Flet shqiptari i parë që ka bërë transplantimin e zemrës

Transplantimi i zemrës të jep një ndjenjë të veçantë: po nxjerr një organ nga trupi dhe e vendos një organ të ri në atë trup, që i jep jetë

Është shqiptari i parë që ka kryer operacionin e transplantimit të zemrës. Këtë ndërhyrje, për herë të parë e ka bërë në vitin 2008, në Klinikën Universitare të Frankfurtit, Gjermani. Kanë pasuar edhe katër transplantime tjera të suksesshme. Fjala është për dr. Omer Xhemalin, kardiokirurg, doktor i shkencave të mjekësisë dhe docent në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Frankfurtit. Dyzetenjëvjeçari me një karrierë të bujshme në mjekësi, është modestia vetë. I qetë, i afërt, komunikues, doktori i zemrës duket shembulli më bindës se madhështia qëndron në thjeshtësinë.

Prej afër tri vitesh, dr.Omeri nga Tearca e Tetovës punon në Spitalin “Triemli” të Cyrihut, ku mban pozitën e zëvendësshefit të repartit të kardiokirurgjisë. Për të, “vendlindja është gjithandej ku flitet shqip”, prandaj shpreh vullnetin e tij të ndihmojë atë duke bartur përvojat që ka fituar në perëndim. Por ai është i brengosur me drejtimin që po merr shëndetësia në Kosovë, Shqipëri e Maqedoni… “Komercializimi dhe qëllimi për fitim të shpejtë janë shkatërruese për mjekësinë atje”. Sidoqoftë, docenti i kardiokirurgjisë në Universitetin e Frankfurtit është i gatshëm të ofrojë ndihmën e tij në fakultetet tona të mjekësisë. “Por, hapin e thirrjes u takon ta bëjnë ato sepse unë nuk mund tu them: ejani, merrmëni!”, thotë ai. Dr. Omeri tregon se si, pas 4 vjet ndihme që kishte dhënë si këshilltar në qendrën e re të zemrës në Tiranë, e kishin zëvendësuar me një mjek austriak. ”Ata mendonin se nuk do tu vinë pacientët te specialisti shqiptar, prandaj kërkonin një mjek me mbiemër të huaj!”.

Albinfo.ch: Ju jeni i pari shqiptar që ka transplantuar zemrën?

Dr. Omer Xhemali: Deri tani nuk kam dëgjuar se ka edhe ndonjë tjetër edhe pse nuk do të thotë që edhe ndonjë shqiptar të mos ketë bërë një transplantim të tillë. Por unë nuk kam kontakt me ndonjë kolegë shqiptar që është marrë me këtë lloj kirurgjie.

Albinfo.ch: Kur e keni bërë këtë transplantim dhe ku?

O.Xh.: Transplantimin e parë e kam realizuar në fillim të vitit 2008. Pas këtij rasti kam pasur edhe katër transplantime tjera që kanë kaluar me shumë sukses. Të gjitha janë bërë në Klinikën universitare të Frankfurtit.

Albinfo.ch: Po në klinikën ku punoni tash, në Cyrih?

O.Xh.: Një prej arsyeve që kam ardhur në “Triemlispital” të Cyrihut, është që të fillojmë përgatitjet për aftësimin e kësaj klinike në koordinim me klinikat tjera të Cyrihut dhe të Zvicrës për të bërë transplantimin e zemrës.

Albinfo.ch: A janë gjallë personat që ua keni transplantuar zemrën?

Xh.O.: Të gjithë ata të cilëve ua kam transplantuar zemrën jetojnë akoma dhe janë mjaft mirë me shëndet dhe mbaj kontakte me ta.

Albinfo.ch: Transplantimi i zemrës sigurisht që nuk është një veprim i zakonshëm, rutinor. Çfarë ndjenje keni provuar kur keni bërë këto operacione?

Xh.O.: Mjekësia është mbi të gjitha profesion human. Çdo sukses, si transplantimi ose operacionet rutinore, (nëse mund të thuhet se ka rutinë në operacionet në zemër…) që mbaron me sukses, është për ne një inkurajim të vazhdojmë më tutje në këtë drejtim. Një ndjenjë tepër e mirë.

Albinfo.ch: A ka ndonjë shqiptar në mesin e pacientëve që u keni transplantuar zemrën?

