“Bleibende Spuren”, një libër i suksesshëm i shqiptares në Zvicër

Libri në gjuhën gjermane “Bleibende Spuren”, i autores shqiptare me qëndrim në Zvicër, Basrie Murati Sakiri, ka bërë jehonë të konsiderueshme në botën e librit në Zvicër. Albinfo.ch e ka intervistuar autoren e këtij libri.

Një autore libri erdhi në ambientet e Universitetit Prestigjioz të Zürich-ut. Ajo është Basrie Murati Sakiri, e cila më 31 tetor hyri në mesin e studentëve shqiptarë e zviceranë, të organizuar nga Shoqata e Studentëve Shqiptar “Studenti”. Atje ajo prezantoi librin e saj “Bleibende Spuren” (“Gjurmë të përhershme“), një histori që shpalos të vërtetat e një kohe për Kosovën. Autorja shqiptare me prejardhje nga Kosova, Basrie Murati Sakiri, ishte e rrethuar nga lexuesit kuriozë shqiptarë dhe zviceranë të Uni Zurich. Atë që e bënte edhe më tërheqës ambientin e sallës së këtij universiteti të dëgjuar, ishte prania e studentëve shqiptarë nga Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia. I gjithë prezantimi u bë në gjuhën gjermane.

Pas debatit të frytshëm për librin, ne u njohëm nga afër me zonjën Murati dhe i morëm këtë intervistë nga autorja e librit të suksesshëm, të sapo botuar.

Albinfo.ch: Si fillim, një prezantim të autores për lexuesit e albinfo.ch. 

Kush është Basrie Murati Sakiri?

Basrie Murati Sakiri: Jam një shqiptare e Kosovës, lindur në vitin 1971, në fshatin Llapashticë e Poshtme, komuna e Besianës (Kosovë). Mësimet e para i mora në vendlindje, i vazhdova në Besianë. E përndjekur politikisht nga pushteti serb i asaj kohe, u detyrova ta ndërpres gjimnazin dhe, pas tre muajsh qëndrimi në ilegalitet, në qershor të vitit 1989, ne moshën tetëmbëdhjete vjeçare, u arratisa në Zvicër. Këtu vazhdova shkollimin dhe e nisa ndërtimin e karrierës profesionale. “Bleibende Spuren” është libri im i dytë. E kam të botuar edhe një libër në gjuhën shqipe, të titulluar “Gjurmë të pashlyeshme”.

Cili ishte ai moment që ju e kthyet ditarin tuaj në libër. Na tregoni ju lutem fillimet e ditarit, jeta në qytetin tuaj, ardhja në Zvicër etj. 

Ideja për ta dokumentuar jetën time në një libër më erdhi nga dëshira dhe motivi për t’ia lënë kohës një dëshmi historike. Faktorët që më frymëzuan ishin të shumtë: familja, kultura, tradita e përvoja.

Fillimisht, në mërgim ishte e pamundur të bëje atë që ta do zemra. Përveç veprimtarisë si mërgimtare, unë jetoja me kujtimet e ditëve rinore në Atdhe. Isha në çdo kohë dhe rrethanë me mendje e shpirt në mesin e atyre që mbushnin rrugët e Kosovës në kërkim të të drejtave të ligjshme njerëzore dhe kombëtare. Ngushëllimi im ishte te lapsi e letra. Kjo sikur më çmallte me familjen, bashkëveprimtarët dhe Kosovën. Prandaj edhe shkruaja.

Në vitin 2015, refugjatë të shumtë nga Afrika, Azia dhe mjerisht edhe nga Kosova vërshuan Evropën përmes rrugës së Ballkanit. Në ato skena e shihja veten para më shumë se një çerek shekulli, e shihja Kosovën para më pak se 15 viteve – shtypur nga një aparat dhune e persekutimi, nga një shovinizëm i egër serb. Duke parë dita-ditës fatkeqësi të ngjashme, vendosa që historinë time ta ndaj me të tjerët. Prandaj nxora ditarin tim nga arkivi, e përpunova pak gjuhësisht dhe e botova fillimisht në Prishtinë, në gusht të v. 2016, me titull “Gjurmë të pashlyeshme”. Janë gjurmë gjaku, që dëshmojnë për një kohë të pakohë, të cilën e jetuan shqiptarët dhe Kosova nën robërinë serbe.

