A mund t’i mbaj paratë që gjej në Zvicër?

Shumica e njerëzve gëzohen kur shohin një frangë të humbur në anë të rrugës dhe e vendosin në xhep pa hezitim. Por, çka nëse gjeni një portofol të plotë plot me para apo edhe sende të çmuara? Ne shikojmë rregullat rreth gjetjes së parave në Zvicër

A mund të mbaj paratë që gjej? 

Jo, për fat të keq ligji për ruajtësit e gjetësve nuk vlen për paratë dhe sendet me vlerë të gjetura në Zvicër të cilat duhet të dorëzohen nëse pronari është i njohur për ju apo jo, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Trajtimi i parave të humbura rregullohet në Kodin Civil të vendit sipas seksionit “U gjet” (ZGB 720 ff.).

Sipas ligjit, çdo para ose send me vlerë mbi 10 franga duhet të raportoni në polici ose nëse gjenden në transportin publik, në teatër ose në një ndërtesë tjetër publike ose private, t’ia dorëzoni zyrës tuaj më të afërt të humbur dhe të gjetur. Paratë ose sendi i humbur më pas do të mbeten në zyrë derisa të gjendet pronari.

Paratë dhe mallrat me vlerë më të vogël se 10 franga nuk duhet të raportohen në polici, por ju duhet të bëni përpjekje për të gjetur pronarin, përcjell tutje albinfo.ch.

Po sikur të mos gjej pronarin? 

Nëse keni bërë gjithçka në fuqinë tuaj për të gjetur pronarin, por nuk keni arritur ta bëni këtë brenda 5 viteve, atëherë paratë ose vlerat janë tuajat.

Megjithatë, kushti paraprak është që ju nuk duhet t’i jepni paratë një administrate, mbikëqyrësi ose qiramarrësi. Sepse në këtë rast, ky person konsiderohet gjetës – jo ju.

A kam të drejtë për shpërblimin e gjetësit? 

Po, ligji zviceran parashikon që ju do të merrni një tarifë gjetësi nëse i ktheni pronarit paratë e gjetura ose sendet me vlerë. Megjithëse zakonisht nuk ka shumë fikse, 10 përqind konsiderohet e arsyeshme në Zvicër.

Megjithatë, duke qenë se ligji nuk specifikon një shumë, nuk mund të supozoni se keni të drejtë automatikisht të kërkoni 10 për qind. Nëse ndodh që të gjeni një pjesë të mirë të parave, nuk ka gjasa që të paguheni 10 për qind, përcjell tutje albinfo.ch.

Sidoqoftë, çdo shpenzim, si transporti ose udhëtimi (biletë autobusi, treni) do të duhet të mbulohet nga pronari.

Çfarë ndodh nëse i mbaj paratë? 

Nëse si gjetës nuk i përmbushni detyrat tuaja dhe i ktheni paratë ose sendet me vlerë, kjo do të konsiderohet përvetësim dhe në një vend me dashuri për rregullat dhe ligjin, kjo nuk rekomandohet – edhe pse përvetësimi në Zvicër është vetëm i dënueshëm, sipas kërkesës. 

Kjo do të thotë që pronari i parave ose sendit të humbur duhet të raportojë krimin – i cili mund të rezultojë me gjobë apo edhe burgim deri në tre vjet – përndryshe vepra nuk do të ndiqet penalisht.

Paratë zvicerane 

Nëse gjeni para të fshehura brenda një divani që sapo keni blerë në një dyqan antike, mund të tundoheni t’i mbani – por nuk mundeni. Edhe pse teknikisht keni paguar vetë divanin, këtu zbatohen të njëjtat rregulla: paratë e gjetura duhet të raportohen dhe kthehen. Na vjen keq.

Po sikur të gjej para në pronën time? 

Mjerisht, edhe nëse paratë përfundojnë në kopshtin tuaj ose era është mjaft mirë t’i fryjë nga dera juaj e përparme, ju ende kërkohet – me ligj – t’i raportoni dhe t’ia ktheni paratë pronarit.

Sidoqoftë, nëse rezulton të jetë një gjetje që mund të jetë varrosur ose fshehur në pasurinë tuaj për një periudhë të gjatë kohore pa pasur mundësi për të gjetur pronarin origjinal, atëherë ai konsiderohet një thesar. Ndryshe nga paratë apo sendet me vlerë, thesaret i përkasin pronarit të pasurisë apo sendit të luajtshëm, si p.sh. një makinë, në të cilën gjenden.

Kush zotëron thesare historike në pronën time? 

Nëse gjeni thesar në pronën tuaj me vlerë shkencore, siç është një relike historike, atëherë mund të mos e mbani atë. Në vend të kësaj, ajo konsiderohet si pronë e kantonit ku banoni. Megjithatë, në këtë rast ju keni të drejtën e një shpërblimi të arsyeshëm të gjetësit, megjithëse përsëri sa nuk është specifikuar.

Nëse mendoni se mund të keni një thesar me vlerë shkencore të varrosur në kopshtin tuaj ose brenda mureve të pronës suaj, duhet të kontaktoni kantonin dhe t’i lejoni autoritetet ta gërmojnë atë. Çdo dëmtim në pronën tuaj do të mbulohet.

A duhet të kthej paratë e transferuara gabimisht? 

Po, ju duhet absolutisht. Në këtë rast, personi ose kompania që ka transferuar paratë gabimisht mund t’i rikuperojë ato dhe në rastin më të keq ju mund të ndiqeni penalisht nëse zgjidhni të mos i ktheni ato. Në çdo rast, transferimi mund të gjurmohet lehtësisht në botën e sotme moderne, kështu që është më mirë ta ktheni atë.

 

---