Çfarë duhet të presim nga viti 2023?

Rivendosja e paqes në kontinent, rimëkëmbja e ekonomive, siguria energjitike; këto janë disa nga qëllimet kryesore të Evropës për vitin 2023.

Tani, më shumë se kurrë, është e nevojshme të kapërcehen përçarjet për të arritur stabilitet dhe prosperitet. 2023 sjell me vete shumë pyetje që duhet të marrin përgjigje.

Lufta, energjia, klima dhe krizat ekonomike

Është e pamundur të thuhet se kur dhe si do të përfundojë lufta në Ukrainë. Si Kievi dhe Moska janë të bllokuar në një konflikt statik dhe reciprokisht shterues.

Çmimi që duhet paguar mund të jetë i rëndë për të gjitha palët e përfshira, pasi edhe bota po lufton me pasojat ekonomike dhe sociale të pushtimit rus. Diplomacia duhet të luajë një rol aktiv nëse do të arrihet paqja. Pasojat ekonomike të luftës në Ukrainë janë një tjetër sfidë po aq e rëndësishme.

Rritjet rekord të çmimeve të energjisë, rritja e inflacionit, mungesa e lëndëve të para, rritja e niveleve të borxhit dhe kostot e huamarrjes po ndikojnë në aktivitetet e biznesit dhe po gërryejnë fuqinë blerëse të familjeve. Këto sfida kërkojnë veprim të shpejtë dhe të bashkërenduar për të ruajtur stabilitetin ekonomik.

Në tetor, BQE ngriti përsëri normat e interesit dhe deklaroi se do të priten rritje të mëtejshme për të luftuar inflacionin në rritje. Presidentja Christine Lagarde, paralajmëroi për një recesion të afërt në eurozonë.

Tani më shumë se kurrë, nevojitet një veprim i koordinuar për të siguruar energji të përballueshme, për të mbrojtur stabilitetin ekonomik dhe për të mbrojtur familjet e cënueshme, duke ruajtur qëndrueshmërinë e financave publike.

Trajtimi i krizës klimatike mbetet një prioritet i lartë për vitin 2023

Një marrëveshje historike e arritur në COP 15 në Montreal mori hapa konkretë për të rikthyer humbjen e natyrës. Plani gjithashtu propozon rritjen e ndihmës për vendet në zhvillim. Evropa do të duhet të veprojë  nëse dëshiron të ndryshojë rrjedhën e planetit, si dhe të krijojë vende pune dhe prosperitet.

Emigrantët vazhdojnë të ikin nga lufta dhe varfëria. Politika evropiane e migracionit i përçan qeveritë evropiane. Brukseli ka njoftuar një plan për të koordinuar më mirë reagimin e BE-së, një hap i parë drejt reformës reale dhe të përbashkët. Gjatë këtij viti priten edhe zhvillime të rëndësishme politike pasi në disa shtete zhvillohen zgjedhje që mund të ndryshojnë historinë.

2023 është një vit zgjedhor për shumë vende të BE-së, përfshirë Greqinë. Sezoni zgjedhor ka nisur që në muajt e fundit të 2022-shit, me liderët politikë që kanë ndezur nxehtësinë e debateve për të mbledhur vota. Në mjegullën e luftës, nuk është e lehtë të parashikosh rezultatin e zgjedhjeve parlamentare të vjeshtës në Ukrainë apo edhe nëse ato do të zhvillohen.

Zgjedhjet parlamentare të Polonisë do të mbahen gjithashtu në vjeshtë. Rritja shpërthyese e inflacionit, rritja e çmimeve të energjisë elektrike dhe trajtimi i krizave nga qeveria pritet të ndikojnë tek votuesit.

A do të jetë viti 2023 një vit i ndryshimeve politike në Spanjë? A do të arrijë Pedro Sanchez të qëndrojë në pushtet apo Partia Popullore mund t’i fitojë zgjedhjet? Përgjigjet i kanë votuesit spanjollë kur do të shkojnë në qendrat e votimit në dhjetor.

