Lajme

Kush humb dhe kush fiton nga reforma e pensioneve?

Nëse vota është po më 22 shtator, kursimet e pleqërisë i japin të drejtën personit për një pension më të vogël se sot. Synimi, përshtatja e sistemit me rritjen e jetëgjatësisë që po rëndon financimin e tij.

Pas kësaj mase kryesore, teksti parashikon edhe disa ndryshime për të siguruar më mirë një pjesë të popullsisë. Këto modifikojnë dukshëm masën e kontributeve dhe rrjedhimisht të kursimeve, sipas moshës dhe pagës së të siguruarit.

RTS ka llogaritur situatën e katër punonjësve fiktive. Ata janë të siguruar sipas minimumit ligjor, të ndikuar drejtpërdrejt nga reforma dhe që ka të bëjë me 15 deri në 30% të zviceranëve. Imagjinojmë që punojnë deri në moshën 65 vjeçare pa ndërprerje me rritje rroge 1% në vit

Diane, 23 vjeç, po fillon karrierën e saj profesionale. Ajo do të fillojë të kursejë për pensionin e saj në vitin 2026, vit që supozohet të hyjë në fuqi reforma. E reja tani fiton rreth 3000 franga në muaj. Ajo është një nga ato punonjëse me kohë të pjesshme që autoritetet duan ta sigurojnë më mirë.

Në moshën 65-vjeçare, përveç AVS-së, Diane do të marrë një pension të shtyllës së dytë prej 1135 frangash në muaj, pothuajse dyfishi i sistemit aktual. Nga ana tjetër, ajo do të paguajë edhe dukshëm më shumë kontribute gjatë jetës së saj të punës. Paga e saj neto do të ulet mesatarisht me 100 franga më shumë se me sistemin aktual. Edhe punëdhënësi i saj do të duhet të paguajë këtë shumë.

Charles, 38 vjeç, merr 5,385 franga në muaj dhe tashmë ka akumuluar një kapital pensioni prej 60,000 frangash. Reforma mund të mos i pëlqejë atij.

Paga e tij neto do të bjerë mesatarisht me 25 franga me reformën në Parlament. Por goditja kryesore do të vijë në kohën e daljes në pension: pavarësisht rritjes së kontributeve, Charles do të shohë që pensioni i tij LPP të ulet me 100 franga në muaj në krahasim me sistemin aktual.

Jacqueline, 53 vjeç, fiton 6,540 franga në muaj dhe ka një kapital pensioni prej 150,000 frangash. Ndërsa reforma planifikon të ulë kontributet nga mosha 55 vjeç, ajo, ashtu si punëdhënësi i saj, do të duhet të paguajë 50 franga më pak në muaj për kursimet e saj të pensionit.

Si pasojë, pensioni i saj do të reduktohet. Pavarësisht nga një shtesë e planifikuar për të mbrojtur pensionet e brezit kalimtar, Jacqueline do të marrë 170 franga më pak çdo muaj nga mosha 65 vjeç.

Gérard, 60 vjeç, merr të njëjtën pagë si Jacqueline. Ai ka grumbulluar edhe një kapital prej 150 mijë frangash. Por, më afër pensionit, ai duhet të përfitojë një shtesë më të mirë për brezin në tranzicion.

Kështu, pensioni i tij do të rritet me rreth 50 franga në muaj, ndërsa kontributet mujore do të ulen gjithashtu me 50 franga nga viti 2026.

Në fund të fundit, siç tregojnë këta shembuj, rishikimi i sistemit mund të ndikojë shumë në situatën financiare të dikujt, si menjëherë ashtu edhe në pension. Pyetja mbetet nëse do të bindë popullsinë më 22 shtator./RTS