Kur mund të urdhërohet një i huaj të largohet nga Zvicra?

Ti thuash të largohesh nga vendi është makthi më i keq i çdo të huaji, por ndonjëherë ndodh. Cilat situata i shtyjnë autoritetet zvicerane të ndërmarrin një hap kaq drastik?

Lajmet e fundit se një pensionist austriak, i cili ka jetuar në Zvicër për dekada, thuhet se është urdhëruar të largohet nga vendi pasi e ka pyetur se çfarë ndihme sociale kishte në dispozicion, ngre pikëpyetje se cilat kritere përdorin autoritetet zvicerane për dëbimin e shtetasve të huaj.

63-vjeçari austriak nuk është kriminel dhe arsyeja e vetme e humbjes së favorit të tij është fakti se ai u largua nga Zvicra për 10 vjet dhe leja e tij C iu zvogëlua në B gjatë mungesës së tij, që do të thotë se humbi të drejtën e qëndrimit, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Pra, çfarë shkeljesh duhet të kryejë një i huaj për të garantuar urdhrin e dëbimit?

Në vitin 2017, Zvicra zbatoi një ligj që e lejonte të dëbonte shtetasit e huaj fajtorë për krime të rënda.

Këto ‘krime të rënda’ u përkufizuan si “të garantojnë të paktën një dënim me tre vjet burg, duke përfshirë vrasje, përdhunim, sulm të rëndë seksual, akte të dhunshme, grabitje të armatosur, si dhe trafik droge dhe njerëzish”.

Është mjaft interesante që “abuzimi me sistemin zviceran të sigurimeve shoqërore” u përfshi gjithashtu në kategorinë e krimeve “të rënda”.

Pse ndihma sociale është një “krim”?

Ndërsa urdhri për dëbimin e të dënuarve është i kuptueshëm nga pikëpamja e sigurisë publike, përfshirja e përfitimeve sociale nën kategorinë e “krimeve të rënda” është një çështje tjetër.

Megjithëse për shumë njerëz kjo mund të duket si një shkelje e parëndësishme, marrja e ndihmës sociale (apo edhe kërkimi i saj) në disa raste mund të pengojë natyralizimin dhe madje të çojë në humbjen e të drejtave të qëndrimit, përcjell tutje albinfo.ch.

Në disa kantone, kjo shtrihet jo vetëm për banorët afatgjatë, por edhe për shtetasit e huaj të lindur dhe rritur në Zvicër.

Në fakt, të qenit i varur nga ndihma financiare mund të shkaktonte jo vetëm mohimin e qëndrimit, por edhe refuzimin e dhënies së shtetësisë zvicerane.

Kjo sepse varësia nga paratë publike për të mbajtur veten nuk shihet mirë në Zvicër nëse je i huaj; refuzimi për të punuar konsiderohet nga disa si një tipar ‘jozvicerian’.

Çfarë ndodh nëse një i huaj urdhërohet të largohet nga Zvicra, por refuzon ta bëjë këtë?

Ai ose ajo ka të drejtë të apelojë vendimin e autoriteteve kantonale në Sekretariatin Shtetëror të Migracionit (SEM).

Nëse ankesa refuzohet, atyre do t’u jepet një datë deri në të cilën duhet të largohen nga vendi. Në rast se nuk e bëjnë, ata do të deportohen, që do të thotë se policia do t’i çojë me forcë në aeroplan ose tren që niset për në vendin e tyre.

Sipas SEM, “Shumica dërrmuese e personave të urdhëruar të largohen nga Zvicra e bëjnë këtë me shoqërimin e policisë në avion”.

Nëse pritet rezistencë, “personi në fjalë shoqërohet nga oficerë policie në një fluturim të planifikuar për në vendin e destinacionit. Nëse riatdhesimi në një fluturim të planifikuar nuk është i mundur, SEM mund të organizojë një fluturim special me kërkesë të kantoneve.”

