A janë të hapura vendet e punës në administratën publike në Zvicër për të huajt?

Këshilli Federal i Zvicrës ka qenë nën presion për të miratuar një ligj që u jep përparësi qytetarëve zviceranë në raport me qytetarët e BE-së për punësim në rolet e administratës publike. Edhe pse e refuzoi masën, a janë vërtet të hapura këto role për banorët e huaj?

Këshilli Federal vendosi që qytetarët zviceranë të mos kenë përparësi ndaj punëtorëve të BE-së për punësim në rolet e administratës publike.

Deputeti Piero Marchesi nga Partia Popullore Zvicerane paraqiti një propozim parlamentar, duke i bërë thirrje qeverisë që t’u japë përparësi qytetarëve zviceranë për punë në administratën federale mbi kandidatët nga Bashkimi Evropian dhe vendet e EFTA (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni), transmeton albinfo.ch.

“Duke pasur parasysh CV-të dhe kërkesat e barabarta, preferenca duhet t’u jepet qytetarëve zviceranë”, argumentoi Marchesi.

Sipas tij, “nuk është e pazakontë që shtetasit e huaj të preferohen në punësim, në dëm të shtetasve zviceranë, të cilët, pavarësisht se janë po aq të kualifikuar, nuk gëzojnë një përparësi që duhet të shpërblejë në mënyrë të arsyeshme ata që posedojnë shtetësi zvicerane”.

Megjithatë, në përgjigje të mocionit, Këshilli Federal tha se një veprim i tillë “do të ishte në kundërshtim me Marrëveshjen për Lëvizjen e Lirë të Personave me BE-në”, shkruan thelocal.

Çfarë do të thotë saktësisht kjo?

Traktati (AFMP) përcakton se punëtorët e BE-së duhet të kenë “të drejtën për trajtim të barabartë me shtetasit në lidhje me aksesin në aktivitetin ekonomik, si dhe kushtet e jetesës, punësimit dhe punës”.

Më tej, një ligj zviceran, Akti për shtetasit e huaj dhe integrimi (FNIA) gjithashtu përcakton këtë përparësi.

Ai thekson se “punëtorët vendas ose shtetasit e vendeve me të cilat është lidhur një marrëveshje për lëvizjen e lirë” kanë përparësi për punët zvicerane.

Emërtimi “punëtorë shtëpiak” përfshin shtetasit zviceranë, si dhe mbajtësit e lejeve B dhe C.

Pra, sipas FNIA, shtetasit e BE-së dhe EFTA-s kanë të njëjtën qasje në punë si qytetarët zviceranë.

Këshilli Federal, megjithatë, tha se qytetarët zviceranë mund të favorizohen për punë që lidhen me sigurinë, drejtësinë, mbrojtjen, inteligjencën, kontrollet kufitare ose përfaqësimin e Zvicrës jashtë vendit.

Ai shtoi gjithashtu se aktualisht 95 për qind e pozitave në administratën federale janë të zëna nga zviceranët, dhe në 5 për qind të tjera, 80 për qind janë shtetas të BE-së ose EFTA.

Po sektorët privatë?

Të njëjtat rregulla (AFMP dhe FNIA) vlejnë edhe për kompanitë private.

Kjo do të thotë, shtetasit e BE/EFTA janë në pozitë të barabartë me kandidatët zviceranë për punë.

Megjithatë, ndryshe nga entet publike si qeveria, e cila duhet t’u përmbahet rreptësisht rregullave, punëdhënësit privatë kanë më shumë liri veprimi në këtë drejtim.

Kjo për shkak se e ashtuquajtura “liria e kontratës” – procesi sipas të cilit punëdhënësit mund të vendosin vetë për disa çështje – u jep kompanive njëfarë fleksibiliteti në praktikat e punësimit, pa shkelur në fakt ligjin.

Dhe një studim i kryer nga Observatori i Punësimit i Universitetit të Gjenevës konfirmoi se një numër punëdhënësish bëjnë pikërisht këtë.

“Sjellja e kompanive tregon se [kur punësojnë] ata po marrin më shumë në konsideratë kandidatët vendas,” tha profesori Yves Flückiger, i cili drejtoi studimin.

“Nëse kompanitë zvicerane punësojnë punëtorë të huaj, kjo është për shkak se fuqia punëtore rajonale nuk përputhet me specifikimet e tyre.”

Si mund të aplikojnë të huajt për punë në sektorin publik dhe privat?

Punët e qeverisë mund të gjenden në Portalin Federal të Punëve si dhe në LinkedIn. Çdo kanton ka portalet e veta publike të punës, të cilat mund t’i gjeni edhe në internet.

Nëse jeni shtetas i një shteti të BE-së ose EFTA-s, mund të aplikoni pa problem, thjesht plotësoni një aplikim online.

Nëse jeni shtetas i një vendi të tretë, ky proces është shumë më kufizues.

---