BE-ja ndan 14 milionë euro për studiuesit zviceranë

Granti i ERC-së, është granti më prestigjioz që shpërblen projekte të shkëlqyera kërkimore europiane. Një ekip që përfshin tre studiues nga sfera e ETH-së, ka aplikuar gjithashtu për këtë lloj granti

Gabriel Aeppli nga Institui Paul Scherrer PSI, Henrik Rønnow nga Shkolla federale politeknike e Lozanës EPFL dhe Nicola Spaldin nga ETH Cyrih, si dhe kolegët e tyre Alexander Balatsky nga Nordita, Universiteti i Stokholmit, sot pranuan kontrata e nënshkruar nga BE, me të cilën konfirmohet se atyre iu është ndarë një subvencion i lartë prej 14 milionë eurosh, informon Albinfo.ch.

Ky fond do t’i lejojë ata të bashkojnë ekspertizën e tyre për të shqyrtuar brendësinë e subjektit. Qëllimi i tyre është të shfrytëzojnë objektet e mëdha kërkimore të PSI-së, për të zbuluar efekte të reja kuantike që ende nuk janë identifikuar ose që nuk janë shfaqur me metodat e përdorura deri më tani. Hulumtuesit gjithashtu do të zhvillojnë materiale të reja me pronat e dobishme kuantike. Këto prona të reja mund të jenë të dobishme në të ardhmen, për përpunimin ose ruajtjen e të dhënave, duke përbërë kështu shtyllën e elektronikës të së ardhmes, e cila do të përfitonte edhe komunitetin.

Qëllimi i hulumtimit të tyre të përbashkët është zbulimi i disa vetive të fshehta kuantike në materialet e njohura, dmth. Pronat që nuk mund të vizualizoheshin me metodat e përdorura deri më tani. Shkencëtarët po planifikojnë gjithashtu të zhvillojnë materiale të reja me efekte kuantike të përshtatura. Në të ardhmen, efekte të tilla mund të përdoren për të përpunuar, të transmetuar dhe deponuar të dhënat, dhe kështu të formojnë shtyllën kurrizore të elektronike të së ardhmes, e cila do të jetë më e shpejtë, më e vogël dhe më efikase në energji.

Është jashtëzakonisht e rëndësishme që ta kapim këtë hulumtim tani, thotë Gabriel Aeppli, hulumtues i fotonikës në PSI. Teknologjitë aktuale të informacionit të bazuara në silikon, bazohen ende në parimet që u zbuluan rreth 70 vite më parë. Ne përballemi me kufijtë e mundshëm, veçanërisht në drejtim të shpejtësisë dhe efikasitetit të energjisë. Ne duhet, pra, të shkojmë deri në nivelin e ardhshëm të revolucionit të informacionit dhe të përfitojmë më shumë nga efektet kuantike.

Meqenëse Zvicra nuk është anëtare e BE-së, vendi i saj në sistemin e stimulimit të ERC-së nuk është i vetëkuptueshëm. Për momentin, ajo është e lidhur plotësisht dhe shkalla e suksesit të aplikacioneve nga hulumtuesit aktivë në Zvicër dhe bursa ERC është veçanërisht e lartë.

Të tre studiuesit nga Zvicra, të gjithë punojnë në sferën ETH. Për ta, kjo e bën më të lehtë që të bashkojnë ekspertizën e tyre, thotë Henrik Rønnow. Ky studiues i neutronikës në EPFL është i bindur se katër specialistët, të cilët tani do t`i bashkojnë forcat, do të avancojë këtë fushë: Sa herë që takohemi, ne konstatojmë se pikëpamjet tona janë shumë të ndryshme, por shpesh e shikojmë edhe të njëjtën gjë. Në të kaluarën, diskutimet e mia me tre të tjerët më dhanë ide të reja për të gjetur më mirë atë që kërkova. Unë shpresoj ta zgjeroj këtë bashkëpunim.

Atë që shkencëtarët presin nga një fenomen i fshehur, mund të ilustrohet me një analogji: Imagjinoni një sipërfaqe të madhe të bërë nga pikëqëndrimet blu dhe të verdhë, thotë Nicola Spaldin, specialiste e kimisë teorike dhe materialet e shkencës në ETH Cyrih. E parë nga një distancë, duket e gjelbër, por nëse e vështrojmë më nga afër, zbulojmë informacion shtesë, në këtë rast mënyra se si të verdhët dhe blutë janë të rregulluar, për të dhënë të gjelbrën. Sa ky informacion është i qartë, aq është edhe i fshehur. Në rastin e fenomeneve kuantike, vetitë e fshehura janë gjithçka tjetër, vetëm se jo të thjeshta për t’u larguar, thotë studiuesi. Kjo është arsyeja pse ne kemi nevojë për mjetet e avancuara të analizave të objekteve të mëdha kërkimore të PSI, nëse duam t’i zbulojmë ato, thotë ajo.

Shkencëtari i katërt në ekip, Alexander Balatsky nga Nordita, Universiteti i Stokholmit, është një specialist i fizikës teorike. Për të ilustruar rëndësinë e projektit të përbashkët kërkimor, ai bën një kthesë historike: Ne flasim për Epokën e Gurit, Epokën e Bronzit, Epokën e Hekurit dhe themi se njerëzimi është aktualisht në epokën e silikonit. Ai, për të thënë kështu, është i sigurt se Epoka e kuantike do të ketë sukses. Pyetja mbetet: cili do të jetë materiali kuantik? Tani për tani, ne duhet të analizojmë një numër të madh materialesh kandidate. Për të bërë një garë, keni nevojë për disa kuaj. Dhe natyrisht shpresojmë që përfundimisht një nga materialet tona të fitojë garën.

Hulumtuesit e quajtën projektin e tyre të përbashkët kërkimor HERO, një akronim për urdhrat e fshehur, të ngatërruar dhe rezonues. Të gjitha këto emërime përcaktojnë vetitë kuantike të rëndësishme në të cilat do të duken në mënyrë që të zbulojnë materialet e mundshme të së ardhmes. Për ta bërë këtë, këta studiues të shquar do t’i përdorin objektet e ndryshme kërkimore të PSI-së për të kryer analiza që do ta plotësojnë njëra-tjetrën. Ata gjithashtu do të shfrytëzojnë fuqinë informatike të Qendrës Zvicerane të Superkompjuterëve CSCS, Qendrës Zvicerane për Kalkulime Shkencore të ETH Cyrih, në Lugano.

---