Pjesën e dytë të librit e shkrova vitin e kaluar, e motivuar nga kureshtja dhe dëshira e miqve të mi të shumtë zviceranë; për t’iu dhuruar atyre edhe përjetimet në Zvicër, qofshin ato të bukura apo dhe të hidhura në ndonjë rast jetësor.

Më tregoni pak, cila ishte përfshirja juaj në demonstratat e protestat në Kosovë. Në libër ju tregoni një letër, një fjalim në shkollën e mesme për të motivuar nxënësit tjerë të mbështesin grevën e minatorëve. Bëhet fjalë për Trepçën, në shkurt të vitit 1989?

Si e re, në moshën 17 vjeçare u organizova në radhët e Lëvizjes Popullore për Republikën e Kosovës, organizatë patriotike që vepronte për çlirimin dhe lirinë e Kosovës. Demonstratat ishin fryt i një organizimi shumë të fortë dhe i një përkushtimi jashtëzakonisht të lartë. Çdo veprim ishte i rrezikshëm dhe mund të kushtonte me jetë.

Fjalimi im në shkollën e mesme ishte një reagim spontan. Ishin fjalë, të pashkruara në letër, që buruan nga brendia dhe të cilat i thura në shenjë solidarizimi me baballarët tanë që vuanin qindra metra nën tokë në minierën e Trepçës.

E trishtë e dhimbshme kjo pjesë historie e juaja dhe e jona thellësisht. Po ikja nga Kosova, që përfshin një pjesë të mirë të librit, si ishte? Sa ishte e vështirë rruga në të cilën u ndodhët, me kë tjetër u ndodhët në atë makinë dhe ku shkuat për herë të parë në Zvicër? Në cilat rrethana, në cilat qytete ishte personazhi juaj?

Unë kam qenë e detyruar të largohem nga Kosova nga shtypja serbe dhe rreziku për t’u burgosur apo edhe vrarë. Burgosjen apo vrasjen e kam llogaritur gjithnjë, dhe si person kam qenë e gatshme për të dyjat, por unë nuk kam vepruar e vetme. Vendimi për të dalë jashtë është marrë nga strukturat drejtuese të organizatës, por ai nuk ka qenë vendim arbitrar, i një organizate autoritare. Ajo është marrë ngase kanë qenë të qarta rrethanat, duke parë dhe rrezikun që të burgosem, nga torturat e egra edhe ka ekzistuar mundësia të thyhem-kthehem, sepse çdo njeri mund të ketë një limit të qëndresës, të rrjedhin informata dhe të burgosen edhe shumë bashkëveprimtarë të tjerë. Kështu do të dëmtohej rëndë organizimi dhe përpjekja kundër shtypjes, për lirinë e shqiptarëve dhe të Kosovës.

Për Lëvizjen, jeta ime, edhe si një shqiptare, por edhe si veprimtare kombëtare, ka qenë e çmuar, prandaj i ka marrë masat që janë konsideruar të nevojshme për të mos rrezikuar të humbin një njeri.

Rruga e largimit ishte tejet e vështirë. T’i hyje një jete larg vendlindjes, larg familjes, larg shoqërisë dhe një të kaluare të tërë, në një moshë aq të re, për mua ishte një përmbysje bote.

Gjatë rrugëtimit nga Kosova në Zvicër kam qenë e shoqëruar nga heroi i popullit, veprimtari i palodhur, njëri nga drejtuesit kryesorë të Lëvizjes Popullore të Kosovës, njëherësh krahu i djathtë i Bacës Adem Demaçi, i madhi Ahmet Haxhiu (Baca) dhe bashkëveprimtarët Bajram Ajeti e Shaban Muja. Pas një rrugëtimi të gjatë e plot rreziqe, ne kemi arritur ne Luzern, te bashkëveprimtarë të njohur, të cilët na kanë mirëpritur dhe janë kujdesur për ne si për anëtarë të familjeve të tyre.

