Evropa së shpejti mund të përballet me ‘gati 100,000 vdekje në vit të lidhura me nxehtësinë ekstreme’

Më shumë se 61,000 njerëz vdiqën për shkak të nxehtësisë gjatë verës rekord të Evropës vitin e kaluar, tha një studim të hënën, i cili bëri thirrje për të bërë më shumë për t'u mbrojtur nga valët e të nxehtit edhe më vdekjeprurëse që priten në vitet e ardhshme

Kontinenti me ngrohjen më të shpejtë në botë përjetoi verën e tij më të nxehtë të regjistruar në vitin 2022, pasi vendet u goditën nga valët e nxehtësisë, thatësirat që vyshkeshin nga të korrat dhe zjarret shkatërruese.

Agjencia e statistikave e Bashkimit Evropian, Eurostat, kishte raportuar një numër jashtëzakonisht të lartë të vdekjeve të tepërta gjatë verës, por sasia e lidhur drejtpërdrejt me nxehtësinë nuk ishte përcaktuar më parë.

Një ekip studiuesish shikuan të dhënat mbi temperaturën dhe vdekshmërinë nga viti 2015 deri në vitin 2022 për 823 rajone në 35 vende evropiane, duke mbuluar gjithsej 543 milionë njerëz, shkruan The Local, transmeton albinfo.ch.

Studiuesit nga Instituti i Barcelonës për Shëndetin Global dhe instituti francez i kërkimit shëndetësor INSERM përdorën modele për të parashikuar vdekjet që i atribuohen temperaturës për çdo rajon në çdo javë të verës së vitit 2022. Ata vlerësuan se 61,672 vdekje ishin të lidhura me nxehtësinë midis 30 majit dhe 4 shtatorit të vitit të kaluar, sipas studimit të botuar në revistën Nature Medicine.

Një valë e nxehtë veçanërisht intensive në javën 18-24 korrik shkaktoi më shumë se 11,600 vdekje vetëm, tha studimi. “Është një numër shumë i lartë i vdekjeve,” tha Hicham Achebak, një studiues i INSERM dhe bashkëautor i studimit.

“Ne e dinim efektin e nxehtësisë në vdekshmërinë pas vitit 2003, por me këtë analizë, ne shohim se ka ende shumë punë që duhet bërë për të mbrojtur popullsinë,” tha ai për AFP.

Më shumë se 70,000 vdekje të tepërta u regjistruan në vitin 2003 gjatë një prej valëve më të këqija të të nxehtit në historinë evropiane.

Gratë dhe mbi të 80-at janë të pambrojtur

Vitin e kaluar Franca regjistroi rritjen më të madhe të nxehtësisë në krahasim me mesataren e saj të mëparshme të verës, me një kërcim prej 2.43C, tha studimi.

Zvicra nuk ka mbetur prapa me një rritje 2.30C, e ndjekur nga Italia me 2.28C dhe Hungaria me 2.13C.

Italia kishte numrin më të lartë të vdekjeve nga të nxehtit me 18,010, e ndjekur nga Spanja me 11,324 dhe Gjermania me 8,173.

Shumica e vdekjeve ishin të njerëzve mbi moshën 80 vjeç, tha studimi.

Rreth 63 për qind e atyre që vdiqën për shkak të të nxehtit ishin gra, thuhet në analizë.

Dallimi u bë më i madh në moshën 80-vjeçare, kur gratë kishin një shkallë vdekshmërie 27 për qind më të lartë se burrat. Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se Evropa po ngrohet me dyfishin e mesatares globale. Ndërsa bota është ngrohur mesatarisht me gati 1.2C që nga mesi i viteve 1800, Europa vitin e kaluar ishte rreth 2.3C më e nxehtë se koha para industriale.

Nëse nuk bëhet diçka për të mbrojtur njerëzit nga temperaturat në rritje, deri në vitin 2030 Evropa do të përballet me një mesatare prej më shumë se 68,000 vdekjesh të lidhura me nxehtësinë çdo verë, vlerësoi studimi i ri.

Deri në vitin 2040, do të kishte një mesatare prej më shumë se 94,000 vdekjesh të lidhura me nxehtësinë – dhe deri në vitin 2050, numri mund të rritet në mbi 120,000, thanë studiuesit.

“Këto parashikime bazohen në nivelin aktual të cenueshmërisë dhe temperaturat e ardhshme”, tha Achebak.

“Nëse marrim masa shumë efektive, kjo cenueshmëri mund të reduktohet”, shtoi ai.

Raquel Nunes, një eksperte e shëndetit dhe klimës në Universitetin Warwick të Mbretërisë së Bashkuar që nuk është përfshirë në hulumtim, tha se studimi “thekson nevojën urgjente për veprim për të mbrojtur popullatat e cenueshme nga ndikimet e valëve të të nxehtit”.

Chloe Brimicombe, një shkencëtare klimatike në Universitetin e Grazit të Austrisë, tha se “dëshmon se strategjitë e parandalimit të nxehtësisë duhet të rivlerësohen, duke pasur parasysh gjininë dhe moshën veçanërisht”.

---