Xh.O.: Deri më tash nuk ka pasur asnjë shqiptar. Për fat të mirë ose të keq, si ta marrësh! Duhet ditur se gjendja shëndetësore e pacientit që i vjen puna për transplantim, është shumë e rëndë…

Po ashtu është shumë vështirë për njerëzit nga trojet shqiptare që të hyjnë në listën për transplantim. Kam tre pacientë në Maqedoni që tmë vetmen mundësi jete e kanë transplantimin por për shkaqe administrative dhe financiare, do të jetë shumë e vështirë që ta arrijnë këtë. Që të tre janë të moshës rreth 30 vjeçare. Në pamundësi të transplantimit, ata brenda disa muajve, mjerisht, mund edhe të ndërrojnë jetë!

Albinfo.ch.: Nëse transplantimi i zemrës konsiderohet si kurorëzim i karrierës së një kardiokirurgu, cilat janë shkallët që i paraprijnë atij?

O.Xh.: Vetë operacioni i transplantimit, si i tillë, nuk është operacioni më i ndërlikuar i zemrës. Bëhet fjalë për disa anostomoza që kirurgu mund t`i bëjë pa problem. Por transplantimi në tërësi është një proces që kërkon kujdes të veçantë për pacientin si parapërgatitja e tij, përgatitja e organit për transplantim etj. Në kardiokirurgji janë disa operacione të tjera që janë më të komplikuara dhe që kërkojnë edhe më shumë kujdes në vetë fazën e operacionit. Ato zakonisht janë të kombinuara me dy-tri veprime njëkohësisht. Ndërsa në transplantim, pacienti do kujdes të veçantë në muajt e parë për terapinë dhe medikamentet.

Albinfo.ch.: Por pse atëherë kur flitet për transplantimin e zemrës fitohet përshtypja sikur për diçka kaq speciale?

Xh.O.: Është ndjenja shumë më ndryshe që ke kur bën një ndërhyrje të tillë. Kjo ndodh pasi që ti po nxjerr një organ nga trupi dhe po e vendos në atë trup një organ të ri, i cili në një kohë ka qenë jashtë funksionit dhe ti po e rikthen në funksion. Njëkohësisht, e kthen edhe pacientin në gjendje më të mirë se ka qenë më parë.

Albinfo.ch: Sa jetojnë mesatarisht pacientët pas transplantimit?

Xh.O.: Mesatarisht, mbi 80% të pacientëve që e kalojnë mirë fazën e parë të transplantimit të zemrës, jetojnë edhe 5 vjet. Ka të tillë që kanë jetuar edhe dhjetë ose madje 15 vjet pas operacionit.

Albinfo.ch: Çfarë janë kontaktet tuaja me kolegët shqiptarë të profesionit. A keni pasur deri më tash ndonjë ofertë për bashkëpunim në Kosovë, Maqedoni, Shqipëri?

Xh.O.: Qëllimi im, deri në vitin 2007 ka qenë kryekëput të kthehem në vendlindje, që atë që kam mësuar jashtë, ta kthej atje. Unë vendlindje i quaj të gjitha vendet ku jetojnë shqiptarët, pra në Maqedoni, në Kosovë apo në Shqipëri. Atje unë do të kthehesha për të ndihmuar popullin tim. Mjerisht jetojmë në një fazë që sa i përket politikës lokale shqiptare e bën shumë të rëndë një hap të tillë. Momentalisht, nuk ka kushte që njeriu të kthehet dhe të ushtrojë një mjekësi të shëndoshë atje. Kthimi për qëllime përfitimi nuk më tërheq, qëllimi im ishte që pacienti të jetë në qendër te veprimit profesional.

Albinfo.ch: Por a keni së paku ndonjë ftesë për të mbajtur ligjërata ose për të aftësuar mjekët atje?

Xh.O.: Unë jam i hapur për këtë ide dhe i gatshëm të ndihmoj, si Universitetin e Prishtinës, atë të Tetovës ose të Tiranës. Kontakte kam pasur me të gjithë dekanët e fakulteteve përkatëse dhe ata e dinë se unë ekzistoj. Jam docent në Universitetin e Frankfurtit ku mbaj ligjëratat dhe provimet. Kështu, hapin e thirrjes u takon ta bëjnë ata, sepse unë nuk mund tu them atyre: “ejani, merrmëni”. Por kurdo që të trokasin në dyert e mia, ato do të jenë të hapura.

Albinfo.ch: Keni sjellë mjekë nga Shqipëria për aftësim në Frankfurt?

