Si po tenton SHBA të ndalojë epideminë e obezitetit?

Në SHBA, e cila njihet për shkallën e lartë të obezitetit, vitet e fundit ka ndodhur një ndryshim i pazakontë dhe i rëndësishëm. Për herë të parë në historinë e fundit, ka një rënie të numrit të personave obezë që nga viti 2023 dhe shumë ekspertë e lidhin këtë fenomen me ilaçe të reja që përdoren në trajtimin e obezitetit dhe diabetit, si semaglutide dhe tirzepatide.

Këto barna, relativisht të reja në treg, kanë zgjuar interesim të madh për shkak të efektivitetit të tyre në uljen e peshës trupore. Por lind pyetja nëse rënia e regjistruar e obezitetit mund të lidhet drejtpërdrejt me përdorimin e këtyre barnave dhe nëse ka një lidhje të qartë shkak-pasojë midis dy fenomeneve.

Konteksti historik dhe sfida e obezitetit në SHBA

Obeziteti ka qenë një problem i madh shëndetësor në SHBA për dekada, duke prekur më shumë se një të tretën e të rriturve amerikanë. Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), normat e obezitetit janë rritur në mënyrë të qëndrueshme që nga vitet 1980. Obeziteti është i lidhur me një sërë problemesh shëndetësore, duke përfshirë diabetin e tipit 2, sëmundjet e zemrës, goditjet në tru, infertilitetin, sëmundjet neurologjike dhe disa lloje kanceri, rritjen e presionit mbi sistemin e kujdesit shëndetësor dhe shkurtimin e jetëgjatësisë.

Prandaj, nuk është për t’u habitur që komuniteti shkencor, si dhe industria farmaceutike, kërkuan intensivisht mënyra për të trajtuar në mënyrë efektive obezitetin.

Deri kohët e fundit, ndërhyrjet përfshinin ndryshime në dietë, rritje të aktivitetit fizik, terapi njohëse-sjellëse dhe, në raste ekstreme, kirurgji gastrik bypass. Por rezultatet ishin të ndryshueshme dhe shkalla e suksesit afatgjatë ishte relativisht e ulët. Në këtë kuadër, ardhja e barnave të reja si semaglutide dhe tirzepatide shkaktoi interes dhe optimizëm të madh.

Lojtarët e rinj: Semaglutide dhe tirzepatide

Semaglutide dhe tirzepatide fillimisht u zhvilluan për trajtimin e diabetit të tipit 2, por sot ato përdoren gjithnjë e më shumë për trajtimin e obezitetit. Rritin ndjeshmërinë e organizmit ndaj insulinës, ulin oreksin, përshpejtojnë dhe intensifikojnë ndjenjën e ngopjes, ngadalësojnë kalimin e ushqimit përmes sistemit tretës dhe për pasojë kontrollojnë marrjen e ushqimit dhe metabolizmin.

Çfarë është semaglutide dhe si funksionon?

Semaglutide është një agonist i receptorit peptid-1 (GLP-1) i ngjashëm me glukagonin dhe u miratua për herë të parë për trajtimin e diabetit në 2017 me emrin tregtar Ozempic. Në vitin 2021, me emrin Wegovy, u miratua për trajtimin e obezitetit kur provat klinike treguan se pacientët që e morën atë humbën mesatarisht 15-20% të peshës së tyre fillestare trupore, që ishte një rezultat shumë më i madh në krahasim me trajtimet e mëparshme.

Çfarë është tirzepatide dhe si funksionon?

Tirzepatid, i cili është një ilaç edhe më i ri, u miratua në vitin 2022 me emrin Mounjaro. Ky medikament gjithashtu vepron në receptorët GLP-1, por përveç kësaj stimulon receptorët për polipeptidin insulinotropik të varur nga glukoza (GIP), i cili përmirëson më tej rregullimin e sheqerit në gjak, ndjeshmërinë ndaj insulinës dhe metabolizmin e indeve dhjamore. Studimet kanë treguar se tirzepatidi mund të çojë në humbje peshe prej 20-25%, që do të thotë se është jashtëzakonisht efektiv.

Rritja e konsumit të barnave të obezitetit në SHBA

Sipas të dhënave të fundit , numri i amerikanëve që përdorin këto barna është rritur në mënyrë dramatike vitet e fundit. Vlerësohet se në vitin 2021, rreth 2 milionë prej tyre përdorën semaglutide. Është interesante që numri i recetave për semaglutide u katërfishua nga 2019 në 2024.

Tirzepatid (i njohur me emrat tregtar Mounjaro dhe Zepbound) gjithashtu tërhoqi shumë vëmendje pas miratimit të tij në 2022. Në vitin e parë në treg, ai gjeneroi shitje prej 5.2 miliardë dollarësh dhe kërkesa ishte aq e lartë sa herë pas here kishte mungesa në zinxhiri i furnizimit.

Efektshmëria e konfirmuar, por kujdes në interpretimin e shkakut

Rritja e popullaritetit të këtyre barnave përkon me të dhënat e para që tregojnë stanjacion, dhe në disa rajone edhe një rënie në normat e obezitetit në SHBA. Megjithatë, duhet theksuar se këto janë barna relativisht të reja, kështu që nevojitet më shumë kohë për të përcaktuar efektivitetin e tyre afatgjatë dhe ndikimin në rezultatet e përhershme shëndetësore.

Aktualisht është e vështirë të përcaktohet nëse ulja e obezitetit shkaktohet drejtpërdrejt nga përdorimi i shtuar i këtyre barnave apo nga faktorë të tjerë, por të dhënat paraprake tregojnë se mund të ketë një lidhje të fortë.

 

 

 

---