Gazeta e njohur austriake shkruan për mezosopranon Flaka Goranci

Gratë në luftë dhe muzikë

Një nga gazetat më të famshme në Austri, ‘Die Presse’, ka shkruar për mezosopranon Flaka Goranci, përcjell albinfo.ch.

Në këtë artikull flitet për fëmijërinë, luftën, ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë e deri te suksesi i saj në muzikën klasike dhe jetën në Vjenë, përcjell albinfo.at.

Shkrimi i plotë nga ‘Die Presse’ për mezosopranon kosovare Flaka Goranci:

Lufta, thotë Flaka Goranci, “është kohe kur ndodhin gjëra të çmendura. Është koha kur ana e keqe e njerëzve kërcen dhe kur egot mashkullore shpesh abuzojnë me vende të tëra”.

Si fëmijë nga Kosova, mezosopranoja 37-vjeçare e di se për çfarë po flet, edhe nëse familja e saj kishte fat. Si fëmijë, ajo dëgjonte prindërit e saj duke diskutuar se çfarë të bënin nëse ndodhte diçka ndërsa iknin në Shqipëri. Ndodhi, thotë Goranci, ne fakt vetëm një histori qesharake: Kur kishin mbërritur kufirin, kur ishte fjala për te dorëzuar pasaportat, mes shumë njerëzve të lodhur dhe zyrtarëve kufitar, një lodër panda e vllaut, për të të cilën nëna kishte thëne mos ta marrin, filloi të këndonte këngën ”Macarena”.

Më vonë, kur studionte në Izrael, një mësuese e pyeti për moshën e saj. Goranci ishte vetëm 23 vjeçe. Mësuesja tha se dukej më e pjekur: “Njerëzit nga zonat e luftës duken më të pjekur”.

Në fakt, thotë Goranci, ajo u rrit brenda natës. Ajo ishte dymbëdhjetë vjeç kur filloi bombardimi i NATO-s, bomba e parë ra në një kazermë ushtarake serbe në qytetin e saj, ”500 metra nga shtëpia jonë”. Ushtria serbe kishte nisur të shtënat pa fund. Në atë mbrëmje dhe të tjera, ata përdhunuan shumë gra, vranë fëmijë dhe civilë”.

Atë natë Flaka kishte arritur kufijtë e frikës, mirëpo, po atë natë ajo vendosi për një fund të lumtur. ”Imagjinova se isha në një film dhe përpara meje u shfaqen dy fjalët ”Happy End”. Të nesërmen nuk isha më fëmijë. Por kuptova fuqinë e shpresës.”

Histori muzike e femrave

Pas gjashtë javësh, nëna e tyre, mjeke, i çoi fëmijët në spital. Për tre javë ajo u kujdes vetëm për të gjithë pacientët para se të merrnin ndihmë. Motra e Gorancit kishte hepatit, vëllai ishte ende i vogël, babai, inxhinier që nuk donte të luftonte, ishte ne arrati. Goranci ndihmonte nënën e saj, lante pacientët, organizonte vakte, shpërndante cigare. “Nëna ime”, thotë ajo tani, vet nënë e binjakeve, “ishte e fortë sa dhjetë mijë burra”.

Janë përvojat, thotë ajo, që ndihmojnë për të shpjeguar pse projektin e saj të fundit të CD-së po ia kushton ekskluzivisht kompozitoreve femra – dhe për më tepër, vetë grave. ”Prandaj quhet edhe ”La Femme”.

Shumë kërkime u bënë në projekt. Gorancit, së bashku me muzikologët, fillimisht është dashur të gjejë shumë prej kompozitorëve femra. Nga njëra anë, ka figura historike: Kassia, Bissin bizantin, e cila konsiderohet si kompozitori më i hershëm femër i Oksidentit. Francesca Caccini, e cila ishte kompozitori i parë femër që shkroi një opera, pianistja, kompozitori dhe mësuesja e muzikës austriake e verbër Maria Theresia von Paradis, e cila ishte njohur me Haydn-in dhe Mozartin dhe para Louis XVI. luajtur. Ose Consuelo Velazquez, i cili shkroi ”Besame Mucho”. Shumë kompozuan kundër vullnetit të familjeve, institucioneve dhe drejtuesve të tyre.

Ka edhe shumë kompozitore femra bashkëkohore. E, Për shembull, Niloufar Nourbakhsh, i cili iku nga Irani dhe është një artiste që gjithashtu lufton për të drejtat e njeriut, Isidora Zebeljan, profesoresha e parë serbe e kompozicionit, Dima Orsho, nga Siria ose Suad Bushnaq, një kompozitor jordanezo-kanadez me rrënjë boshnjake, siriane dhe palestineze. Nuk është rastësi që shumë prej tyre janë nga Ballkani apo Lindja e Mesme.

Edhe vetë Goranci kontribuoi me një pjesë. Si adoleshente ajo donte të bëhej vetë kompozitore. Ajo filloi me piano dhe më pas filloi të këndonte kur ishte nëntë vjeç. Pastaj erdhi lufta dhe qëndrimi me kostum në një skenë opere papritmas iu duk absurde.

“Që atëherë doja të bëhesha kompozitore.” Ajo shkroi pjesë dhe ia tregoi kompozitorit të parë të operës në Kosovë. Ai tha se kisha talent, por do të ishte e vështirë për një grua nëse nuk do të provoja të këndoja. Kështu që mora mësime dhe kjo më pëlqeu”.

Ajo në fakt donte të ndiqte karrierën e saj nga Kosova, ”por ishte shumë e vështirë, më duhej një vizë për çdo audicion, fluturimet e minutës së fundit ishin të shtrenjta. ”Ajo ka saktësisht dhjetë vjet që jeton në Vjenë.

A do të kompozojë ajo përsëri?

“Nuk është aq e lehtë ta kombinosh këtë me karrierën time si këngëtare opere”, thotë ajo. ”Por ndoshta unë kompozoj diçka herë pas here. Frymëzimi është pa dyshim aty”.

---