Çka ndryshon me fitoren e SVP-së në Zvicër?

SVP fitoi mbi 3% më shumë se në zgjedhjet e kaluara, të Gjelbërit humbën pothuajse 4%. Këto janë ndryshimet më të rëndësishme që sollën me vete zgjedhjet e vitit 2023.

Çfarë do të thotë konkretisht? Këtë e sqarojnë politologët Sarah Bütikofer dhe Thomas Milic.

Energjia

Në përgjithësi, po bëhet më e vështirë se kurrë për të majtët që të kalojnë shqetësimet e tyre në Parlament. Sepse ndryshe nga kalimi djathtas i Dhomës Nacionale në vitin 2015, kësaj here djathtas po lëviz edhe Dhoma e Kantoneve.

“Do të varet më shumë nga Qendra”, thotë shkencëtari politik, Thomas Milic.

Shkencëtarja politike, Sarah Bütikofer pret, që ministri i Energjisë nga SVP, Albert Rösti, të vendosë vulën e tij konservatore në politikën e energjisë, me mbështetje shtesë nga Parlamenti.

“Hidroenergjia është hobi i Rösti-t, panelet diellore do ta kenë më të vështirë”. Gjithashtu pritet që tema e energjisë bërthamore të trajtohet sërish, shkruan 20minuten.

Migrimi

Gjermania kryen të ashtuquajturat kontrolle të palëvizshme kufitare. Zvicra mund të jetë nën presion për të bërë të njëjtën gjë, thotë Milic. Sido që të jetë, njerëzit jashtë vendit ankohen se Zvicra po i kthen emigrantët.

“Ky presion mund të ketë një efekt më të fortë se ai nga Parlamenti”, tha ai.

Por fitorja zgjedhore e SVP-së krijon gjithashtu një presion të caktuar, sepse është e qartë se partia mori pikë për shkak të çështjes së migracionit. Mund të mendohet që dëbimi i të huajve kriminelë mund të ashpërsohet.

SVP-ja do të vazhdojë ta ketë të vështirë të përballojë kërkesat e saj shpesh ekstreme në politikën e migracionit”, thotë Bütikofer.

Sepse FDP dhe Qendra shpesh nuk i përkrahin këto kërkesa. SVP po bën thirrje që sistemi i azilit të jepet jashtë vendit ose që azilkërkuesit të akomodohen në kampet kufitare. Partitë e tjera nuk e mbështesin këtë.

Dispozita për pension

Reforma e pensioneve tashmë është bllokuar si mollë sherri mes të majtës, qendrës dhe të djathtës, thotë Bütikofer. Bllokada do të mbetet në fuqi me Parlamentin e ri.

Megjithatë, elektorati do të jetë në gjendje të komentojë disa herë sigurimin e pensioneve në vitet e ardhshme, gjë që Miliq e sheh si një provë interesante: referendumi kundër reformës së BVG mund të vendoset në kutinë e votimit që në pranverën e vitit 2024.

“Me këtë , e majta mund të lëvizë në një kunj të parë dhe, nëse ka sukses, t’i dërgojë një sinjal legjislativit”, thotë Thomas Milic.

Në pritje janë edhe dy nisma të AHV-së, nisma e PS-së kërkon pensionin e 13-të të AHV-së, nisma e Liberalëve të Rinj kërkon një moshë më të lartë pensioni, përcjell albinfo.ch.

Shoqëria

Shqetësimet socio-politike si leja prindërore ose mbështetja për qendrat e kujdesit ditor tani do të jenë më të vështira, thotë Sarah Bütikofer.

Modeli i çerdheve, i cili synon të arrijë tarifa më të lira të kujdesit ditor dhe cilësi më të mirë të kujdesit duke investuar para federale, u vlerësua në mënyrë kritike nga Këshilli i Shteteve. Tani projektligji mund të ketë një kohë të vështirë edhe në Këshillin Kombëtar. Nëse të dyja dhomat thonë jo, do të ishte jashtë tryezës.

Megjithatë, Thomas Milic thekson se njerëzit janë treguar përparimtarë kur bëhet fjalë për propozime të tilla, si “martesa për të gjithë” dhe leja e atësisë.

“Ka pasur një ndryshim, këtë e kanë kuptuar edhe konservatorët. Kjo do të ketë gjithashtu një ndikim në politikën federale”, tha ai, shkruan 20minuten.

Evropa

GLP është partia më miqësore me BE-në; është e vetmja palë që mbështet pa kushte marrëveshjen kuadër institucional (Insta). Por GLP-ja është dobësuar dhe partitë e tjera kanë rezerva për Insta-në ose hezitojnë për arsye elektorale. Në Parlamentin e ri marrëdhëniet dypalëshe do të jenë edhe më të ulëta në listën prioritare se më parë, vlerësojnë të dy politologët.

Trafiku

Këshilltari përgjegjës federal, Albert Rösti, tani po i vë gjithashtu një vulë borgjeze politikës së transportit, thotë Sarah Bütikofer. Dhoma e Kantoneve dhe Dhoma Nacionale kanë miratuar tashmë zgjerimin e autostradës në gjashtë korsi. Është e mundur që të kërkohet zgjerim në seksione të tjera të itinerarit. “Në përgjithësi, ka një tendencë për të investuar më shumë në rrugë dhe më pak në kalimin në hekurudhë”, thotë Bütikofer.

Dhe politika do të synojë më shumë zgjerimin sesa ndryshimin e sjelljes së njerëzve, përcjell albinfo.ch.

---