Islam Alijaj: Politikani që përgatitet për një ‘revolucion për personat me nevoja të veçanta”

Islam Alijaj, me paralizë cerebrale, është personi i parë me prejardhje shqiptare që zgjidhet në Parlamentin zviceran. Socialdemokrati me bazë në Cyrih kandidoi me sloganin e duhur të fushatës, “Bërja e historisë”.

“Ka qenë gjithmonë e qartë për mua se nëse zgjidhem, nuk duhet të humbas kohë”, thotë ai.

Zakonisht, anëtarët e rinj të Dhomës së Përfaqësuesve nuk i marrin me nxitim punët e tyre, megjithatë Alijaj tashmë ka paraqitur një propozim dhe i ka bërë disa pyetje qeverisë që nga betimi në dhjetorin e kaluar. Të gjitha këto ndërhyrje lidhen me Ligjin për Barazinë e Aftësisë së Kufizuar, i cili rregullon aksesin në transportin publik dhe ndërtesat si dhe tregun e punës.

Alijaj beson se liria e personave me aftësi të kufizuara nuk kufizohet vetëm nga kufizimet e tyre fizike, por edhe nga shoqëritë që i ngrenë barriera. Qoftë në fushën e arsimit, mbrojtjes apo financave, Alijaj beson se aksesi për invalidët duhet të përfshihet në të gjitha sferat e jetës.

Ai sheh gjithashtu hapësirë për përmirësim kur bëhet fjalë për politikat e aftësisë së kufizuar për emigrantët zviceranë, edhe pse ata ende mund të kërkojnë pensionin e tyre të rregullt të invaliditetit, ndërsa jetojnë jashtë vendit.

“Por, ata humbasin çdo përfitim shtesë të aftësisë së kufizuar, si dhe përfitimet e tyre suplementare dhe shtesën e kujdesit të veçantë, për të mos përmendur shtesën e tyre të ndihmës”, thotë ai.

Vetë Alijaj nuk do të emigronte kurrë. “Në Cyrih, ndonjëherë harroj që jam invalid”. Ai as nuk mund ta imagjinojë të shkojë në një pjesë tjetër të qytetit dhe e konsideron rritjen në Cyrih shpëtimin e tij. “Qyteti është kozmopolit nga njëra anë dhe i orientuar drejt biznesit nga ana tjetër. Të dyja atributet kanë qenë të mira për mua”.

Megjithatë, Alijaj thotë se po të rritej në Kosovë, nuk do të ishte personi i njëjtë. “Kur jam në Kosovë, ndihem shumë i paaftë”, thotë ai.

Pas zgjedhjeve federale tetorin e kaluar, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i dërgoi atij një mesazh urimi në X (ish-Twitter). Alijaj thotë se është krenar që është personi i parë që përfaqëson diasporën shqiptare në parlamentin zviceran. Megjithatë, ai nuk do të hezitojë të kritikojë politikat e Kosovës për përfshirjen e aftësisë së kufizuar kur Kurti përfundimisht ta ftojë atë për vizitën e tij të parë zyrtare.

Kur bëhet fjalë për politikat e përfshirjes së Zvicrës, ai nuk përmbahet. “Pikëpamjet e personave me aftësi të kufizuara harrohen gjithmonë, madje edhe nga politikanët e majtë”, thotë Alijaj, një politikan i majtë.

Për vite të tëra, ai ka “thyer” barrierat për aksesin e personave me aftësi të kufizuara. Çdo deklaratë, propozim dhe paraqitje që ai bën synon të zvogëlojë këto barriera dhe të krijojë një shoqëri ku personat me aftësi të kufizuara trajtohen në mënyrë të barabartë.

“Unë u bëra parlamentar për të nisur një revolucion të personave me aftësi të kufizuara. Njerëzit me aftësi të kufizuara kanë shumë zemërim të ndërtuar që më në fund gjeti një rrugëdalje vitin e kaluar”, thotë Alijaj.

Ai është një nga tre përfaqësuesit me aftësi të kufizuara të sapo zgjedhur në parlament. Gjithsej, 44 persona me aftësi të kufizuara u mblodhën për të hartuar një rezolutë në një seancë të parë të Dhomës për aftësinë e kufizuar. Në fakt, nëse 44 nga 200 përfaqësuesit në Dhomë do të kishin aftësi të kufizuara, kjo do të pasqyronte përqindjen e personave me aftësi të kufizuara që jetojnë në Zvicër (22%).

Njerëzit me aftësi të kufizuara po e drejtojnë një pjesë të zemërimit të tyre në Hekurudhat Federale Zvicerane, e cila ka 20 vjet kohë për t’i bërë stacionet e autobusëve dhe trenave më të aksesueshëm.

“Hekurudhat Federale të Zvicrës ishin në gjumë të qetë për dhjetë nga ato 20 vjet,” thotë Alijaj. Kur erdhi afati më 1 janar 2024, vetëm 60% e stacioneve hekurudhore ishin bërë pa pengesa. Në fund të janarit, personat me aftësi të kufizuara protestuan përpara selisë së Hekurudhave Federale. Alijaj pret që kjo të jetë e para nga shumë protesta pasi zemërimi mbetet.

Alijaj nuk ngatërrohet në çështjet individuale parlamentare. Atij nuk i intereson që propozimit të tij të parë, i cili kërkon akses më të mirë për personat me aftësi të kufizuara, po i jepet pak shanse për sukses.

Por historia e Alijaj është ndryshe. Është historia e dikujt që është nënvlerësuar gjithmonë, qoftë në shkollën me nevoja të veçanta që ka ndjekur apo në asamblenë e socialdemokratëve që përzgjedhin kandidatët për në parlament. Është historia e një njeriu që nuk ka hequr dorë kurrë nga vizioni i tij për të bërë histori.

