Muret i rrëzon koha

Sot unë jam me presidentin meksikan, Enrique Peña Nieto: “ Meksika nuk beson në mure! Ne nuk do të paguajmë për murin!”

Ishte viti 1990 kur Aksioni për Pajtimin e Gjaqeve në Kosovë ishte në vlug. Bashkë me disa veprimtarë të tjerë ishim në përpjekje të pajtimit të dy familjeve të hasmëruara. Familjet jo vetëm se ishin nga i njëjti vendbanim, por parcelat e tyre të banimit i ndante vetëm një gardh. Pikërisht ky fakt dhe pikërisht gardhi e bënte edhe më të vështirë pajtimin.  Familja e dëmtuar, që për fat nuk kishte jetë të humbura nga ky konflikt, parashtronte ndërtimin e murit me një lartësi dhe trashësi të konsiderueshme si kusht të pajtimit. Muri dhe vetëm muri u bë kusht i pakapërcyeshëm i pajtimit. Muri do të ishte relativisht i gjatë, i lartë mbi dy metra dhe me betonarme. Kjo kapërcente mundësitë financiare të familjes dëmtuese, sepse e sillte atë buzë ekzistencës. Familja dëmtuese shprehte gatishmëri për ndërtimin e një muri të shkurtë, që kufizonte pamjen e drejtpërdrejtë të dy familjeve fqinje të hasmëruara, por jo murin e gjatë, të lartë e me betonarme…

Duke parë se ndërmjetësimi po dështonte tek muri, pyeta të dëmtuarin, që kishte qëlluar të jetë një ish-arsimtar imi, se “atë mur a do të mund ta rrëzonte ndonjë tërmet i fuqishëm, sado i forcuar me betonarme të jetë”? Dhe, natyrisht, se përgjigja e tij ishte “po”. “Po murin e quajtur besë kombëtare, a mund ta rrëzojë ndonjë tërmet, a mund ta rrëzojë koha?”, – ishte pyetja ime tjetër. Këtë herë përgjigja e tij nuk ishte po, por “… shumë herë më ke sfiduar si nxënës (ishte mësimdhënës im i matematikës, lëndën që e doja më së shumti, e me këtë dhe i sfidoja ndonjëherë edhe mësimdhënësit e mi)… Më ke zënë ngushtë”, – thoshte mësuesi im tashmë  i ndjerë. Ish-mësuesin tim e pashë të luhatej, siç luhaten degët e një lisi nga dallgët e një ere të fortë. Më erdhi keq për pozitën që e solla, por do të më vinte mirë po të binte këtë herë, sepse rënia do të ishte ringritja  e tij. Kur dukej se s’do t’i bënte dot ballë tundimit të sfidës, doli zëri i njërit prej atëherë më të rinjve të familjes së tij të gjerë, një pak a shumë bashkëmoshatar imi, cili tha “ Edhe të gjithë po ta falin, unë nuk e fal…Bile edhe po të ishte profesor Sami Peja këtu” (ai  studionte atëherë në Fakultetin Ekonomik, ku jepte mësim Sami Peja, një ndër pjesëmarrësit e Aksionit të Pajtimit të Gjaqeve në Kosovë). Po të ishte vetëm “… edhe nëse të gjithë e falin, unë nuk e fal…” do ta kuptoja më shumë, por theksimi i (mos)prezencës së elitës më bëri të kisha më pak mirëkuptim për qëndrimin e tij. I thashë se përballë bashkëvendësve dhe bashkëmoshatarëve tu duhet të kesh respektin dhe obligimin që ke ndaj mësimdhënësve… Ishte përfundimisht e qartë se xhelozia, kjo dobësi karakteri e shumëkujt, e bënte bashkëmoshatarin tonë “burrë të fortë kanuni”.

Sot muri nuk ekziston, njerëzit që kishin shkaktuar konfliktin ose janë shuar, ose janë në prag të shuarjes. Jeta ka pasur rrjedhën e vet, pa mur, por me barrën e ngarkesës së hasmërisë e të mospajtimit…

Kur presidenti i porsazgjedhur amerikan urdhëroi ndërtimin e murit me Meksikën, pikërisht ky rast mu kujtua. Dhe pyetja që do t’i parashtroja presidentit Trump do të ishte po ajo që ia pata parashtruar mësuesit tim atë kohë. Është e qartë se “Besëlidhja kombëtare” do të binte në këtë kontekst e vendin e saj do ta zinte “logjika e globalizmit”.

Derisa mësuesi im përpëlitej në sfidën e tij, Trump do ta quante këtë “ fake pyetje”, sepse ja që muri, sipas botëkuptimit të tij, do ta ruajë atë që për të është “prioritet”  – Amerikën.

Kina e sotshme duket të jetë sfida kryesore e Trump-it, kurse Kina antike  – ajo e ndërtimit të murit mbrojtës me Mongolinë – modeli kryesor i tij . Të jetuarit në shekullin XXI dhe të menduarit si në kohën e gurit duket të jenë dy polet e papajtueshme të presidentit të ri amerikan. Edhe nëse ai do të luhatej ndonjëherë, do të dilte dikush nga grupi i burrave të fortë të kanunit Trump që do t’i thoshte “ Jo at, mos u ligështo! Mos u zmbraps, Amerika është e para!”.

Muri edhe do të ndërtohet, kufijtë e Amerikës edhe do të forcohen, do të ngrihen edhe taksat doganore, por era Trump do të përfundojë një ditë, ashtu siç përfunduan edhe erërat e tjera historike, sado kundërmuese të kenë qenë ato, por nevoja imediate e popujve për të dhënë dhe marrë, për të parë dhe për t’u parë nuk do të ndalet asnjëherë.

Sot unë jam me presidentin meksikan, Enrique Peña Nieto: “ Meksika nuk beson në mure! Ne nuk do të paguajmë për murin!”.

• Ky është një opinion i autorit dhe nuk e shpreh domosdoshmërisht qëndrimin e redaksisë