“Inxhinierët Shqiptarë të Zvicrës” flasin me profesionalizëm për krizën e mungesës së talenteve në Zvicër

Lozanë, 9 nëntor: Një tryezë e rrumbullakët e organizuar nga AES (Inxhinierët Shqiptarë të Zvicrës) dhe shoqata albinfo.ch mblodhi mbi 85 ekspertë për të diskutuar mbi mungesën e talenteve të kualifikuar në Zvicër. Ky eveniment evidentoi një situatë alarmante dhe eksploroi rrugë konkrete për të kthyer këtë krizë në një mundësi

Tërheqja dhe mbajtja e talenteve: një prioritet i përbashkët

Ambasadori i Republikës së Kosovës, i cili u shpreh në gjuhën frenge enkas për mysafirët frankofonë, Mentor Latifi, hapi debatin duke theksuar sfidat e përbashkëta të Zvicrës dhe vendit të tij të origjinës: «Në kontekste të ndryshme, pyetja themelore mbetet: si mund të tërheqim dhe të mbajmë talentet në një botë që ndryshon vazhdimisht?»

Ky vështrim parapriu diskutimet që u fokusuan në një vizion proaktiv, duke synuar transformimin e kësaj krize në një trampolinë për rritje të përbashkët.

@AES: Mentor Latifi, Ambasador Ambasadori i ri i Republikës së Kosovës në Bernë

Një thirrje për veprim kolektiv: transformimi i sfidave në mundësi

@Mentor Ilazi, Presidenti i AES

Presidenti i AES-it, Mentor Ilazi, gjatë fjalës së tij përshëndetëse theksoi rëndësinë dhe urgjencën e problemit. «Kjo sfidë prek sektorë të rëndësishëm – shëndetësi, teknologji, inxhinieri, ndërtim, elektricistë të rrjetit – rrezikon konkurrencën tonë», tha ai. Me një mungesë prej 30,000 inxhinierësh sot dhe një parashikim prej 300,000 punëtorësh të kualifikuar që do të mungojnë deri në vitin 2030, sfida është kolosale.

«AES bashkon inxhinierët dhe arkitektët me origjinë shqiptare në Zvicër për të mbështetur anëtarët e saj, të lehtësojë shkëmbimet dhe të kontribuojë në sfidat e një shoqërërie të qëndrueshme», përfundoi ai, duke kërkuar një angazhim kolektiv. Ai iu referua shembullit të kantonit Vaud, ku 1,000 nxënës ndjekin një vit orientimi për të përcaktuar rrugën e tyre. «A mund të ulim këtë numër duke përforcuar shoqërimin e hershëm?» sugjeroi ai. Ai propozoi gjithashtu krijimin e një «Task Force kombëtare», një aleat institucional për të koordinuar iniciativat dhe për të vepruar në harmoni. Kjo ide u përshëndet nga audienca, me shumë miratim të shprehur nga pjesëmarrësit.

Një përgjigje multisektoriale dhe etike

Bashkorganizatorët nënvizuan nevojën për një përgjigje të integruar, që përfshin sektorë dhe kombe të ndryshme. «Kjo krizë kërkon bashkëpunim jo vetëm mes sektorëve, por edhe mes shteteve», deklaruan ata, duke rikujtuar se mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar në Zvicër, sidomos në sektorët e shëndetësisë, inxhinierisë dhe zejtarisë, kërkon përgjigje të ekuilibruara, për të mos shteruar burimet njerëzore të vendeve të tjera. Një dimension etik mund të plotësojë këtë reflektim: si mund të sigurojmë që partneritetet me vendet e Ballkanit të mos përshpejtojnë zbrazjen e burimeve të tyre njerëzore? Kjo temë mbetet për t’u eksploruar në diskutimet e ardhshme.

Një mungesë prej 300,000 deri në 460,000 punëtorësh deri në vitin 2035

Marco Taddei, drejtor për rajonin frankofon të Unionit të Punëdhënësve të Zvicrës, dha alarmin duke përmendur parashikime shqetësuese. Sipas tij, plakja demografike dhe dalja në pension e gjeneratës baby-boomer mund të sjellin një mungesë prej 300,000 deri në 460,000 punëtorësh deri në vitin 2035. Për të adresuar këtë, Taddei rekomandon mobilizimin e fuqisë punëtore vendase, duke integruar mbi 50-vjeçarët, gratë dhe migrantët në sektorët më të prekur. Ai gjithashtu propozon fleksibilizimin e politikave të imigracionit për të tërhequr talente të huaja, duke u fokusuar në formimin e vazhdueshëm dhe rikualifikimin profesional në profesionet në krizë. «Pa këto rregullime, konkurrenca e ekonomisë sonë mund të komprometohet ndjeshëm», paralajmëroi ai.

Rivlerësimi i sistemit të formimit: një prioritet i përbashkët

Jean-Paul Venditti, drejtor i Qendrës së Formimit Romand për Elektricistët e Rrjetit (CIFER), nxori në pah një problematikë specifike, por tejet të rëndësishme: mungesa e elektricistëve të rrjetit, këta profesionistë jetikë për menaxhimin dhe ruajtjen e infrastrukturave energjetike të Zvicrës. Sipas tij, ky profesion, edhe pse teknik dhe strategjik për tranzicionin energjetik, vuan nga mungesa e dukshmërësisë dhe atraktivitetit tek brezat e rinj.

«Do ta përfshija situatën me tri fjalë: stimulim, entuziazëm dhe thirrje. Pse nuk ka filma, seriale ose fushata që të promovojnë profesionin tonë, siç ka për mjekët ose policët?» pyeti ai, duke kërkuar një rivlerësim mediatik të profesioneve teknike.

