“Cila është marrëveshja e Zvicrës me BE-në?”

Pas dy vjetësh marrëdhënie të tensionuara mes Zvicrës dhe Bashkimit Evropian, të dyja palët janë të gatshme të lënë prapa konfliktet e kaluara dhe të rifillojnë bisedimet dypalëshe të ngecura, shkruan thelocal.ch, përcjell albinfo.ch.
Në maj të vitit 2021, Zvicra anuloi bisedimet me Bashkimin Evropian, që synonin të nënshkruanin një marrëveshje bashkëpunimi të vonuar gjatë.
Ky veprim zemëroi Brukselin dhe tensionoi marrëdhëniet midis dy palëve.
Tani, megjithatë, të dy vendet kanë vendosur të pajtohen, duke i dhënë Zvicrës dhe Bashkimit Evropian “ndjenjë të kujdesshme optimizmi për të ardhmen”, sipas Livia Leu, kryenegociatore e BE-së për Bernën.
Kjo gatishmëri për t’u rilidhur “është një hap shumë i rëndësishëm drejt negociatave [të rinovuara]”, shtoi ajo.
Media zvicerane shpjegon se çfarë do të thotë marrëveshja midis Zvicrës dhe bllokut.
Një mënyrë për të përshkruar marrëdhëniet e Zvicrës me BE-në është kjo: ajo nuk dëshiron të jetë pjesë e bllokut, por nuk mund të jetojë as pa të.
“Zvicra ka një ndjenjë shumë të fortë pavarësie; anëtarësimi në BE do të cenonte autonominë e saj”, sipas shkencëtarit politik Daniel Warner, ish-zëvendës i drejtorit të Institutit të Diplomuar të Studimeve Ndërkombëtare dhe Zhvillimit në Gjenevë.
Deri më sot, Zvicra i përket numrit të vogël të vendeve evropiane perëndimore që nuk janë anëtarësuar në Bashkimin Evropian, dhe megjithatë ajo ka lidhje të forta me bllokun.
Në vitin 1992, votuesit zviceranë kundërshtuan ngushtë (me 50.3 përqind) planin e mbështetur nga qeveria për t’u bashkuar me atë që atëherë ishte Zona Ekonomike Evropiane me 12 kombe.
Argumenti kryesor që tronditi votuesit ishte se demokracia unike bazë e vendit do të minohej nëse vendimet politike që prekin Zvicrën do të merreshin në Bruksel dhe jo në Bernë.
Ky argument i veçantë ishte gjithashtu i vërtetë në vitin 2001, kur gati 77 përqind e kundërshtuan propozimin për hapjen e negociatave të anëtarësimit me BE-në.
“Zvicra është shumë e pasur dhe shumë e qëndrueshme për të dashur të anëtarësohet në BE,” tha Fabio Wasserfallen, një profesor i politikës evropiane në Universitetin e Bernës.
Megjithatë, përkundër qëndrimit të saj afatgjatë, të neutralitetit dhe sovranitetit, i cili nxit kundërshtimin e saj për t’u bashkuar me Bashkimin, Zvicra nuk mund të ekzistojë pa fqinjët e saj evropianë.
Konsiderohet se ka disa arsye për këtë varësi.
Njëra është se eksportet janë shtylla kurrizore e ekonomisë zvicerane, ku BE-ja dhe në veçanti Gjermania janë partnerët kryesorë tregtarë të Zvicrës.
Zvicra mbështetet në qasjen e saj në tregun e vetëm edhe në mënyra të tjera, të cilat të gjitha luajnë një rol të madh në prosperitetin ekonomik të vendit.

Për këtë arsye, Berna dhe Brukseli kanë nënshkruar mbi 100 traktate reciproke, që mbulojnë jo vetëm tregtinë, por edhe çështjet e sigurisë ndërkufitare, kërkimit dhe arsimit, bujqësisë, transportit, mjedisit, bashkëpunimit policor dhe një sërë marrëveshjesh të tjera.

Një nga më kryesoret është Marrëveshja për Lëvizjen e Lirë të Personave, e cila u mundëson qytetarëve të shteteve të BE-së të punojnë dhe të jetojnë lirisht në Zvicër, dhe anasjelltas.
Një tjetër e bën Zvicrën pjesë të zonës pa kufij Shengen, duke e bërë udhëtimin nëpër Evropë shumë më të lehtë dhe më të përshtatshëm për qytetarët zviceranë.

Çfarë lëshimesh ka bërë Zvicra për të marrë qasje në “përfitimet” e BE-së?

Bashkëpunimi mes Bernës dhe Brukselit ndonjëherë shkakton pakënaqësi në të dyja palët.
Në Zvicër, disa njerëz, veçanërisht partitë e krahut të djathtë si SVP dhe grupe të tjera populiste si Pro Schweiz e sapoformuar, argumentojnë se vendi nuk ka “interes” të kërkojë lidhje më të forta me Evropën, në dëm të pavarësisë së tij.
Nga ana e BE-së, gjithashtu, disa pretendojnë se Zvicra po “zgjedh qershinë” – domethënë, duke përfituar nga qasja e saj pothuajse e pakufizuar në tregun e vetëm pa qenë në të vërtetë pjesë e tij, në thelb duke marrë pjesët e mira dhe duke lënë pas ato negative.
Është e vërtetë që Zvicra nuk duhet të merret me çështje si politikat e centralizuara apo nevoja për të mbështetur vendet dhe rajonet më të varfra brenda BE-së, megjithatë, sipas marrëveshjes së saj me BE-në, vendi paguan për përfitimet që merr nga mosanëtarësimi i tij.

Merrni, për shembull, “pagesat e kohezionit”

Ato janë në thelb “tarifat e hyrjes” që Zvicra i paguan Brukselit për qasjen e saj në tregun e vetëm.
Sipas qeverisë, “qëllimi i kontributeve zvicerane për vendet e përzgjedhura anëtare të BE-së është të ndihmojë në uljen e pabarazive ekonomike dhe sociale… Kontributi zviceran është një investim në sigurinë, stabilitetin dhe prosperitetin e Evropës. Duke dhënë kontributin, Zvicra gjithashtu forcon dhe thellon marrëdhëniet dypalëshe me vendet partnere dhe BE-në në tërësi”.
Këtë vit, për shembull, qeveria zvicerane u dorëzoi 1.1 miliardë franga tetë shteteve të BE-së si pjesë e “pagesës së kohezionit” më të fundit.
Tetë shtetet që do të përfitojnë nga paratë janë: Bullgaria, Kroacia, Qiproja, Estonia, Hungaria, Malta, Rumania dhe Polonia.