Ku në Zvicër janë banorët më të fuqishëm (dhe më pak)?

Zvicra ka një sistem unik të demokracisë së drejtpërdrejtë, i cili mund t'u lejojë njerëzve një fjalë më të madhe në mënyrën se si drejtohet vendi, por disa pjesë të vendit e përdorin këtë ndikim më shumë se të tjerat

Demokracia e drejtpërdrejtë dhe struktura federale e Zvicrës bën të mundur që të gjithë qytetarët të kenë një fjalë vendimtare në procesin politik në nivel kombëtar, kantonal dhe komunal.

Jo vetëm që zviceranët votojnë më shpesh (tre deri në katër herë në vit) se qytetarët e kombeve të tjera, duke vendosur se cilat ligje të propozuara nga parlamenti duhet të miratohen ose refuzohen, por ata gjithashtu kanë fuqinë për të krijuar legjislacion të ri, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Ku e ka më shumë fjalën populli?

Në nivel kombëtar dhe kantonal, qeveria dhe parlamenti përcaktojnë politikën.

Këshilli Kombëtar dhe Këshilli i Shteteve – dy dhomat e parlamentit – marrin vendime, ndërsa Këshilli Federal i zbaton ato, pasi populli t’i miratojë me referendum.

Procesi është i ngjashëm në kantone, me përjashtim të Landsgemeinde në Glarus dhe Appenzell Innerrhoden, ku njerëzit ende votojnë me ngritjen e dorës në një asamble në ajër të hapur.

Ju mund të thoni se kjo traditë 600-vjeçare përfaqëson më së miri demokracinë e vërtetë, në bazë.

Pra, në përgjithësi, ‘pushteti qytetar’ është më i fortë në nivel kombëtar dhe kantonal, ku ligjet krijohen në parlament, por vendimet përfundimtare merren në kutinë e votimit ose, si në rastin e dy kantoneve, në sheshin e qytetit.

Megjithatë, kjo nuk është kudo në Zvicër, përcjell tutje albinfo.ch.

Parlamenti përballë kuvendit komunal

Zvicra ka 26 kantone dhe 2,136 komuna, por “për ironi, në vendin model të demokracisë së drejtpërdrejtë, ka vetëm 500 parlamente”, sipas një raporti të fundit nga transmetuesi publik SRF.

Kjo do të thotë, në fakt, se “elektorati ka fjalën vetëm në pak raste. Në shumë komuna dhe kantone, politikanët e zgjedhur [dhe jo votuesit] vendosin për çështje të rëndësishme.”

Aty ku nuk ka parlamente rajonale/lokale, kuvendet komunale nxjerrin dhe miratojnë ligje.

Ky është kryesisht rasti i qyteteve në kantonet më të vogla si Uri, Schwyz, Nidwalden, Obwalden dhe Appenzell.

“Disa kushtetuta kantonale i ndalojnë parlamentet lokale në mënyrë indirekte – për shembull, duke e konsideruar kuvendin komunal ‘organin suprem’,” theksoi SRF.

Pse këshilli është më pak “demokratik” se një parlament?

Një arsye, sipas shkencëtarit politik Michael Strebel, është se “takimet e komunitetit çojnë në vendime të rastësishme. Shpesh vijnë vetëm pak votues, kështu që grupet individuale të interesit mund të mobilizohen dhe të pohojnë veten e tyre,” – gjë që sigurisht nuk pasqyron vullnetin e shumicës së popullsisë.

Është interesante se më 12 mars, qytetarët e Wohlen pranë Bernës do të votojnë nëse qyteti duhet të krijojë një parlament. Qeveria komunale, megjithatë, e kundërshton këtë veprim, duke argumentuar se “një diskurs i drejtpërdrejtë politik është i mundur vetëm në takimet e komunitetit, ku secili mund të sjellë shqetësimet e tij,” raportoi SRF.

“Kështu argumenton qeveria komunale kundër një parlamenti”.

Qytetet e mëdha si Cyrihu, Gjeneva, Bazeli dhe Lozana kanë të gjitha parlamente. Gjithashtu nuk ka këshilla komunalë në Neuchâtel. Në Ticino, 90 për qind e bashkive kanë një parlament. Dhe në Vaud, komunat me më shumë se 1000 banorë duhet të kenë një parlament.

Në përgjithësi, qytetarët që jetojnë në ato komuna “parlamentare” kanë një fjalë më të drejtpërdrejtë në politikën lokale.

Cili është shembulli i një vendimi që banorët e atyre qyteteve kanë marrë përmes kutive të votimit?

Ndoshta më i reklamuari ishte ai i vitit 2012, kur votuesit e Cyrihut miratuan një plan të qytetit për të lënë mënjanë 2 milionë franga nga paratë e taksapaguesve për të ndërtuar disa struktura me makinë – të ashtuquajturat ‘kutitë e seksit’ – larg lagjeve të banimit, kështu që se prostitutat vendase mund të bënin tregtinë e tyre në mënyrë diskrete.

Dhe për të garantuar sigurinë dhe shëndetin e tyre mendor, 800,000 dollarë të tjera u caktuan për kostot vjetore të operimit, të cilat përfshijnë sigurinë dhe shërbimet sociale në vend.

 

---