Për të adresuar këtë mungesë, Venditti propozon krijimin e një fondi të dedikuar për prodhimin e përmbajtjeve mediatike që promovojnë profesionet teknike, si dhe investimin në formimin dual, që kombinon teorinë dhe praktikën, për të përshtatur aftësitë e nxënësve me nevojat aktuale dhe të ardhshme të tregut.

Fleksibiliteti dhe hapja: një treg pune i adaptuar

Adrian Laha, jurist dhe përfaqësues i swissstaffing, prezantoi të dhëna nga White Paper i organizatës së tij, duke nxjerrë në pah transformimet e nevojshme për të përballuar mungesën e fuqisë punëtore në Zvicër. Ai theksoi se fleksibiliteti është bërë faktor kyç për tërheqjen dhe mbajtjen e talenteve. «Anketa jonë me mbi 1,200 punëtorë tregon se fleksibiliteti – qoftë për oraret, vendin e punës ose ndarjen e detyrave – është sot thelbësor», deklaroi ai.

Megjithatë, Laha paralajmëroi se ky fleksibilitet i ri përmban sfida, sidomos në lidhje me shëndetin dhe mirëqenien e punëtorëve. «Është e domosdoshme të përshtatet kuadri ligjor për të mbrojtur punëtorët në këtë kontekst ndryshimesh», shtoi ai.

Përgjegjësia e dyfishtë e diasporës shqiptare

@Arben Shabani, drejtues në Hitachi Energy dhe anëtar i AES-it

Arben Shabani, drejtues në Hitachi Energy dhe anëtar i AES-it, solli një perspektivë unike mbi mungesën e fuqisë punëtore të kualifikuar në Zvicër, duke theksuar rolin e rëndësishëm të diasporës shqiptare. «Si diasporë, kemi një përgjegjësi të dyfishtë: të kontribuojmë në zhvillimin e vendit ku jetojmë, duke mbështetur njëkohësisht atë nga kemi origjinën», deklaroi ai.

Shabani theksoi se mësimi profesional, shtylla kryesore e sistemit arsimor zviceran, është “rruga mbretërore” për integrimin dhe formimin e talenteve, dhe vuri në dukje rëndësinë e partneriteteve midis bizneseve dhe institucioneve arsimore për të garantuar një rrjedhë të vazhdueshme të profesionistëve të kualifikuar.

Një strategji ndërkombëtare dhe lokale për të përballuar mungesën e fuqisë punëtore

Arben Shabani detajoi gjithashtu nismat e Hitachi Energy për të zbritur mungesën e fuqisë punëtore. Kompania mbështetet në një kombinim zgjidhjesh: duke transferuar disa funksione në qendra operacionale jashtë vendit, si në Indi apo në Çeki, ndërkohë që investon lokalisht në programe trajnimi me partnerë arsimorë zviceranë, si LIBS (Industrielle Berufslehren Schweiz). “Këto qasje jo vetëm që ndihmojnë në optimizimin e burimeve, por gjithashtu sigurojnë një planifikim më të mirë afatgjatë, në bashkëpunim me klientët dhe furnizuesit tanë”, shpjegoi ai.

Një strategji globale për të ardhmen e sektorit të ndërtimit

Në sektorin e ndërtimit, i cili shpesh përballet me mungesë të fuqisë punëtore, Antoine Racciatti, drejtor i burimeve njerëzore i grupit Orllati, bën thirrje për një qasje kolektive dhe të koordinuar. Grupi Orllati ka zbatuar një sistem bursash trajnimi në Kosovë, duke ilustruar angazhimin e tij konkret ndaj zhvillimit të aftësive lokale dhe krijimit të sinergjive ndërkombëtare. “Çdo kompani mendon sipas nevojave të saj, por çelësi qëndron në një vizion të përbashkët”, deklaroi ai. Sipas tij, kjo krizë tejkalon interesat individuale të kompanive dhe kërkon një reflektim global që përfshin sektorët privatë dhe publikë.

Fragmentimi i përpjekjeve, ku çdo aktor vepron i izoluar, rrezikon të komprometojë nismat thelbësore për të ruajtur konkurrencën e sektorit. Ai theksoi idenë e një dialogu të forcuar midis aktorëve të tregut dhe vendimmarrësve politikë për të krijuar masa të ndërsektoriale që mund t’i përgjigjen në mënyrë të qëndrueshme mungesës.

Kombinimi i talenteve vendore dhe ndërkombëtare: një vizion i balancuar për sektorin e ndërtimit

Të gjithë panelistët theksuan nevojën për të kombinuar zhvillimin lokal me sjelljen e talenteve të huaja. Ndërsa formimi i të rinjve në Zvicër mbetet thelbësor, kjo nuk mjafton. Ata nënvizuan rëndësinë e thjeshtimit të proceseve administrative dhe përmirësimit të kushteve të mirëseardhjes për punëtorët e huaj, duke rritur njëkohësisht vlerësimin për profesionet siç është ndërtimtaria përmes përpjekjeve të fokusuara: kushte më të mira pune, modernizim të infrastrukturës së trajnimit dhe komunikim të përforcuar.

Drejt një të ardhme strategjike dhe bashkëpunuese

AES dhe shoqata albinfo.ch angazhohen për të forcuar lidhjet midis Zvicrës dhe Ballkanit, në një logjikë “win-win”. Duke mobilizuar rrjetin e ekspertëve shqiptarë, ata synojnë një bashkëpunim të qëndrueshëm dhe të drejtë, që mund të frymëzojë bashkëpunime ndërkombëtare për të përballuar sfidat e tregut të punës.

@Albanian Engineering of Switzerland (AES)

---