Turqia do përballet me një nga zgjedhjet më vendimtare në historinë e saj më 18 qershor dhe presidenti aktual Rexhep Tajip Erdogan ka njoftuar se do të kandidojë sërish për postin e kreut të shtetit.

Ky vit është i mbushur plot me ngjarje të rëndësishme, duke filluar nga ato politike, te ato kulturore

Më 1 janar Eurozona mirëpret në mesin e saj anëtarin e 20-të, Kroacinë. Njëkohësisht, Zagrebi po i bashkohet edhe zonës Shengen.

Në gjithë globin e deri në Brazil, Lula da Silva të marrë zyrtarisht detyrën në krye të vendit pas një fitoreje të ngushtë kundër Jair Bolsonaro në vitin 2022. Ai përballet me detyrën sfiduese për të bashkuar një komb thellësisht të ndarë pa një shumicë në Kongres. Forumi Ekonomik Botëror rikthehet në Davos të Zvicrës nga data 16 deri më 20 janar.

Ajo aspiron të ofrojë një platformë për dialog midis politikanëve, liderëve të biznesit dhe shoqërisë civile për të adresuar sfidat me të cilat përballet bota. Franca dhe Gjermania po festojnë 60 vjetorin e Traktatit të Elysee më 22 janar, i cili hodhi themelet për partneritetin franko-gjerman pas Luftës së Dytë Botërore. Megjithatë, marrëdhëniet mes Parisit dhe Berlinit kanë qenë të tensionuara kohët e fundit, veçanërisht në lidhje me energjinë dhe mbrojtjen, të cilat mund të hedhin një hije në takimin e planifikuar midis Presidentit Emmanuel Macron dhe kancelarit Olaf Scholz.

6 maji do të shënojë fillimin e një epoke të re për monarkinë britanike, pasi mbreti Charles III do të kurorëzohet në Westminster Abbey. Sipas pallatit mbretëror , ceremonia e kurorëzimit do të jetë e thjeshtë, në dritën e krizës aktuale ekonomike, por është zbuluar se ajo do të ketë një kthesë moderne, me një sy drejt së ardhmes.

Pas fitores së Orkestrës Kalush në 2022 – Eurovizioni rikthehet më 13 maj. Megjithatë, për shkak të luftës në Ukrainë – Liverpooli, një qytet i muzikës i UNESCO-s, do të jetë mikpritës i Konkursit Evropian të Këngës gjithnjë e më popullore. 19 maji do të shohë qytetin japonez të Hiroshimës, që mirëprit samitin e ardhshëm të G7.

Në dritën e pushtimit rus të Ukrainës dhe sugjerimeve për përdorimin e mundshëm të armëve bërthamore, kryeministri i Japonisë Fumio Kishida, mendoi se qyteti, i njohur si i shkatërruar nga sulmi i parë bërthamor, ishte një zgjedhje simbolike për të dërguar një mesazh paqeje dhe do të diskutojnë çarmatimin bërthamor.

Korrik – gusht: Kupa e Botës FIFA për vajza fillon më 20 korrik

Organizuar nga Australia dhe Zelanda e Re, 32 ekipe do të garojnë në 9 qytete të ndryshme dhe 10 stadiume të ndryshme në garë për të fituar Kupën.

Në shtator nis samiti  G20,  kryesuar nga India. Nën moton “Një tokë, një familje, një e ardhme”, energjia dhe siguria ushqimore do të jenë në krye të axhendës. Nga data 30 nëntor deri më 12 dhjetor Abu Dhabi dëshiron të luajë një rol të rëndësishëm në luftën kundër ngrohjes globale.

Ne kemi vetëm një planet, dhe duke pasur parasysh këtë, është e domosdoshme që të jemi partnerë dhe të punojmë së bashku në një frymë të vetme vendosmërie dhe optimizmi./Euronews.al

---