Posteri i fushatës zgjedhore të Alijaj shfaqte kokën e tij duke i çarë një vrimë në një fletë të kuqe letre. Revista e djathtë Die Weltwoche, e cila prej vitesh ka paralajmëruar kundër “islamizimit” të supozuar të Zvicrës, e riprodhoi atë me sloganin, “Islami në Dhomën e Përfaqësuesve”. Një reklamues i mirënjohur pagoi faturën 20,000 CHF (22,600 dollarë) për reklamën.

David Wember, kreu i fushatës në agjencinë e reklamave të themeluar prej kohësh Farner, zhvilloi konceptin për fushatën zgjedhore të Alijaj. Me rreth 200,000 CHF, ishte fushata më e shtrenjtë nga të gjithë kandidatët e Partisë Socialdemokrate.

Fondet më të mëdha individuale të fushatës erdhën nga biznesi i familjes Alijaj dhe Pro Infirmis, organizata ombrellë për personat me aftësi të kufizuara. 70,000 CHF të tjera erdhën nga sponsorë individualë. Por mbështetësit e Alijajt bënë shumë më tepër sesa thjesht transferimin e parave. Ai flet për një rrjet prej “qindra njerëzve” që shpërndanë fletushka dhe vendosën postera për fushatën e tij.

Wember, të cilin Alijaj e quan “truri pas fushatës sime zgjedhore”, shpjegon se profesionistët nuk flasin kurrë për strategji, por për logjistikë. Alijaj është profesionist. Kjo është e qartë nga kuptimi i tij i gjerë për “revolucionin e aftësisë së kufizuar” dhe rolin e tij në të. Është gjithashtu e dukshme në retorikën e tij.

Asistentja e tij Gloria Fischer përsërit gjithçka që thotë fjalë për fjalë, në vetën e parë, me zë të lartë dhe qartë. Alijaj i zgjedh fjalët me mençuri dhe di të përdor marifete retorike.

Alijaj me siguri ka një pikë kur thotë se zgjedhja e një myslimani me emër të parë nuk është një opsion në një vend që ka ndalimin e ndërtimit të minareve. Por projekti i madh që është për zemër të tij është të “shpërndajë” barrierat e aksesit për personat me aftësi të kufizuara.

Nisma e përfshirjes, e cila filloi në prill 2023, është një hap në drejtimin e duhur. Ai nuk kërkon mbrojtje kundër diskriminimit, por për barazi të vërtetë për personat me aftësi të kufizuara, të tilla si heqja e pengesave në mënyrë që ata të mund të zgjedhin lirisht se ku të jetojnë dhe punojnë. Alijaj thotë se nisma ishte ideja e tij. Ai ulet në komitetin iniciativ, i cili mbledh së bashku politikanë të majtë dhe të djathtë.

Një nga politikanët në komitet është Rémy Wyssmann i Partisë Popullore Zvicerane të krahut të djathtë. Ai vlerëson Alijajn, një socialdemokrat, për mbajtjen e premtimeve të tij, për trajtimin me kujdes të “parave të taksave dhe kontributeve” të besuara dhe se është një nga të paktët “politikanë nga spektri i majtë apo pro-qeveritar” që kupton shqetësimet e kompanive të vogla.

Wyssmann ia atribuon këtë prejardhjes së Alijaj. Familja e tij drejton një biznes pastrimi që punëson rreth 30 njerëz.

“Ai nuk ka frikë të kontaktojë njerëzit”, thotë Wyssmann. “Ai është me këmbë në tokë, i drejtpërdrejtë dhe nuk e ka kokën në re.”

Alijaj mund të jetë një socialdemokrat, por vëllezërit e tij mbështesin radikal-liberalët e qendrës së djathtë. Ai thotë se në parlament dhe më gjerë, mund të punojë mirë me politikanët e qendrës së djathtë, madje edhe me anëtarët e Partisë Popullore.

Por gjatë rishikimit të skemës së sigurimit të invaliditetit 20 vjet më parë, një fushatë e Partisë Popullore “shkatërroi gjithçka” kur shpiku shprehjen “invalidë fals”. “Nëse më shumë njerëz me aftësi të kufizuara do të kishin qenë politikisht aktivë, një fushatë e tillë nuk do të ishte e mundur”, thotë ai. Një retorikë e tillë nuk është e mundur nëse politikanët duhet t’i shikojnë njerëzit me aftësi të kufizuara në sy.

“Gjatë debateve për iniciativën e përfshirjes, anëtarët e Partisë Popullore Zvicerane nuk do të na thoshin kurrë në fytyrë se ne jemi një barrë financiare, si dikur”, thotë ai. “Kjo nuk do të ndodhë kurrë”.

Personat me aftësi të kufizuara nuk u morën seriozisht për një kohë të gjatë. Alijaj fajëson gjithashtu fushatat e drejtuara nga organizatat e aftësisë së kufizuar që u mbështetën në keqardhje. Prandaj, fushata e tij zgjedhore u përqendrua “te fuqia nga fillimi në fund”.

Alijaj mund të punojë me çdo kamp politik, por edhe mund t’i mërzitë. Nga këndvështrimi i një biznesmeni, ai beson se më shumë theks duhet t’i kushtohet formimit profesional. “Ne nuk mund të jemi të gjithë akademikë dhe nuk kemi nevojë për kaq shumë studiues”, thotë ai. Kur njerëzit i thonë: “Nuk e dëgjon zakonisht këtë nga socialdemokratët”, Alijaj buzëqesh.

Ai ndoshta do të vazhdojë të thotë shumë gjëra që janë të pazakonta për një socialdemokrat. “Kjo është ajo që më bën të veçantë”, thotë ai. “Unë jam autentik”./Swissinfo

---