ch: Si janë të zgjedhur marrësit e organeve?

Dr. Përparim Limani: Duhet të hyni në listën kombëtare të pritjes në Zvicër, ku  janë aktualisht rreth 1500 persona të rinj që u duhet një organ. Përparësi për transplantim u jepet pacientëve, gjendja e të cilëve është në rrezik për jetën dhe ku një përfitim mjekësor a transplantimi është i pranishëm.

Albinfo.ch: Kush mund të dhurojë organe?

Dr. Përparim Limani: Përcaktuese se kush mund të dhurojë organe është gjendja shëndetësore e dhuruesit dhe funksioni i organeve dhe indeve, por jo mosha. Çdo donacion që jepet do të mblidhet dhe kontrollohet nga një ekipi mjekësor. Çdo person mbi 16 vjeç mund të regjistrohet në Regjistrin Kombëtar të Dhuruesve të Organeve. Nëse një donacion shkon për një person 16 vjeç vendos përfaqësuesja ligjore.

Albinfo.ch: Cilat organe dhe inde mund të dhurohen?

Dr. Përparim Limani: Pas vdekjes së trurit, mund të dhurohen këto organe organe: veshkat, mushkëritë, mëlçia, zemra, pankreasi (ose qelizat e ishujve) dhe zorra e hollë. Përveç organeve, mund të dhurohen edhe inde, si kornea e syrit ose valvulat e zemrës dhe enët e mëdha të gjakut.

Albinfo.ch: Por, cilat janë kërkesat ligjore për një dhurim organesh?

Dr. Përparim Limani: Organet, indet ose qelizat mund të merren nga një person i vdekur, nëse paraprakisht ka pasur një pëlqim për këtë, si për shembull, i vdekuri ka qenë i regjistruar në Regjistrin Kombëtar të Dhuruesve të Organeve dhe kur vdekja e trurit është përcaktuar nuk kanë qenë të pranishme asnjë nga kriteret e përjashtimit mjekësor (p.sh. sëmundjet aktive të tumorit, infeksion të paqartë).

Në rast se nuk ka një deklaratë pozitive të dhurimit të organeve nga personi i vdekur (p.sh. në formën e një regjistrimi në Regjistrin Kombëtar të Dhuruesve të Organeve, një kartë dhurimi organesh ose një vullneti i gjallë), mundësia tjetër është të pyeten të afërmit e të ndjerit dhe të marrin vendimin vetë. Nëse nuk mund të arrihet asnjë i afërm, nuk është e lejuar të hiqen organe, inde apo qeliza.

Albinfo.ch: A mund t’i dhuroj organe një anëtari të familjes ose të afërmit?

Dr. Përparim Limani: Disa organe mund të dhurohen të gjalla. Në Zvicër është e mundur të transplantohen veshkat dhe një pjesë e mëlçisë nga donatorët e gjallë. Në dhurimin e gjallë, dhuruesi pranon t’i dhurojë një veshkë ose një pjesë të mëlçisë një marrësi të caktuar. Në shumicën dërrmuese të rasteve, dhurimet bëhen brenda familjes (prindër, vëllezër e motra, bashkëshortë), por edhe mes miqsh. Në këtë rast, dhuruesi e di se kujt do t’i ndahet organi. Çdo vit ka rreth 110 dhurues të jetës në Zvicër.

Albinfo.ch: Cilat janë kërkesat për donacionet e gjalla dhe si është procesi?

Dr. Përparim Limani: Dhuruesit e mundshëm të gjallë sqarohen në mënyrë gjithëpërfshirëse nga ana mjekësore dhe psikologjike. Një parakusht për një dhurim të gjallë është që dhuruesi t’i nënshtrohet një vlerësimi të detajuar mjekësor dhe psikologjik paraprakisht. Funksionet e veshkave dhe organeve të tjera monitorohen mjekësisht dhe kryhen analiza specifike të gjakut. Vlerësimi psikologjik shqyrton motivimin për dhurimin e organeve dhe nëse ai është vullnetar. Vetëm nëse plotësohen të gjitha kërkesat, dikush mund të jetë dhurues i gjallë.

