Historia e Kombëtares së Kosovës

Nga miqësorja e parë deri te suksesi më i madh i Kosovës në futboll

Ekipi kombëtar i Kosovës është formuar pas shpërbërjes së ish-Jugosllavisë dhe ka luajtur një numër të ndeshjeve miqësore. Shumica e këtyre ndeshjeve miqësore janë luajtur kundër klubeve të futbollit ndërsa një numër, edhe kundër kombëtareve të vendeve të tjera. Më 6 maj 2008, Kosova ka aplikuar për anëtarësim në FIFA. Aplikacionet e Kosovës është diskutuar në Kongresin e FIFA-s në Cyrih, në tetor të vitit 2008 kur Kosova ishte refuzuar anëtarësimin në FIFA dhe nuk mund të luajë ndeshje miqësore me arsyetimin “një shtet i pavarur i njohur nga komuniteti ndërkombëtar” mund të pranohet në FIFA.

Në shtator 2012, Lorik Cana së bashku me Xherdan Shaqirin, Granit Xhakën dhe Valon Behramin (të gjithë me origjinë, shqiptarë të Kosovës) i shkruan një deklaratë Presidentit të FIFA-s Sepp Blatter, duke i kërkuar atij që të lejojë ekipin përfaqësues të Kosovës për të luajtur ndeshje miqësore. Deklarata u nënshkrua gjithashtu nga tetë futbollistë të tjerë shqiptarë nga Kosova, si: Lorik Cana, Armend Dallku, Mërgim Mavraj, Samir Ujkani, Alban Meha, Burim Kukeli, Etrit Berisha dhe Ahmed Januzi.

Në shkurt 2013, FIFA bëri të ditur se ajo do të lejonte Kosovën për të luajtur kundër kombeve të tjerë në konkurse jo-zyrtare por me kusht që të mos i shfaqin simbolet kombëtare. Më 13 janar 2014 ekipit kombëtar i është dhënë leje nga FIFA për të luajtur kundër ekipeve anëtare të FIFA-s në miqësoret ndërkombëtare, me përjashtim të dukshëm të “ekipeve përfaqësuese të vendeve të ish-Jugosllavisë”. Edhe ekipet do të lejohen të luajnë miqësore pas një takimi të Komitetit të Emergjencës FIFA. Megjithatë, ajo ishte përcaktuar se “klubet dhe ekipet përfaqësuese të (Federatës së Futbollit të Kosovës) nuk mund të shfaqin simbolet kombëtare (flamuj, emblemat, etj), ose të luajë himnet kombëtare”. Pas vendimit të FIFA-s, u njoftua se ndeshja e parë e Kosovës, e sanksionuar zyrtarisht si ndërkombëtare do të ishte kundër Haitit më 5 mars në Mitrovicë.

Në shtator të vitit 2015 në një takim të komitetit Ekzekutiv në Maltë, UEFA aprovoi kërkesën e Federatës për pranimin në UEFA në kongresin e rregullt që u mbajt në Budapest më 3 maj 2016. Në Kongresin e rregullt më 3 maj 2016 Kosova është pranuar në UEFA, pasi anëtarët votuan 28-24 në favor të Kosovës.

Më 13 maj 2016 Kosova është pranuar në FIFA si anëtari i 210 në kongresin e saj të 66-të në Meksikë me 141 vota pro dhe 23 kundër.

Ndeshjet miqësore

Kosova ka luajtur një numër miqësoresh jozyrtare ndërkombëtare. E para ishte kundër Shqipërisë, më 14 shkurt 1993, humbi 1-3. Një nga ndeshjet më të rëndësishme ndërkombëtare ishte një fitore 1-0 mbi Arabinë Saudite, luajtur në Ankara, Turqi, më 15 qershor, 2007. Kjo ishte hera e parë që Kosova ka luajtur me një ekip që ka marrë pjesë në FIFA Kupa e Botës dhe golin e fitores e shënoi Kristian Nushi nga pika e bardhë, në minutën e 84.

Më 5 Mars 2014 Kosova ka luajtur ndeshjen e saj të parë miqësore ndërkombëtare, kundër Haitit. Ndeshja përfundoi në një barazim 0:0.

Më 14 tetor 2014 Kosova ka luajtur një tjetër ndeshje jozyrtare provë ndërkombëtar kundër ekipit zviceran FC Wil 1900 në IPG Arena, Wil, dhe fitoi 1:0 me golin e shënuar nga Kushtrim Lushtaku në minutën e 77.

Debutimi

Kosova filloi të debutojë në kualifikimet e Kupës së Botës FIFA 2018, ku Kosova u shortua me Kroacinë, Finlandën, Islandën, Turqinë dhe Ukrainën. Dardanët krijuan befasinë e tyre të parë të madhe, duke barazuar  me Finlandën 1:1, por kjo u kthye në pikën e vetme të Kosovës në kualifikim, pasi skuadra humbi ndeshjet e mbetura dhe përfundoi e fundit.

Pas dështimit për tu kualifikuar në Kupën e Botës FIFA 2018, Kosova mori pjesë në grupin D të Ligës së Kombeve të UEFA-s 2018–19 me Azerbajxhanin, Ishujt Faroe dhe Maltën, ku kosovarët kryesuan grupin e tyre të pamposhtur për të arritur në vendin e parë. Pas Ligës së Kombeve të suksesshme, Kosova hyri në kualifikueset e UEFA Euro 2020, ku ndau grupin A me Bullgarinë, Republikën Çeke, Malin e Zi dhe vendin e katërt të Kupës së Botës 2018, Anglinë. Kosova megjithatë arriti një sukses madhor, arriti të mposhtë Bullgarinë, Malin e Zi dhe veçanërisht, një fitore në shtëpi ndaj çekëve për të zënë vendin e dytë pas Anglisë. Kështu, Kosova për gati dy vite nuk ka pësuar disfatë duke fituar 11 nga këto 15 ndeshje. Në ndeshjen vendimtare kundër çekëve jashtë, në të cilën Kosovës i duhej një fitore për t’u kualifikuar direkt për herë të parë, Kosova fitoi një epërsi, por nuk arriti ta mbronte sërish pasi humbi 1:2 dhe mund të merrte pjesë vetëm në play-off. Ky mbeti suksesi më i madh i Kosovës deri më sot, pasi në ndeshjen vendimtare ndaj Maqedonisë Veriore pësoi humbje 2:1.

Trajnerët

Trajneri i parë i Kosovës ishte Ajet Shosholli në vitin 1991. Së fundi u emërua Alain Giresse, kurse suksesi më i madh mbetet me trajnerin zviceran, Bernard Challandes.

Më së shumti paraqitje

Futbollistët me më shumë paraqitje janë Amir Rrahmani dhe Mërgim Vojvoda me nga 41 paraqitje.

Më së shumti gola

Shënuesi më i mirë është Vedat Muriqi me 16 gola, kurse i dyti është Arbër Zeneli me tetë gola.

Fitorja dhe humbja më e thellë

Fitorja më e thellë është ndaj Maltës me rezultat 5:0, kurse humbja më e thellë nga Kroacia, 6:0

---