Pas deportimit, i huaji nuk mund të kthehet në Zvicër për pesë deri në 15 vjet – në varësi të ashpërsisë së krimit dhe rrethanave të tjera.

Sa të huaj janë deportuar që nga hyrja në fuqi e ligjit?

Të dhënat e mbledhura nga Zyra Federale e Statistikave tregojnë se nga viti 2017 deri në vitin 2021, shkalla e dëbimit për shkelësit e huaj ka qenë mesatarisht rreth 60 për qind – me fjalë të tjera, 60 për qind e kriminelëve të huaj që mund të deportohen ligjërisht sepse krimet e tyre janë mjaft të rënda dërgohen në fakt në shtëpi, përcjell tutje albinfo.ch.

Megjithatë, kjo shifër ndryshon shumë nga një kanton në tjetrin. Gjeneva, për shembull, dëbon numrin më të madh të kriminelëve të huaj – 77 përqind.

Shkalla e dëbimeve gjithashtu tejkalon mesataren kombëtare prej 59.7 përqind në vendet e Bazelit (72.7), Bernë (66.7) dhe Vaud (62.3).

Nga ana tjetër, shkalla më e ulët e dëbimeve (27.6) është në Neuchâtel, me Valais (37.8), Fribourg (45.4) dhe Thurgau (53.9) gjithashtu nën mesataren kombëtare.

Pse ka një pabarazi të tillë midis kantoneve?

Ligji aktual u jep gjyqtarëve një “hapësirë ​​bërryli” në këtë çështje, duke përfshirë ata që vijnë nga një vend që nuk i pranon shtetasit e tij.

A mund t’i kërkohet shtetasit zviceran me origjinë të huaj të largohet ose të dëbohet?

Pasi të natyralizohen, ligji nuk bën dallim midis shtetasve që kanë lindur në Zvicër ose jashtë saj.

Nëse, le të themi, keni lindur në Itali, jeni natyralizuar dhe keni kryer një krim, do ta kryeni dënimin tuaj në një burg zviceran dhe do të qëndroni në Zvicër pas lirimit, në vend që të ktheheni në Itali – edhe nëse jeni shtetas i dyfishtë.

Përjashtimi i vetëm është nëse jeni shtetas i dyfishtë dhe ju hiqet shtetësia pasi jeni dënuar për krime lufte, terrorizëm ose tradhti.

Arsyeja është se shtetasve të dyfishtë mund t’u hiqet shtetësia zvicerane nëse sjellja e tyre është seriozisht e dëmshme për interesat e Zvicrës – siç do të ishte terrorizmi ose tradhtia.

Midis viteve 1940 dhe 1947, 80 shtetasve zviceranë iu hoq shtetësia për shkak se bashkëpunonin me nazistët.

Kohët e fundit, në vitin 2019, një shtetas i dyfishtë turko-zviceran humbi shtetësinë e tij zvicerane pasi u dënua nga Gjykata Penale Federale për të qenë anëtar i Shtetit Islamik (ISIS).

Rasti i fundit i tillë, në vitin 2020, ka të bëjë me një grua e cila ka lindur dhe është rritur në Gjenevë, por ka edhe pasaportë franceze përveç asaj zvicerane. Ajo mori dy vajzat e saj të vogla për të jetuar në enklavën e ISIS në Siri pa dijeninë e baballarëve të tyre përkatës.

Në të dyja këto raste, autoritetet ua hoqën shtetësinë, duke i ndaluar kthimin në Zvicër dhe ndoshta duke paraqitur një kërcënim për sigurinë brenda vendit.

Cilado qoftë arsyeja e heqjes së shtetësisë, kjo mund të bëhet vetëm nëse personi ka një shtetësi të dytë. Përndryshe, Zvicra do të krijonte persona pa shtetësi, një akt i ndaluar nga ligji ndërkombëtar.

---