Dhurimi i jetesës paguhet plotësisht nga shoqëria e sigurimit shëndetësor të marrësit. Ndalohet me ligj dhënia ose marrja e ndonjë përfitimi monetar ose përfitim tjetër për dhurimin e organeve, indeve ose qelizave të njeriut. Kompensimi për humbjen e të ardhurave dhe shpenzimet e bëra drejtpërdrejt nga dhuruesi, si dhe kompensimi për dëmin e pësuar nga dhuruesi si rezultat i heqjes së organeve, indeve ose qelizave, nuk konsiderohen përfitime financiare ose përfitime të tjera dhe gjithashtu mbulohen nga sigurimi shëndetësor i marrësit. Ndërsa, nëse dëshironi të bëheni një donator i gjallë, ju lutemi kontaktoni qendrën më të afërt të transplantit për më shumë informacion.

Albinfo.ch: Si funksionon në detaje transplanti i veshkave kirurgjikisht?

Dr. Përparim Limani: Operacioni kryhet nën anestezi të përgjithshme. Operacioni kryhet kryesisht në mënyrë laparoskopike, d.m.th me të ashtuquajturën kirurgji të vrimës së çelësit. Në këtë proces bëhen 3 ose 4 prerje rreth 1 cm në zonën e barkut. Një videokamerë dhe instrumente shtesë futen në bark nëpërmjet kësaj. Përveç kësaj, kërkohet një prerje më e madhe prej përafërsisht 8 cm për të hequr veshkën më pas. Kjo prerje më e madhe bëhet ose në zonën e vijës së mesme poshtë kërthizës në drejtim gjatësor, ose mbi kockën pubike në drejtim tërthor (si në prerje cezariane). Kirurgu do të përcaktojë me ju përpara operacionit se cila prerje duhet të bëhet. Ai gjithashtu do të përcaktojë me ju se cila veshkë, e djathta apo e majta, do të hiqet gjatë procedurës. Në raste të rralla, operacioni nuk mund të kryhet duke përdorur teknikën e vrimës së çelësit dhe duhet të kryhet një operacion i hapur me një prerje më të madhe, qoftë në zonën e vijës së mesme ose në zonën e krahut.

Albinfo.ch: Ku mund të gjej më shumë informacion kushdo që dëshiron të dhurojë organe?

Dr. Përparim Limani: Ekipi ndërdisiplinor për dhurimin e veshkave të gjalla në spitalin universitar përbëhet nga kirurgë transplanti dhe nefrologë. Gjatë orëve të konsultimit, Dr. med. Olivier de Rougement, znj. Dr. med. Kerstin Hübel dhe PD Dr. med. Limani kujdesen për ty. Për më shumë informacion, ju lutemi përdorni detajet e kontaktit: Spitali Universitar Cyrih, Koordinimi i Donatorëve të Gjallë, OST-U-57 Clinic for Visceral and Transplant Surgery, Rämistrasse 100, CH-8091 Zurich; Tel: +41-44-255 30 20, Faks:+41-44-255 40 20; E-mail:[email protected]. Si dhe faqen e internetit: https://www.usz.ch/fachbereich/transplantationszentrum/

Informacion rreth Dr. Përparim Limanit

PD Dr. med. Dr. sc. nat. Përparim Limani është me origjinë nga Kërçova. Pas studimeve për mjekësi dhe doktoraturës në Universitetin e Cyrihut, ai përfundoi trajnimin e specialistit kirurgjik në Spitalin Universitar në Cyrih dhe në spitalet në Frauenfeld dhe Männedorf në Zvicër. Ai përfundoi me sukses bursën e tij kërkimore në Swiss Hepato-pankreato-Biliar (HPB) Laboratory në Cyrih me një doktoraturë në Fakultetin e Shkencave Matematike dhe Natyrore si pjesë e programit MD-PhD dhe trajnim të mëtejshëm në mjekësinë farmaceutike dhe zhvillimi i medikamenteve. Pas një specializimi klinike në Qendrën e Kancerit University of Texas MD Anderson Cancer Center në Houston, Texas, SHBA, ai është mjek i lartë në Klinikën për Kirurgjinë Viscerale dhe Transplantative Spitalin Universitar i Cyrihut. Dr Limani ka qenë i habilituar në Universitetin e Cyrihut dhe që atëherë është ligjërues në fakultetin e mjekësisë.

---