A është punëdhënësi im zviceran i detyruar të më paguajë pagën minimale?

Ligjet e pagave minimale të Zvicrës janë të ndryshme nga vendet e tjera dhe ndryshojnë në gjithë vendin, kështu që është normale që të ardhurit të jenë të hutuar për pagat që u takojnë.

Ndryshe nga shumica e vendeve evropiane, duke përfshirë fqinjët, Francën dhe Gjermaninë, nuk ka pagë minimale kombëtare në Zvicër, sipas thelocal.ch.

Në vitin 2014, një referendum mbi vendosjen e pagës minimale në 22 franga në orë u refuzua nga 76 për qind e votuesve, pasi zviceranët pragmatikë menduan se një pagë e caktuar do të ishte e dëmshme për ekonominë e begatë të vendit të tyre, pasi do të rriste kostot e prodhimit dhe do të rrezikonte vendet e punës duke i lënë jashtë biznesit kompanitë më të vogla – të cilat nuk mund të përballojnë rritjen e pagave të punëtorëve të tyre, përcjell albinfo.ch.

Ndërkaq, siç argumentuan kundërshtarët e masës, Zvicra tashmë ka ligje të forta të punës që mbrojnë punëtorët për sa i përket pagave, kushteve të punës dhe të drejtave të tjera të lidhura me punësimin.

Megjithatë, pesë kantone dhe dy qytete kanë shkuar kundër këtij trendi dhe kanë zbatuar rregullat e tyre të pagës minimale.

Me 24 franga, Gjeneva ka pagën më të lartë minimale për orë.

Më pas është Basel-City, i cili e ka vendosur pagën në 21 franga në orë, Neuchâtel dhe Jura e kanë vendosur atë në 20 franga dhe Ticino në 19,75 franga.

“Të sapoardhurit” e fundit janë qyteti i Cyrihut, i cili është vendosur të prezantojë një pagë minimale prej 23,90 franga për orë dhe një qytet aty pranë Winterthur – 23 franga – megjithëse këto paga nuk do të hyjnë në fuqi për të paktën dy vjet.

Të gjitha këto paga, të negociuara nga sindikatat në emër të punëtorëve, pasqyrojnë koston e jetesës në secilin prej këtyre rajoneve, gjë që shpjegon pse disa paga janë më të larta se të tjerat.

Çfarë do të thotë kjo për punonjësit?

Nëse jetoni në një nga rajonet e sipërpërmendura, atëherë punëdhënësi juaj duhet t’ju paguajë të paktën pagën minimale.

“Të paktën” janë fjalët kyçe këtu sepse paga aktuale që do të merrni do të përcaktohet nga kompania dhe pozicioni që mbani në të.

Në mënyrë tipike, paga minimale është menduar për punëtorët me të ardhura më të ulëta, shumë prej të cilëve janë gra. Ato kanë të bëjnë kryesisht me punonjësit në zinxhirët e ushqimit të shpejtë, kompanitë e pastrimit dhe ata që punojnë me pakicë.

Shumica e punonjësve tashmë paguhen më shumë se minimumi i kërkuar me ligj në ato kantone.

Po sikur të jetoni në një nga 21 kantonet që nuk kanë një pagë minimale?

Me shumë mundësi jeni të mbrojtur nga ligji i punës dhe nga marrëveshjet e negociatave (CLA) – kontrata që negociohen midis sindikatave të Zvicrës dhe punëdhënësve.

Ato mbulojnë një pagë minimale për çdo lloj pune, përveç rregulloreve që kanë të bëjnë me orarin e punës; pensionet; pagesa e pagave në rast sëmundjeje ose lehonie; pushime dhe ditë pushimi; dhe mbrojtje nga shkarkimi.

CLA-të janë specifike për sektorin; me fjalë të tjera, ato marrin parasysh aspektet e veçanta të secilës degë. Si shembull, sindikata më e madhe e punës në Zvicër, Federata Zvicerane e Sindikatave, mban 265 marrëveshje kolektive në fushat e industrisë dhe ndërtimit.

Po nëse kompania juaj nuk ka një CLA dhe kantoni nuk ka ligj për pagën minimale?

Ju mund të shqetësoheni se – në mungesë të një CLA dhe pagës minimale – punëdhënësi juaj po ju paguan më pak.

Ndërsa disa punëdhënës janë akuzuar për “dumping” të pagave, kjo nuk është një praktikë e përhapur në Zvicër dhe kufizohet kryesisht në kompanitë e vogla që nënkontraktojnë punë.

Natyrisht, disa punë dhe industri paguajnë më shumë (ose më pak) se të tjerat, kështu që paga juaj do të bazohet në një shkallë të përgjithshme pagash për pozicionin tuaj specifik brenda atij sektori.

Ai përcaktohet gjithashtu nga faktorë të tjerë, si arsimimi, aftësitë, përvoja, kohëzgjatja e punësimit dhe kantoni/qyteti ku punoni.

Nëse dëshironi të dini se çfarë është paga standarde për llojin e punës dhe industrisë tuaj, mund ta bëni këtë duke kontrolluar kalkulatorin e pagave të krijuar nga UNIA.

Ai është programuar me nivelet më të fundit të pagave nga 72 sektorë të ndryshëm të industrisë dhe 36,000 kompani në Zvicër, kështu që do t’ju japë një tregues të mirë se sa është një pagë e drejtë në rastin tuaj.

 

---