Kur mund të arrihet barazia gjinore

Ekspertët kanë parashikuar se mund të duhen më shumë se njëqind vjet për t’u arritur

Lëvizjet feministe janë në rritje në mbarë botën, por kjo nuk do të thotë se ne jemi afër arritjes së barazisë gjinore. Në fakt, ekspertët kanë parashikuar se mund të duhen më shumë se njëqind vjet për t’u arritur. Një raport i qershorit 2023 nga Forumi Ekonomik Botëror vlerësoi se gratë nuk do të arrijnë barazi me burrat për 131 vjet të tjera. Me fjalë të tjera, jo deri në 2154, shkruan Scan, transmeton albinfo.ch.

Dhe më herët, në Ditën Ndërkombëtare të Gruas 2023, OKB-ja bëri një parashikim edhe më të zymtë: ata thanë se barazia gjinore ishte 300 vjet larg. Duke folur me grupin kyç të OKB-së për të drejtat e grave përpara Ditës Ndërkombëtare të Gruas më 8 Mars 2023, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres tha se barazia gjinore “po zhduket para syve tanë”.

Guterres përmendi shkallët e larta të vdekshmërisë amtare, vajzat që detyrohen të martohen në moshë të hershme dhe vajzat që rrëmbehen dhe sulmohen për ndjekjen e shkollës si dëshmi se shpresa për arritjen e barazisë gjinore “po bëhet gjithnjë e më e largët”. Në fjalimin e tij, Guterres nuk përmendi Iranin, i cili u përjashtua nga komisioni prej 45 anëtarësh në dhjetor 2022 për shkak të protestave pas vdekjes së Mahsa Amini në paraburgimin e të ashtuquajturës “polici të moralit” të vendit.

Megjithatë, Guterres tha se të drejtat e grave “po abuzohen, kërcënohen dhe shkelen në mbarë botën” dhe përmendi disa vende, përfshirë Afganistanin, ku ai tha se “gratë dhe vajzat janë fshirë nga jeta publike”. Talibanët kanë vendosur kufizime gjithëpërfshirëse mbi të drejtat dhe lirinë e grave, duke i përjashtuar ato nga shumica e zonave të fuqisë punëtore dhe duke i ndaluar nga parqet, palestrat dhe banjat publike që kur morën vendin në vitin 2021.

Për më tepër, regjimi ekstremist i ndaloi vajzat të ndiqnin shkollat e mesme përtej klasës së gjashtë. Guterres tha më pas se zëvendëssekretari i përgjithshëm dhe drejtori ekzekutiv i UN Women vizituan Afganistanin dhe u përcollën autoriteteve talebane se ata “nuk do të heqin dorë kurrë nga lufta për gratë dhe vajzat”. “Kriza dhe konflikti prek gratë dhe vajzat së pari dhe më keq”, tha Guterres, duke përfshirë luftën në Ukrainë si shembull.

Vitin e kaluar, OKB-ja bëri thirrje për një hetim mbi raportet e dhunës seksuale ndaj grave dhe fëmijëve ukrainas pas pushtimit të Rusisë. Guterres tha gjithashtu se në shumë vende, të drejtat seksuale dhe riprodhuese të grave “po kthehen prapa”, megjithëse ai nuk specifikoi se ku. Në qershor 2022, Gjykata e Lartë e Shteteve të Bashkuara rrëzoi Roe kundër Wade, duke ia lënë të drejtën e abortit shteteve individuale.

Një vit më parë, një ndalim i abortit për shkak të defekteve të fetusit hyri në fuqi në Poloni, duke i dhënë fund në thelb pothuajse të gjitha aborteve në vend. Për të arritur barazinë gjinore, Guterres bëri thirrje për veprim “kolektiv” dhe “urgjent”, nga rritja e arsimit, të ardhurave dhe punësimi për gratë dhe vajzat. Më tej, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së foli për rëndësinë e promovimit të pjesëmarrjes së grave dhe vajzave në shkencë dhe teknologji, sektorë në të cilët vetëm 3% e fituesve të çmimit Nobel janë gra. “Shekujt patriarkalizëm, diskriminim dhe stereotipe të dëmshme kanë krijuar një hendek të madh gjinor. Kornizat globale nuk po funksionojnë për gratë dhe vajzat në botë. Ata duhet të ndryshojnë”, përfundoi Guterres.

Tani, në vitin 2024, një krizë e re gjinore mund t’i shtohet listës: shkeljet e të drejtave të njeriut ndaj të cilave gratë dhe vajzat palestineze vazhdojnë t’u nënshtrohen në Rripin e Gazës dhe Bregun Perëndimor, sipas OKB-së. “Jemi të tronditur nga raportet për shënjestrimin e qëllimshëm dhe vrasjen jashtëgjyqësore të grave dhe fëmijëve palestinezë në vendet ku ata kërkuan strehim ose gjatë arratisjes. Disa prej tyre thuhet se mbanin copa të bardha pëlhure kur u vranë nga ushtria izraelite ose forcat e lidhura me to”, thanë ekspertët. Për të mos përmendur që gratë shtatzëna palestineze nuk kanë akses në kujdesin shëndetësor dhe shumë prej tyre kanë qenë subjekt i aborteve spontane ose cezariane pa anestezi, sipas raporteve të Al Jazeera.

 

---