“Shtëpi e ëmbla shtëpi”, çdo vit, më shumë se 20,000 zviceranë kthehen në Zvicër

Çdo vit, më shumë se 20,000 zviceranë jashtë vendit kthehen në Zvicër. Disa kthehen sepse duhet, të tjerët sepse duan. Swissinfo.ch bisedoi me dy ish të mërguar

Danielle Brocard, 73 vjeçare, u kthye së fundmi në Zvicër pasi kaloi pjesën më të madhe të jetës së saj jashtë. E pyetur nëse u pendua ndonjëherë që u kthye në tokën e lindjes së saj, ajo përgjigjet: “[Për] pesë minuta, jo më shumë”.

Brocard u largua nga Zvicra para 18-vjetorit të saj me një diplomë mësimore në xhep, raporton Swissinfo.ch, transmeton albinfo.ch.

Kjo ishte në mesin e viteve 1960, kulmi i lëvizjes çlirimtare shoqërore. “Gjithçka ishte e pastër, gjithçka ishte e bukur në Zvicër. Ishte shumë perfekte, u mërzita”, thotë ajo.

Brocard kaloi vitin e saj të parë jashtë vendit në Pisa, përpara se të transferohej në Greqi për të marrë një pozicion mësimdhënie private me një familje. Por në prill 1967, junta ushtarake mori pushtetin me një grusht shteti dhe “kolonelët e saj diktatorë” urdhëroi më pas të gjithë të huajt të largoheshin nga vendi brenda tre ditësh.

Etje për Aventura

Brocard vendosi të shkojë në Izrael për të dalë vullnetare në një kibutz, por përsëri, historia ndërhyri dhe Lufta Gjashtë Ditore e pengoi atë të vazhdonte me planet e saj. Ajo u kthye në Zvicër për një kohë, para se të nisej përsëri për të kaluar një vit në Londër si dado, transmeton tutje albinfo.ch.

E rritur në një familje protestante me një baba socialist, Brocard thotë se po kërkonte t’i jepte kuptim jetës së saj. “Unë i thashë vetes se isha në tokë për të bërë diçka, jo vetëm për të krijuar një familje dhe për të pasur një shtëpi,” thotë ajo. E etur për të vazhduar aventurat e saj, Brocard u kthye në Itali, duke u vendosur në Romë. Aty takoi burrin që do të bëhej partneri i jetës së saj, transmeton tutje albinfo.ch.

Gjetja e kuptimit

Çifti kishte dy vajza dhe më vonë u transferuan në Genova për punën e burrit të saj.

“Genoanët kanë një mentalitet të ngjashëm me zviceranët”, thotë Brocard, i cili fillimisht punoi si mësues në një shkollë zvicerane dhe më pas në një bankë. Por duke kuptuar se jeta e saj nuk i përmbushte idealet e saj rinore, Brocard tha se ajo e ndjeu jetën e saj “budalla”.

Ishte në atë moment ajo vendosi të kontaktojë bamirësinë zvicerane Terre des Hommes dhe ofroi të nisë një degë italiane të organizatës së tyre. Më në fund, ajo e kishte gjetur qëllimin e saj. Mbushur me energji, Brocard kaloi më shumë se 20 vjet duke bërë fushatë për organizatën.

“[Ishte] gjithmonë vullnetare,” thotë ajo. “Unë kam punuar në bankë [por] Terre des Hommes ishte për komunitetin.”

Kthimi në Zvicër

Deri në vitin 2013, dhe me fëmijët e saj të rritur që jetonin jashtë vendit – një në Zvicër, një në Gjermani – Brocard vendosi të dilte në pension.

“Fillova të pyes veten se çfarë do të bënim vetëm së bashku në Genova”, thotë Brocard. Vendimi për t’u kthyer në Zvicër për të jetuar në Lozanë erdhi gradualisht, pas një ose dy vitesh reflektimi.

Duke qeshur, Brocard thotë se burri i saj kishte më pak probleme për t’u integruar në Zvicër sesa ajo.

“Gjithmonë më kishin munguar malet dhe dëbora,” thotë ajo. “[Por] u desh pak kohë që të shkëputesha nga Italia.”

Kjo tha, në moshën 73 vjeç ajo tani mund të shohë anën pozitive të disa aspekteve të jetës zvicerane që e bezdisën kur ishte e re.

“Gjithçka është shumë më e lehtë këtu sesa në Itali. E kisha harruar se sa e jashtëzakonshme ishte që gjithçka funksiononte, “thotë ajo. Megjithatë, në aspektin financiar, Brocard është dashur të mësojë të” heqë dorë nga shumë gjëra “, sepse” edhe pse kurrë nuk kemi hedhur para”, jeta në Zvicra është e shtrenjtë për një çift me pensione italiane, pa marrë parasysh sa të mira janë.

Duke mos mbajtur një bazë në Itali, Brocard tani kthehet si një turist dhe “është e shkëlqyeshme”, thotë ajo.