Shpeshherë disa pjesë i mbajmë mend më fort. Ju keni dy histori paralele: është tregimi i jetës tuaj në Kosovë, fillimet e një revolucioni në vete bashkë me shokët dhe familjen, por është edhe pjesa e një jete të re po aq të vështirë në fillimet e saj. Cilën pjesë e mbani ju më shumë në kujtimet tuaja?

Si e re kam mbajtur një ditar, ku kam shkruar ndodhitë e asaj kohe. Por asnjëherë nuk e kam menduar se gati pas tri dekadash do të ndaja ato histori me publikun. Jeta është thesar kohe, dhe çfarëdo qoftë ai thesar do ta bartësh me vete. Prandaj të dy pjesët i takojnë të kaluarës sime, qofshin ato ngjarje të hidhura apo të dashura, dhe si të tilla i mbaj në mend të dyjat njësoj.

Në pjesën e parë të “Bleibende Spuren” (“Gjurmë të përhershme”) e përshkruaj jetën time si një e re veprimtare politike gjatë fund viteve të 80-ta. Atë kohë, si gjimnaziste, isha e angazhuar që të jap kontributin tim për një shtet të lirë e të pavarur, për Kosovën Republikë. Në kohën kur ne vepronim, edhe të menduarit kundër ishte e ndaluar. Ishin kohë të trazuara. Kohë kur loti i dhimbjes për të rënët për liri na udhëhiqte në protesta, demonstrata dhe lloj-lloj organizimesh kundër dhunës e terrorit serb. Veprimtarët liridashës dhe atdhetarë iu ekspozuan rrezikut të burgosjes, torturave dhe vrasjes. Por ata s’u ndalën kurrë. Ndjehem shumë krenare që isha pjesë e tyre në përpjekjen tonë të përbashkët.

Në pjesën e dytë të librit përshkruaj rrugëtimin tim nga Kosova në Zvicër, përpjekjet e sfidat për integrim, mallin e shqetësimin për atdhe, me një fjalë, përshkruaj si është ta jetosh një jetë mes dy botrave, mes dy kulturave.

Sa është lexuar deri tani dhe si e priti publiku zviceran këtë libër?

Për sa jam e informuar, libri është duke u lexuar shumë. Jam e befasuar këndshëm me interesimin dhe reagimet e shumta, në forma nga më të ndryshmet, tejet njerëzore, të lexuesve nga të gjitha anët, jo vetëm nga shoqëria zvicerane, por edhe nga e tërë zona gjermano folëse.

Është ndjenjë e papërshkrueshme, kur njerëzit të ndalojnë në rrugë dhe dëshirojnë të bisedojnë për librin që e kanë lexuar. E njëjta gjë ndodhë kur pranoj letra të shkruara me komplimente pozitive, shumë njerëzore.

Si ka shkuar puna me gjetjen e botuesit zviceran kur dihet se sa e vështirë është për një autore nga një kulturë e huaj të botojë libër në gjuhën gjermane, tek një botues serioz i cili kujdeset edhe për promovimin e librit, siç po ndodh me botuesin dhe librin tuaj?

Botuesin e librit tim, shtëpinë prestigjioze zvicerane “Rotpunktverlag”, e cila këtë pranverë e ka fituar çmimin “Shtëpia Botuese e Vitit”, e kam gjetur përmes dërgimit të një shkreseje spontane nëpërmes E-Mailit të tyre, ku kam shprehur interesimin dhe dëshirën për botimin e librit tim nga ana e tyre. Gjeta mbështetjen e plotë dhe më ofruan mundësinë e botimit. Kështu brenda disa muajve libri im “Bleibende Spuren” ia arriti të dalë nga shtypi dhe t’i ofrohet lexuesit. Për sjelljen e tyre shumë njerëzore ndaj meje dhe historisë sime dhe për bashkëpunimin korrekt do t’ju jem përherë falënderuese.

 

---