Xh.O.: Në Frankfurt pata sjellë para disa vitesh kolegë nga Tirana për aftësim në kardiokirurgji dhe në kardiologji. Së fundi i kisha edhe në Cyrih një anesteziolog dhe një kardiokirurg. Tirana kishte në plan hapjen e një qendre të re të zemrës. Unë kam punuar pothuaj 4 vite si këshilltar për konceptimin dhe ngritjen e një spitali të tillë. Por kur erdhi puna për t`i përkrahur në aftësimin e personelit, ata e ndërruan mendimin dhe u lidhën me një koleg timin nga Austria. Më vjen keq por më duhet ta them: u pengonte emri im dhe këtë ma kanë thënë vetë, sepse mendonin se nuk do të kenë pacientë që vinë te specialisti shqiptar. Kështu, ata kërkonin një mjek me mbiemër të huaj (!). Nga ky moment jam tërhequr.

Por këtu, në Cyrih kam plot pacientë shqiptarë që kane besim te unë. Nuk kalon javë që të mos kem së paku një pacient shqiptar. Shumica e madhe e tyre kanë ardhur drejtpërdrejtë me kërkesën e tyre te unë. Posaçërisht kjo ndodh edhe për shkak të njohjes së pamjaftueshme të gjuhës gjermane kështu që shumë sish vinë te unë që të marrin vesh më shumë për sëmundjen e tyre në gjuhën shqipe.

Albinfo.ch: Cili është niveli i kardiokirurgjisë në Prishtinë, Tiranë, Shkup e Tetovë?

Xh.O.: Një temë e rëndë për mua. Sepse dikush edhe mund të mos ndjehet mirë, gjë që unë nuk e dëshiroj. Unë i respektoj të gjithë kolegët, sepse dihet se kushtet e tyre nuk krahasohen me këto tonat. Por megjithatë ne, mendoj shqiptarët, jemi në gjendje të mjerueshme sa i përket kardiokirurgjisë. Kemi disa klinika private që dalin si kërpudha pas shiut, si në Prishtinë ashtu dhe në Tiranë. Në to mungon transparenca e kualitetit të punës siç mungon edhe përgjegjësia dhe kontrolli shtetëror i kualitetit të punës. Nuk diskutohet kompetenca profesionale e mjekëve atje, por përderisa ekziston kërkesë e madhe e shqiptarëve për të siguruar trajtim në perëndim, kjo dëshmon se niveli i shërbimeve atje, mjerisht ende nuk është i mire.

Mendoj se problemi kryesor i kolegëve që hapin klinika private është se nisen me mendimin që kardiokirurgjinë ta bëjnë profitabile. Në trojet tona nuk mund të pritet që një klinikë ta kthejë investimin. Prandaj kur synim kryesor i hapjes së një klinike është përfitimi, sigurisht edhe investimi në mjete dhe shërbime do të jetë më i kufizuar.

Albinfo.ch: Ju jeni mjek specialist, por jeni po kështu docent në Fakultet. Cila peshon më shumë te ju; karriera akademike apo puna në kardiokirurgji?

Xh.O.: Kardiokirurgjia ka një specifikë sepse, duke qenë mjekësi terciare, pa anën akademike shkencore, nuk funksionon si duhet as ana profesionale. Ne, pak a shumë jemi të detyruar të punojmë edhe në rrafshin shkencor pasi që lëmi i kardiokirurgjisë është shumë i ri, kështu që na duhet të bëjmë në vazhdimësi zhvillime dhe përmirësime shkencore të lidhura me punën praktike. Por nga ana tjetër duhet të them se mua puna shkencore më intereson pa masë. Unë kam bashkëpunim shumë të mirë me institutin për biomedicinë në Aachen ku kam punuar disa punime shkencore lidhur me avancimin e operacioneve në zemër.

Albinfo.ch: E përmendët se një ndër arsyet e ardhjes suaj në Cyrih është krijimi i mundësisë për kryerjen e transplantimeve të zemrës. Në çfarë faze jeni aktualisht?

Xh.O.: Momentalisht jemi në bisedime me Klinikën Universitare të Cyrihut. Po bisedohet për bashkëpunim të dyanshëm në drejtim të planit që të bëhemi njëra ndër forcat kryesore për transplantimin e zemrës në Zvicër. Po punojmë që me Klinikën Universitare të Cyrihut ta bashkojmë ekspertizën në mënyrë që Cyrihu te fungojë si forcë kryesore për transplantimet në Zvicër.

Albinfo.ch: Cili është dallimi i klinikave gjermane ku keni punuar me këtë të Cyrihut ose me ato të Zvicrës në përgjithësi, sa i përket nivelit dhe kushteve që ofrojnë?

