Pse po përgjithësohet diaspora në rastet e konflikteve individuale?

Qasja me tendencë negative për gjeneralizim dhe portretizim të diasporës duhet të ndalet. Kështu vlerësojnë edhe njohësit e mediave me të cilët ka biseduar Albinfo.ch

Konflikti fizik që ndodhi ditë më parë në aeroplanin e linjës Prishtinë-Bazel, u shërbeu si rasti i radhës disa mediave kosovare të përgjithësojnë diasporën, duke e identifikuar atë si bartëse të veprimeve të disa incidenteve individuale.

Ky rast mori dhenë në mediat vendore por nuk mungoi raportimi as edhe në mediat zvicerane. Një numër mediash kosovare vendosën që me rastin në fjalë të gjeneralizojnë të tërë diasporën si të tillë. Pra, nëse disa mërgimtarë rrahen, atëherë e gjithë diaspora sipas tyre, portretizohet si e të njëjtit nivel, shkruan albinfo.ch.

“Diasporës kosovare s’i pritet të zbresin në tokë, “kërcet” grushti në aeroplan midis mikut e dhëndrrit”;

“Nuk pritën të ulen në tokë/Mërgimtarët kosovarë rrahen mes vete në Aeroplan”;

“Diaspora kosovare: Kërcet grushti në aeroplan midis mikut e dhëndrrit”;

“Plas grushti mes shqiptarëve në avion, shokohen pasagjerët”…

Këta ishin disa nga titujt që mediat ua vendosën raportimeve rreth kësaj ngjarje. Në fillim, kur lexoni këta tituj, përshtypja e parë që ju krijohet është se; e tërë diaspora qenka rrahur në aeroplan dhe askush nga ta nuk paska mbetur në shtëpitë e tyre. Po klikove mbi lajmin brenda i gjen te gjitha informacionet e ‘dorës së parë’, kush është  dhëndrri e kush miku, madje edhe informata të ‘sakta’ se rastet e tilla ku diaspora përfshihet në përleshje e rrahje në Kosovë nuk janë të rralla. Tituj të tillë, e lajme me tekste tendencioze, bëhen për t’u klikuar dhe jo për të informuar publikun.

Qasja me tendencë negative për gjeneralizim dhe portretizim të diasporës duhet të ndalet. Kështu vlerësojnë edhe njohësit e mediave me të cilët ka biseduar Albinfo.ch.

Gazetari i mirënjohur shqiptar, Bahri Cani, thotë se raste të mosmarrëveshjeve ndodhin kudo, prandaj nuk duhet dhënë konotacion grupor.

“Rrahjet e tilla dhe mosmarrëveshjet ndodhin gjithmonë, në avion, në rrugë, në kino, në stadium e në familje. Ndaj këtij rasti kurrsesi nuk duhet dhënë konotacionin e disaporës. Në Kosovë, Shqipëri e Maqedoni të Veriut ndodhin çdo ditë raste shumë më të rënda, vrasje e kacafytje dhe askush nuk ua jep ndonjë konotacion grupor. Ndaj as këtij rasti nuk duhet dhënë ky konotacion. Për mërgimtarët me siguri që ka nevojë të flitet, sepse ata janë ndër shtyllat më të rëndësishme të shoqërisë. Fakt është që edhe ndër mërgimtarët ka njerëz që jo gjithmonë u përmbahen rregullave dhe vlerave. Por për diasporën me siguri që nuk duhet të flasim përmes ndonjë rasti të ndarë dhe kurrsesi jo vetëm në konotacionin negativ, siç përpiqen disa”, është shprehu z.Cani në një prononcim për Albinfo.ch.

Ndërkohë, studiuesi i mediave dhe konfliktit, Abit Hoxha, vlerëson se reprezantimi i diasporës në mënyrë të përgjithësuar është mungesë e profesionalizimit të medias.

“Reprezentimi i diasporës në media kosovare është e vertetë që është si të themi; i ngjyrosur me brushë të njejtë. Përderisa diaspora e Kosovës është shumë e larmishme dhe e ndryshme, shumë shpesh përgjithësohet. Kjo është shenjë e mungesës së profesionalizimit të medias dhe gazetarëve pasi natyrisht që diaspora nuk është kompakte e homogjene por është shumë e ndryshme. Duhet thënë se sjelljet e një apo dy individëve, nuk duhet të refektojnë në një komunitet të tërë në secilin kontekst”, ka thënë z.Hoxha në një prononcim për albinfo.ch.

Ngjarjen në fjalë si raportim joprofesional e ka cilësuar edhe njohësi i mediave dhe çështjeve të diasporës, Avni Dervishi, i cili ka rikujtuar edhe rastet e më hershme kur diaspora është fyer e përgjithësuar.

“Gjeneralizimi dhe demonizimi i tërë diasporës, për raste specifike kuptohet se është gabim. Nuk është veprim medial etik e as profesional. Sikurse rasti me gazetarin shqiptar në Kosovë, që na bëri analfabetë e gërnaqa të gjithëve, para disa kohëve. Kuptohet se as ne diaspora nuk bën të gjeneralizojmë me të gjithë gazetarët për arsye të një personi”, u shpreh z.Dervishi.

Ai po ashtu thotë se edhe diaspora është pjesë e trungut shqiptar, si për të mirë dhe si për të keq.

“Më duhet të them, se ne, Diaspora, për të mirë e për të keq, jemi pjesë e të njëjtit trung shqiptar, pa dallim ku jetojmë në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni të Veriut, Luginë, Mal të Zi apo në diasporë. Ka edhe dallime të mëdha nē sjellje të gjeneratave të ndryshme në diasporë poashtu. Gjeneralizimet janë të gabuara e aspak përfaqësuese për tërë diasporën. Shpresoj as ngjarje të tilla dhune në aeroplana e as reagime mediaktike gjeneralizuese, të mos shohim shumë në të ardhmen,” përfundon ai prononcimin për albinfo.ch.

Sidoqoftë, duhet shpresuar të evitohen raportimet e tilla. Ndërkohë, rikujtojmë se nuk duhet harruar se ka shumë njerëz të suksesshëm që jetojnë dhe veprojnë në diasporë, të cilët kanë të arritura në fusha të ndryshme.

Rasti i fundit, i cili vlen të ceket është përfaqësuesi i Zvicrës në Eurovision, talenti me prejardhje shqiptare Gjon Muharremaj. I njohur në publik edhe si Gjon’s Tears, përfaqësoi Zvicrën në Eurovison dhe arriti të renditet i pari me votat e jurisë, ndërsa me votat e publikut përfundimisht doli i treti, kështu duke e rënditur Zvicrën në top tre vendet fituese të Eurovisionit.

---