Në Bern me “Urtësi nga Kosova”

Më 20 qershor, në ambasadën e Shqipërisë në Bern, u mbajt takim miqësor, ku Instituti Zviceran i Studimeve Shqiptare, ISEAL, prezentoi publikimet e fundit, ndër të cilat, edhe librin e posa botuar, "Urtësi nga Kosova". 

Çdo gjë ishte mirë-pozicionuar për të folur për këtë botim të ri, ndryshe nga të tjerët, ose thënë më thjeshtë, një rreze e re, dalë nga trungu shqiptar, këtë herë në drejtim të Zvicrës.

Ambasadori i nderuar, diplomati Ilri Gjoni, që vuri në dispozicion ambientet e ambasadës së Shqipërisë, ishte kujdesur që çdo gjë të ishte në piedestalin e duhur për të mundësuar një takim miqësor mes ISEAL dhe miqëve të tij, për prezentimin e botimit të ri.

Pas fjalimit të mirëseardhjes nga ambasadori shqiptar Iliri Gjoni, Z. Meuwly paraqiti temat me të cilat është marrë ISEAL kohëve të fundit, mes tjerash “Kosova, histori e pranishme e një shteti”. Ishte studim mjaft interesant, ku Kosova shikohet jo vetëm nga zhvillimi i brendshëm, por e ndërlidhur me zhvillimet në Europë, e sidomos në Unionin Europian.

Ndërkohë që Z. Meuwly me përqëndrim të veçantë shtjellonte temën e tij, mbi tavolinën para mysafirëve, qëndronin disa libra, ndër të cilat edhe botimi i fundit i ISEAL-it, ” Urtësi nga Kosova”. Ajo që tërhiqte vëmendjen ishte titulli në pesë gjuhë, i shkruar mbi sfondin-punimin kuq e zi të qilimave kosovarë, dhe disa tufëza që vëreheshin të varura mes librit, si për të ndarë faqen e fundit të lexuar.

Me plot kuriozitet prisja të dija më shumë për këtë libër. “Urtësi”? ” Nga Kosova?”… Sikur po nxirret diçka që është harruar… A ka urtësi Kosova? Si janë prezentuar ato? Njëra pas tjerës në formë të rreshtit të ri? Ku del ISEAL të zhgroposë në thellësitë e harruara, e të gjejë dicka të rëndësishme, në atë tokë, ku vlerave po u rrezikohet fara???

Driton Kajtazi mori fjalën në vazhdim, për të dhënë të rejat e fundit nga ISEAL, dhe prezentuar botimet e fundit, me theks të veçantë mbi librin ” Urtësi nga Kosova”, i botuar në shkurt të këtij viti, në Lozanë, në pesë gjuhë njëkohësisht.

Cila ishte e veçanta e këtij libri, që më bëri të marr kohë për të përshkruar takimin e mbrëmjes së 20 qershorit të mbajtur në ambasadën e Shqipërisë, në Bern?

Driton Kajtazi kishte bërë për vete të pranishmit, qysh në paraqitjen e tij të thjeshtë. I ulur në të njëjtën kanape me Z. Meuwly, flamuri shqiptar i vendosor pas tij, sikur qëndronte edhe ai me kureshtje për të parë se çfar mund t’a nderonte, në këto kohë të turbullta.

” Urtësi nga Kosova”, kompilim i teksteve, fjalëve të çmuara, punëdoreve të çmuara, e bërë nga njerëz të çmuar. Zotëri Kajtazi filloi rrëfimin e nismës së idesë, duke folur për Institutin Zviceran të Studimeve Shqiptare, Kosovën, Trepçën, Luftën, Gratë, përsonat me aftësi të kufizuar etj.

Ndërmjet përshkrimeve dëgjova diçka të tingëllonte aq bukur: ” Rilindja shqiptare u lind jashtë atëdheut, ajo tani po rritet jashtë atdheut”…

Flamuri shqiptar, Dritoni me fjalët emocionuese, rrëfimi se si iu bashkangjit këtij projekti një DORË e BARDHË, ajo e GRUAS shqiptare, të prekur nga lufta. Ajo dorë që qëndisi art nëpër shekuj, për t’u cilësuar, aq bukur nga Z. Kajtazi, si ” heroinë e llojit të vet, që ka përcjellë fakte historike ndër shekuj përmes punimeve artistike, përkrah burrit- hero që heroizmin e dëshmonte me armë…”, ajo dorë e bekuar që përkundte djepa, mbi kokat e të cilëve kishte thurur tufëza me mozaik ngjyrash, për të qënë objekt loje për bebet e fëmijtë zemër-dëlirë. Ajo dorë e bekuar, u bashkangjit në formësimin e librit, ” Urtësi nga Kosova”, dhe dora tjetër iu dha nga persona me aftësi të kufizuar, për të bërë bashkë duart më zemër-dëlira të një populli.

Dhe ” Urtësi nga Kosova” bëhet kështu nga vepër në kryevepër, e thurur nga autorë të një brezi të ri, që rrënjon në një thesar të nxjerrur nga ari shqiptar, nga pastërtia e zemrës së bardhë të një gruaje të pambrojtur, që u rrit mbi tokë xhevahirësh të bardhë, e rritur e edukuar me urtësi që peshojnë sa ari i bardhë….Dhe kopertinat e bardha, të punuara në formë të një dhurate të bukur, i japin ngjyrën finale këtij libri, që është më shumë se libër, por që kam frikë t’a emërtoj, se mos i hyj ne hak peshës që ai përmban: urtësi, edukatë, dhimbje të shëndrruar në shpresë e më në fund VLERË me emrin URTËSI. Vlerë që u nëpërkëmb një kohë, por vlera si vlera, ajo edhe po të bije në fund të oqeanit, ajo prap del në sipërfaqe. Ajo del, sepse është rrënjosur me të mirën, me të bardhën, me njerëzorën.

Duke i ikur kështu një paraqitje letrare të librit, pasi që nuk ndihem kompetente, desha me këtë përshkrim të mbrëmjes së 20 qershorit 2019 në ambasadën shqiptare në Bern, të përcjell tek lexuesi një ndjenjë përsonale që pata fatin të përjetoj në një vend të duhur, në momentin e duhur, në prani të diçkaje të madhe të bukur, që mund të mbillet vetëm nga urtësi të çmuara, ndihmuar nga duar që qëndisin çdo detaj të ndjenjave të kësaj bote, duke i dhënë veprës shpirtin e duhur.

Bern, qershor 2019