A paguhen të huajt si zviceranët?

Punëtorët e huaj meshkuj që hynë në tregun vendas të punës midis 2003 dhe 2013 fituan 6.4% më pak se homologët e tyre zviceranë

Zvicra është prapa shumë vendeve të tjera evropiane kur bëhet fjalë për të drejtat e grave dhe barazinë gjinore. Gratë zvicerane nuk e morën votën në nivel federal deri në vitin 1971. Megjithëse, ndryshimet e politikave ngadalë po bëjnë përparim në këtë çështje. Zvicra ishte e 18-ta në Raportin Global të Hendekut Gjinor 2020 nga Forumi Ekonomik Botëror – me dy vende duke u rritur nga viti 2018, përcjell albinfo.ch.

Hendeku gjinor i pagave është veçanërisht i madh në Zvicër krahasuar me vendet e tjera të Evropës Perëndimore. Në Itali, gratë fitojnë 5% më pak se burrat. Ndërkohë, në Zvicër, pagat e grave janë 19% më të ulëta se ato të burrave. Kjo do të thotë se gratë paguhen afërsisht 1512 CHF më pak në muaj. Një raport i Zyrës Federale për Barazinë Gjinore zbulon se 45.5% e këtij hendeku nuk mund të shpjegohet me faktorë të tillë si statusi profesional, vitet e shërbimit ose kualifikimet. Prandaj, qeveria ka konstatuar se 642 CHF e diferencës në pagë është diskriminuese. Në sektorin privat të Zvicrës, hendeku mesatar i pagave gjinore është 19.6%. Gratë në sektorin publik fitojnë 18.1% më pak se burrat. Hendeku më i madh i pagave midis burrave dhe grave gjendet në Zvicrën lindore (11.5%), ndërsa ndarja më e vogël është në rajonin e Cyrihut (7.6%). 

Deri vonë, Zvicra nuk kishte asnjë masë ligjore për të përballuar hendekun gjinor të pagave. Megjithatë, më 1 korrik 2020, hyri në fuqi një rregull i ri sipas Aktit Federal Zviceran për Barazinë Gjinore (GEA). Tani, kompanitë që punësojnë 100 ose më shumë punonjës (me kohë të plotë ose të pjesshme) duhet të kryejnë një të ashtuquajtur analizë të brendshme mbi barazinë e pagave. Nëse analiza zbulon një diferencë të pashpjegueshme pagash që tejkalon pragun prej 5%, analiza duhet të përsëritet pas katër vjetësh. Megjithatë, ky legjislacion i ri do të përfundojë automatikisht deri më 1 korrik 2032. 

Paga dhe mëditje për mërgimtarët në Zvicër 

Zvicra ka përjetuar një bum emigracioni gjatë 20 viteve të fundit. Nga 8.4 milionë njerëz që jetonin në Zvicër në vitin 2018, afro 2.1 milionë ishin të huaj. Më shumë se dy të tretat ishin nga vendet e BE-së dhe EFTA-s. Shtetasit e huaj përbëjnë gjithashtu 32.4% të fuqisë punëtore. Një raport i qeverisë tregon se rritja e numrit të punëtorëve të huaj midis 2014 dhe 2019 ishte më shumë se pesë herë më e lartë se rritja e numrit të punëtorëve zviceranë. 

Megjithatë, kjo nuk do të thotë se gjetja e një pune si i huaj është e lehtë edhe nëse keni siguruar një vizë pune ose leje zvicerane. Qendra Kombëtare e Kompetencës në Kërkime zbuloi se qytetarët me prejardhje të huaj duhet të dorëzojnë 30% më shumë aplikime sesa kandidatët vendas zviceranë në mënyrë që të ftohen në një intervistë pune. Për më tepër, shkalla e papunësisë për shtetasit e huaj është dy deri në tre herë më e lartë se për shtetasit zviceranë. 

Sipas një studimi të porositur nga Sekretariati Shtetëror për Çështjet Ekonomike (SECO), punëtorët e huaj meshkuj që hynë në tregun vendas të punës midis 2003 dhe 2013 fituan 6.4% më pak se homologët e tyre zviceranë. Por, pas pesë vitesh në fuqinë punëtore, punëtorët e huaj fitojnë 1.9% më shumë se shtetasit zviceranë. Studimi zbuloi një situatë të ndryshme për gratë e huaja. Ata tashmë fitojnë më shumë se gratë zvicerane në vitin e tyre të parë në tregun vendor të punës. Kjo ka të ngjarë sepse gratë nga vende të tjera shpesh mbërrijnë në Zvicër me më shumë përvojë profesionale sesa gratë zvicerane, përcjell tutje albinfo.ch. 

Nëse jeni duke kërkuar për një punë të paguar mirë në Zvicër, ju mund të dëshironi të shikoni tek drejtuesit kryesorë të ekonomisë zvicerane – industritë financiare dhe farmaceutike. Vendi ka gjithashtu një nga përqendrimet më të larta të kompanive Fortune 500 në botë. 

Çfarë duhet të bëni nëse paga juaj është shumë e ulët në Zvicër 

Nëse mendoni se jeni duke u diskriminuar në punë në bazë të gjinisë, racës ose paaftësisë suaj, mund të merrni masa ligjore kundër punëdhënësit tuaj në një gjykatë zvicerane. 

Ligji Zviceran i Barazisë Gjinore kërkon që kompanitë që shpallen fajtore për diskriminim të pagave me bazë gjinore të paguajnë diferencën e pagave. Nëse mendoni se paguheni në mënyrë të padrejtë për shkak të gjinisë suaj, Zyra Federale për Barazinë Gjinore (FOGE) ju këshillon që së pari të përpiqeni të gjeni një zgjidhje me punëdhënësin tuaj përpara se ta çoni çështjen në gjykatë. Kompania juaj mund të ketë edhe një person të caktuar për të mbikëqyrur barazinë gjinore në vendin e punës. 

Nëse një marrëveshje nuk mund të arrihet, duhet të kontaktoni një zyrë për mundësi të barabarta, një qendër këshillimi, një shoqatë të stafit ose sindikatat tuaja. Çdo kanton ka një autoritet pajtimi që merret me barazinë gjinore në punë. Procedurat ligjore në nivel kantoni janë pa pagesë. Megjithatë, ju do të duhet të paguani tarifat e avokatit. Ju nuk mund të ndërpriteni nga puna juaj si hakmarrje për pretendimin tuaj për diskriminim gjatë këtij procesi ose gjashtë muaj pas pajtimit ose procedurave gjyqësore. 

 

 

---