Çfarë bëjnë zviceranët më mirë se kushdo tjetër?

Po, ka orë dhe çokollatë, por zviceranëve u pëlqen të mendojnë se shkëlqejnë edhe në shumë gjëra të tjera. Dhe ata vërtet besojnë se askush në botë nuk e bën këtë më mirë se ata

Zviceranët besojnë me të vërtetë se janë superiorë ndaj kujtdo tjetër – ndoshta jo aq shumë në artet e kuzhinës (ku pranojnë me pahir të jenë të trullosur nga fqinjët Franca dhe Italia), por pothuajse në çdo gjë tjetër, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Dhe ata kanë një pikë. Për shembull, zviceranët janë shumë të aftë në:

Ruajtjen e paqes

Ndërsa vendet e tjera janë përfshirë në konflikte të ndryshme të armatosura dhe episode trazirash dhe trazirash, Zvicra ka përdorur me sukses mburojën e saj të neutralitetit për të shmangur – fjalë për fjalë – plumbat.

Kjo politikë e gjatë jo vetëm që e ka mbajtur Zvicrën jashtë dy luftërave botërore, por përdoret ende si një justifikim pse vendi ndalon shitjen (dhe rishitjen) e pajisjeve të saj ushtarake vendeve në luftë, si Ukraina.

Pavarësisht nëse neutraliteti është një gjë e mirë apo e keqe, nuk ka dyshim se zviceranët kanë përfituar prej tij.

Ushtria e saj nuk ka luftuar, apo pushtuar, asnjë komb tjetër – përveç Lihtenshtajnit, përcjell tutje albinfo.ch.

Demokraci/sistemin politik

Asnjë vend tjetër i industrializuar nuk ka të njëjtin sistem (ose edhe të ngjashëm) të demokracisë së drejtpërdrejtë si Zvicra. Referendumet e shpeshta nënkuptojnë se populli, dhe jo politikanët, e kanë fjalën e fundit për mënyrën sesi drejtohet vendi dhe cilat ligje miratohen (ose jo).

Gjithashtu, sistemi zviceran për të pasur një kryetar shteti kolektiv dhe jo vetëm një, rezulton në një stabilitet politik të lakmueshëm. Në vend që të vendoset për një president nga një parti politike, Zvicra ka një qeveri të përbërë nga shtatë ministra nga të katër partitë më të mëdha të vendit. Dhe ndërsa ka një presidencë të radhës, me një anëtar të këshillit të zgjedhur president zviceran çdo vit, të gjithë ministrat e qeverisë kanë fjalë të barabarta – dhe po aq të rëndësishme – në të gjitha çështjet, përcjell tutje albinfo.ch.

Dhe kjo veçori unike na çon në pikën tjetër…

Kompromis dhe negociata

Ky sistem i të pasurit shumë parti në qeveri do të thotë që politikanët janë të detyruar të negociojnë vazhdimisht dhe të kërkojnë zgjidhje të mesme, në vend që t’i bien në fyt njëri-tjetrit.

Dhe kjo lloj mendësie shpjegon pse zviceranët janë kaq të mirë në ndërmjetësimin dhe arbitrimin e konflikteve ndërkombëtare.

Zviceranët mund të mos e kenë shpikur artin e negociatave, por sigurisht që e kanë përsosur atë.

Duke mbrojtur ekonominë nga kriza

Përderisa ekonomia e Zvicrës sigurisht ka pasur ulje-ngritjet e saj, ajo kurrë nuk ka arritur uljet dëshpëruese të përjetuara nga vendet e tjera.

Është sigurisht e vërtetë që ekonomia e Zvicrës është e fuqishme. Norma e tij e inflacionit, tani dhe përgjithësisht, është më e ulët se në të gjithë zonën euro, dhe shkalla e saj e papunësisë është gjithashtu shumë më e ulët se ajo e BE-së.

Edhe gjatë pandemisë Covid në 2020, ekonomia e Zvicrës, ndonëse sigurisht e dobësuar, ishte ende “më elastikja” në botë, sipas hulumtimit të kryer në atë kohë.

Arsyeja është se Zvicra “kombinon qeverisjen e klasit botëror me nivele të larta të kapitalit social dhe rezistencë të lartë sociale. Ajo gjithashtu ka sisteme të forta financiare, nivele të menaxhueshme borxhi dhe elasticitet të mirë të sistemit shëndetësor”, tregon hulumtimi.

Vendet e tjera vetëm mund ta kenë zili këtë.

Kalimi nga lecka në pasuri

Kjo mund të jetë e vështirë të besohet, por Zvicra dikur ishte aq e varfër, saqë një pjesë e madhe e popullsisë luftoi për të mbijetuar. Në fakt, shumë nga ata që jetonin në fshat ose në rajone malore vuajtën nga uria e përhapur.

Megjithatë, në vitet 1950, Zvicra kaloi nga ekonomia industriale në një ekonomi shërbimi; Sektori i tij financiar filloi të lulëzojë duke ofruar shërbime konfidenciale – dhe jo gjithmonë tërësisht ligjore – dhe mbrojtje për të pasurit. (Megjithatë, ligje të reja janë miratuar në vitet e kaluara, duke i bërë institucionet financiare zvicerane më transparente dhe në përputhje me rregulloret ndërkombëtare).

Por historia e tij e suksesit shkon përtej bankingut.

Industritë e tjera, të tilla si farmaceutika, prodhimi i orës dhe turizmi, kanë ardhur duke u rritur dhe nxitur ekonominë.

Dhe të mos harrojmë demokracinë e drejtpërdrejtë dhe stabilitetin politik të lartpërmendur, të cilat të dyja kanë kontribuar shumë në tranzicionin e Zvicrës nga një komb i varfër në një komb shumë të begatë.

Popullsi e shëndetshme

Sipas Organizatës për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ekonomik (OECD), zviceranët kanë jetëgjatësinë më të lartë në botë.

Ekspertët ia atribuojnë këtë një sërë faktorësh, duke përfshirë pasurinë, stilin e jetës së shëndetshme dhe sistemin efikas dhe të aksesueshëm të kujdesit shëndetësor.

Ndoshta për shkak se ata kanë një jetëgjatësi kaq të lartë, njerëzit në Zvicër ndihen më të shëndetshëm se banorët e çdo vendi tjetër në Evropë, sipas një raporti nga Zyra Federale e Statistikave (FSO).

Duke folur më shumë gjuhë se kushdo tjetër

Siç u pëlqen ndonjëherë të theksojnë për të pohuar epërsinë e tyre, gjermanët flasin gjermanisht, frëngjisht flasin frëngjisht dhe italianët flasin italisht. Por zviceranët i flasin të treja – dhe më pas disa.

Ndërsa është e vërtetë që jo çdo zviceran i flet të treja gjuhët kombëtare (edhe pse disa i flasin), shumica kanë nivele të ndryshme të rrjedhshmërisë në dy, plus të paktën pak anglisht.

---