A mund të zgjedhin të huajt se ku do të jetojnë në Zvicër apo varet nga leja juaj?

Nëse jeni gati të zhvendoseni në Zvicër, ose jeni tashmë këtu, por dëshironi të ndryshoni adresën tuaj, ka disa gjëra që duhet të dini

Gjëja e parë që duhet të dini për Zvicrën (nëse nuk e dini tashmë) është se ky vend ka shumë rregulla – të shkruara dhe të pashkruara.

Disa prej tyre kanë të bëjnë me vendin ku mund dhe nuk mund të jetojnë shtetasit e huaj – një pjesë e rëndësishme e informacionit nëse po kërkoni një vend për t’u vendosur.

Me pak fjalë, opsionet tuaja të qëndrimit varen nga kombësia juaj dhe lloji i lejes së punës që ju lejon të zotëroni, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

BE/EFTA

Nëse keni një pasaportë nga një shtet i Bashkimit Evropian, ose ndryshe Norvegjia, Islanda ose Lihtenshtajni (të cilat, së bashku me Zvicrën, janë pjesë e EFTA-s), atëherë zgjedhja juaj e vendbanimit është plotësisht e hapur.

Për shkak të Marrëveshjes për Lëvizjen e Lirë të Personave (AFMP) ndërmjet Bernës dhe Brukselit, shtetasit e BE/EFTA kanë një akses pothuajse të pakufizuar në Zvicër, si dhe të drejta gjithëpërfshirëse në përgjithësi, të cilat përfshijnë mundësinë për të ndryshuar vendet e punës dhe për të lëvizur nga një kanton në tjetrin.

Me fjalë të tjera, nëse jeni shtetas i 27 vendeve brenda BE-së dhe tre brenda EFTA-s, atëherë mund të vendoseni kudo që dëshironi në Zvicër, me kusht që të keni një leje qëndrimi nga komuna zvicerane në të cilën jetoni ose lëvizni.

Sidoqoftë, kjo liri për t’u vendosur kudo që dëshironi brenda Zvicrës është më e kufizuar për qytetarët e kombeve të treta – domethënë, ata nga jashtë BE / EFTA, përcjell tutje albinfo.ch.

Më pak të drejta, më shumë kufizime

Njerëzit nga vendet e treta kanë shumë më pak privilegje—jo vetëm për sa i përket lejimit të punës në Zvicër në radhë të parë, por edhe në lidhje me kantonin ku ata mund të zgjedhin të vendosen.

Ju mund të keni dëgjuar gjëra të mira për një vendndodhje specifike në Zvicër, por për fat të keq nuk mund të jetoni kudo që dëshironi, përveç nëse, sigurisht, jeni shumë i pasur.

Sipas Sekretariatit Shtetëror për Migracionin (SEM), “pranimi i shtetasve të shteteve të treta në tregun zviceran të punës lejohet vetëm nëse është në interes të Zvicrës dhe ekonomisë zvicerane në tërësi”.

Kjo do të thotë që lejet/vizat do t’u jepen vetëm specialistëve shumë të aftë të cilët nuk mund të rekrutohen nga fuqia punëtore zvicerane apo e BE/EFTA.

Nëse i përkisni kësaj kategorie dhe ju lejohet të punoni në Zvicër, ju duhet, në parim, të jetoni në kantonin ku ndodhet punëdhënësi juaj dhe nuk mund të lëvizni lirshëm brenda Zvicrës. Kjo është për shkak se leja juaj nuk transferohet automatikisht dhe nuk është e vlefshme në një kanton tjetër (gjithsesi ka disa përjashtime nga ky rregull, të shpjeguara më poshtë).

Megjithatë, ju mund të lëvizni nga një komunë në tjetrën, për sa kohë që qëndroni brenda të njëjtit kanton.

Çfarë ndodh nëse duhet të ndryshoni vendin e punës?

Ndonëse nuk mund të bësh vetëm paketat dhe të zhvendosesh në një kanton tjetër nëse leja juaj është e lidhur me një punë të caktuar dhe një vend të caktuar, ka disa situata kur mund t’ju lejohet ta bëni këtë — por së pari duhet të merrni një leje zyrtare.

Rregullat ndryshojnë sipas llojit të lejes që keni.

Sipas SEM, mbajtësit e një leje afatshkurtër L “mund të lejohen të ndryshojnë vendin e punës nëse nuk mund të vazhdojnë të punojnë për punëdhënësin e tyre aktual ose nëse nuk mund të pritet në mënyrë të arsyeshme ta bëjnë këtë.”

“Sidoqoftë, ata duhet të qëndrojnë brenda të njëjtit sektor si dhe të njëjtit profesion dhe ndryshimi i vendit të punës do të lejohet vetëm nëse nuk është kërkuar nga sjellja e vetë punonjësit”.

Ata me leje B, në përgjithësi, mund të ndryshojnë punëdhënësin e tyre pa pasur nevojë për autorizime, përveç nëse leja e qëndrimit është e lidhur me një punë të caktuar.

Megjithatë, zhvendosjet nuk do të lejohen nëse një person është i papunë ose ka arsye për revokimin e lejeve të tij.

Një skenar tjetër sipas të cilit shtetasve jo-BE/EFTA mund t’u jepet e drejta për të lëvizur është nëse kompania e tyre zhvendoset në një kanton tjetër, ose dëshiron ta dërgojë punonjësin në një filial në një kanton tjetër.

Në të dyja këto raste, në përgjithësi lejohet një transferim, për sa kohë që leja e re jepet nga kantoni në fjalë, përcjell tutje albinfo.ch.

Dhe ka edhe një përjashtim

Përjashtimet e përmendura më sipër kanë të bëjnë me shtetasit e vendeve të treta që janë të punësuar në Zvicër me leje B ose L.

Megjithatë, nëse jeni shtetas jo-BE/EFTA dhe keni status të përhershëm qëndrimi (d.m.th., lejen e lakmuar C), atëherë mund të lëvizni lirshëm nga një kanton në tjetrin dhe të vendoseni kudo që dëshironi.

---