Xh.O.: Niveli i mjekësisë është pothuaj i njëjtë. Nuk kam parë ndonjë dallim në mënyrën si trajtohet pacienti. Dallimi është se në Zvicër ana financiare është më e mirë dhe mundësia për futjen e pajisjeve të reja që kushtojnë shumë, është më e lehtë në Zvicër se në Gjermani.

Albinfo.ch: Jeni njeri familjar, keni fëmijë…?

Xh.O.: Jam baba i dy fëmijëve, një vajze 10 dhe një djali 8 vjeçar. Bashkëshortja është po ashtu nga vendlindja. Momentalisht ajo është e zënë me kujdesin për fëmijët por ka profesionin e infermieres dhe ka mbaruar fakultetin e gjermanishtes. Me kohë edhe ajo do të inkuadrohet në punë.

Jetojmë në një fshat në kantonin Argau në kufi me kantonin e Cyrihut. Prindërit, të dy veteranë të arsimit, jetojnë në vendlindje, në Tearcë.

Albinfo.ch: E vizitoni shpesh Tetovën?

Xh.O.: Dy herë në vit patjetër – dimrit dhe verës. Mundësisht çdo vit të ri e kaloj me familjen në vendlindje dhe së paku 2 javë gjatë verës. Në fakt, fëmijët rrinë gjatë gjithë pushimeve verore atje. Jemi munduar që t`i mbajmë në lidhje me vendlindjen time. Tri vitet e para u kemi folur vetëm shqip, tani ata vazhdojnë me dygjuhësi.

Albinfo.ch: Cilat janë interesimet kulturore të dr. Xhemalit. Lexoni edhe literaturë jashtë profesionit?

Xh.O.: Mundohem të jem në rrjedha. Pasi që tërë ditën jam në kontakt me gjuhën gjermane, mundohem që në shtëpi të lexoj literaturë shqipe, t`i ndjek lajmet shqip dhe për shkak të fëmijëve edhe televizionin, atëherë kur e lëshojmë, ta shikojmë në gjuhën shqipe.

Albinfo.ch: A mund të na thoni, a shkollohen mjaft shqiptarët në Zvicër e në Gjermani në krahasim me numrin tonë të madh si komunitet?

Xh.O.: Në fillim të punës këtu, pata një thirrje nga shoqata e studentëve shqiptarë në Cyrih, për të mbajtur një ligjëratë. Ftesës ju përgjigja me kënaqësi. Më gëzoi fakti se i gjithë amfiteatri u mbush me studentë. Kjo ishte një mburrje për mua dhe kurajë e madhe. Unë mendoj se gjenerata e dytë apo e tretë jashtë vendit duhet të përpiqet që ta përmirësojë imazhin tonë si popull dhe të inkuadrohet në jetën e këtushme, duke qenë se ne shumicën e kohës e kalojmë këtu. E njëjta gjë është edhe në Gjermani. Unë do të këshilloja çdo të ri që të jetë këmbëngulës për të arritur atë që dëshiron. Duhet të provojë. E them nga eksperienca ime pasi që unë kam ardhur në Gjermani me një çantë në dorë dhe pothuaj pa para, e pa njohur gjuhën… Prandaj, nuk është diçka që nuk mund të bëhet. Por vetëm duhet të jesh këmbëngulës.

Albinfo.ch: A keni përjetuar paragjykime nga zviceranët dhe gjermanët ndaj jush si i huaj, gjatë punës ose gjatë studimeve?

Xh.O.: Mendoj se vetë vendi i punës që e kam tani, tregon për respektin që ka populli i Zvicrës dhe këtë respekt e shoh edhe te pacientët. Nuk kam pasur ndonjë problem të asaj natyre, as nga pacientët dhe as nga kolegët. Jam inkuadruar në të gjitha qarqet akademike ku mund të inkuadrohem dhe gëzoj respekt të veçantë nga ta.

Para sa ditësh kishim një takim të kardiologëve të qytetit të Cyrihut ku mu dha mundësia të mbaja një ligjëratë të shkurtë. Kjo tregon se ata më shohin si një koleg në nivel me ta dhe nuk shikojnë të më degradojnë. Mund të them se sikur në Gjermani si student ose si mjek, ashtu edhe në Zvicër, të shikojnë vetëm punën, që d.m.th. se shkalla e objektivitetit është shumë e lartë.

Foto galeri

---