Normat më të larta të interesit pas ndryshimit të qiramarrësit, rregull në Gjenevë

(KEYSTONE/Christian Beutler)

Ndryshimet e qiramarrësit shpesh rezultojnë në një rritje të qirasë. Kjo është veçanërisht e vërtetë në zonat me kërkesa shumë të larta. Në qytetin e Gjenevës, apartamentet janë bërë mesatarisht 18 për qind më të shtrenjta me ndryshimet e qiramarrësve, sipas hulumtimit të RTS.

Ryan së fundmi arriti diçka të rrallë në Gjenevë: gjeti një apartament me katër dhoma. Ai ishte shpërngulur atje nga kantoni Vaud dhe kishte pritur të shpenzonte më shumë për apartamentin. Por 2700 franga në muaj ishin pak.

Më vonë ai mësoi se qiraja kishte qenë 1270 CHF para se të transferohej. Çmimi ishte dyfishuar. Ryan pyet “çfarë e justifikon një rritje kaq masive, veçanërisht pasi, sipas njohurive tona, nuk kishte pasur asnjë rinovim midis qiramarrësit të mëparshëm dhe nesh”.

Ky rast nuk është i pazakontë. Ai ilustron realitetin e tregut të lirë të qirave në qytetin e Gjenevës. Nga dhjetë apartamente që kanë ndërruar qiramarrës që nga viti 2015, katër janë bërë më të shtrenjta me të paktën 20 për qind. Këtë e tregojnë të dhënat nga afro 20,000 apartamente të siguruara nga zyra e statistikave kantonale dhe të analizuara nga RTS. Madje, një në pesë apartamente është rritur me më shumë se 50 për qind, transmeton albinfo.ch.

Kontratat e vjetra nuk merren parasysh

Industria e pasurive të paluajtshme shpesh argumenton se rritje të tilla masive justifikohen për qiratë shumë të vjetra. RTS për këtë arsye përjashtoi nga analiza të gjitha pronat me qira të lidhura para vitit 2000.

Diane Barbier-Mueller, një anëtare e Këshillit të Madh të Partisë Demokratike të Lirë dhe anëtare e bordit drejtues të firmës së pasurive të paluajtshme Pilet & Renaud, shprehu habinë për këto shifra: “Këto rritje mbi 50 për qind më habitin. Për mendimin tim, nuk ka shumë apartamente ku janë të mundshme rritje të tilla”.

Ajo vazhdon: “I kujtoj të gjithëve se ka ende një ligj të ofertës dhe kërkesës. Qiramarrësit nuk janë të gatshëm të paguajnë asnjë çmim”.

Ryan e sheh këtë në këtë mënyrë: “Pas gjashtë muajsh kërkime dhe aplikimesh të shumta, nuk kishim në të vërtetë zgjidhje. Morëm apartamentin që mundëm, edhe pse menduam se qiraja ishte shumë e lartë”. Në fakt, kantoni i Gjenevës kishte një normë vendesh të lira pune prej 0.46 për qind në vitin 2024, tre herë më e ulët se në një treg që konsiderohet i shëndetshëm.

Kërkimi për kthime

Për Barbier-Mueller, është legjitime që pronarët të rrisin qiratë për t’i përshtatur ato me tregun. Ajo përmend fondet e pensioneve, të cilat zotërojnë 20 për qind të pronave dhe duhet të jenë në gjendje të paguajnë pensionet. Kur blini një ndërtesë, “kthimi është zakonisht shumë i ulët, kështu që pronari dëshiron të rrisë të ardhurat nga qiraja për të fituar para në vend që t’i humbasë”.

Për Këshilltarin Kombëtar të PS-së së Gjenevës, Christian Dandrès, ky shqetësim është i pabazë. “Norma e interesit që pronarët lejohen të ngarkojnë qiramarrësit është shumë e lartë,” thotë ai. Paratë e investuara në një pronë aktualisht japin një normë neto interesi prej 3.5 për qind. Ky është një “investim absolutisht pa rrezik”.

Problemi, sipas politikanit të PS-së, është se qiramarrësit shpesh nuk e sfidojnë normën fillestare të interesit në fillim të qirasë. Më pas zbatohet ligji i tregut të lirë dhe pronarët mund të kërkojnë fitime jashtëzakonisht të larta, veçanërisht në qytete si Gjeneva. Për Danndrès-in, është pra e qartë se apartamentet sot janë më shumë një “produkt financiar spekulativ” sesa “një përgjigje ndaj një nevoje bazë”.