Nga 770,900 shtetas zviceranë që jetuan jashtë vendit në 2019, 23,965 kanë zgjedhur të përfundojnë të kthehen në shtëpi. Arsyet e tyre për kthim janë kryesisht të padokumentuara. Departamenti Federal i Punëve të Jashtme (FDFA) dhe Organizata për Zvicrën (OSA) ofrojnë hipoteza të ndryshme. OSA sugjeron që cilësia e sistemit shëndetësor zviceran dhe mbulimi i sigurimeve, krizat ekonomike dhe mungesa e perspektivave ekonomike jashtë vendit – si dhe qëndrimet me kohëzgjatje të kufizuar (dërgimi profesional) – janë arsyet më të mundshme që zviceranët të kthehen në atdhe. Por OSA gjithashtu vëren se ajo “nuk është në gjendje të komunikojë arsye të sakta bazuar në të dhëna të vërtetuara”.

Azia, padyshim

Duke jetuar në Azi për 40 vjet – së pari në Tajlandë, pastaj në Singapor – Phil Guinand, 74 vjeç, vendosi të kthehej në Zvicër kur doli në pension.

Për Guinand, dëshira për të udhëtuar ishte në gjenet e tij. I lindur në Indi nga prindër zviceranë, ai e kaloi rininë e tij duke lëvizur midis vendit të lindjes së tij, Amerikës së Jugut dhe Afrikës. Kur u kthye në Zvicër në 1964, ai takoi gruan e tij të ardhshme, një Indoneziane e cila po studionte në Zvicrën frëngjishtfolëse. Por shpejt, “Doja të largohesha përsëri, u mërzita”, thotë ai.

Pas dy punëve në industrinë farmaceutike zvicerane, Guinand bëri punën e ëndrrave të tij duke punuar për një kompani zvicerane në Tajlandë. Familja, e cila deri atëherë përfshinte dy fëmijë, u largua për në Vendin e Buzëqeshjeve në 1971.

Por në 1999, Azia u godit rëndë nga kriza ekonomike, duke bërë që Guinand të humbte punën e tij. I papunë për një vit, ai vendosi të sjellë familjen e tij përsëri në Zvicër.

“Ishte e vështirë të gjesh veten të ballafaquar me realitetin e moshës dhe jetës së punës në Zvicër,” thotë ai. Ndërsa të rinjtë vlerësohen në Perëndim, “vjetërsia është e rëndësishme në Azi”.

Në fund, ai gjeti një punë me një kompani farmaceutike në St Gallen, duke mbuluar Azinë Juglindore dhe Paqësorin nga Zvicra. Por pas dy vitesh, udhëtimi i vazhdueshëm e kishte lodhur atë, duke e bërë atë të sugjeronte që kompania të hapte një zyrë në Singapor. “Në një moshë të caktuar, Singapori ishte një kompromis i mirë, por nuk është në të vërtetë Azia,” thotë ai.

“Azia nuk është ajo që ka qenë dikur”

Pas daljes në pension, Guinand dhe gruaja e tij vendosën të shkonin në Indonezi, vendi i lindjes së saj. Sidoqoftë, ata shpejt kuptuan se cilësia e jetës atje, me ndotjen dhe mbingarkesën e saj, nuk ishte për ta.

Kthimi në Zvicër u bë një zgjedhje e qartë.

“Ne nuk donim të adaptoheshim në një vend të ri në Azi. Ishte më e thjeshtë të kthehesha në Zvicër,” thotë Guinand. “Kjo ndoshta sepse ne kurrë nuk kishim jetuar në të vërtetë në Zvicër; në fund, ishte gjithashtu një zbulim.”

Për Guinand, ekziston një trishtim që vende të ndryshme nëpër botë po bëhen më homogjene.

“Kur u larguam, shumica e vendeve aziatike ishin ende në zhvillim. Sot, globalizimi i ka bërë ndryshimet më pak të theksuara. Fryma aventureske që mbretëroi nuk ekziston më,” thotë ai.

Aklimatizimi

Ashtu si Brocard, Guinand-it i është dashur të përshtatet me jetën e tij të re në Zvicër. Duke kaluar pjesën më të madhe të jetës së tij midis kulturave të tjera “ju nuk keni më të njëjtat vlera si njerëzit këtu dhe anasjelltas”, thotë ai. Por tani ai gjithashtu vlerëson aspekte të jetës në Zvicër që nuk i pëlqente në rininë e tij.

“Paqja dhe siguria e Zvicrës mund të jenë të mërzitshme, por ka edhe vlerë”, thotë ai.

Ai është gjithashtu i lumtur që “Zvicra ka evoluar në drejtimin e duhur”. Ai thotë se vendi është shumë më i hapur se sa ishte, dhe tani mund të gjesh gjithçka në dyqane “gjë që nuk ishte rasti 40 vjet më parë”.

---