A është më e lehtë për qytetarët e BE-së të marrin nënshtetësinë zvicerane?

Sipas ligjit të Zvicrës, të gjithë të huajt, qofshin shtetas të BE-së apo të vendeve të treta, nuk konsiderohen “të barabartë” për sa u përket lejeve të qëndrimit dhe punës. Por si është situata për shtetësinë?

Shtetasit e Bashkimit Evropian dhe vendeve të EFTA-s (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni) kanë një qasje pothuajse të pakufishme në tregun e punës të Zvicrës, transmeton albinfo.ch.

Ata mund të jetojnë dhe të punojnë në vend deri në tre muaj pa leje, pas së cilës duhet të aplikojnë për leje qëndrimi nga komuna zvicerane ku jetojnë.

Për ta bërë këtë, ata thjesht duhet të paraqesin një kartë identiteti ose pasaportë të vlefshme, si dhe konfirmimin zyrtar të punësimit ose një kontratë pune.

Ky është një proces i drejtpërdrejtë, pa probleme dhe, në shumicën dërrmuese të rasteve, një leje B jepet pa vonesë të mëtejshme.

Po ato nga “vendet e treta” jo-anëtare të BE-së?

Por procedura nuk është aq e thjeshtë për njerëzit që vijnë nga vendet jo-BE/EFTA (vendet e treta), qëndrimi dhe punësimi i të cilëve në Zvicër është subjekt i kushteve shumë strikte, sipas thelocal.ch.

Ata do të konsiderohen për një punë (dhe një leje) vetëm nëse janë një profesionist shumë i kualifikuar dhe i aftë.

Kjo do të thotë se ata duhet të kenë një diplomë nga një universitet ose një institucion i arsimit të lartë, si dhe një numër vitesh përvojë pune profesionale.

Por kjo nuk është e gjitha: ata do të konsiderohen për një vend pune vetëm nëse nuk mund të gjendet asnjë kandidat zviceran ose BE/EFTA për të plotësuar vendin vakant.

Kjo është arsyeja pse nga rreth 2.3 milionë banorë të huaj në Zvicër, shumica vijnë nga vendet e BE-së.

A janë kriteret për natyralizim të ndryshëm për qytetarët e BE/EFTA dhe të vendeve të treta?

Ju mund të mendoni kështu, por në fakt jo.

Arsyeja për këtë është se vetëm të huajt që kanë marrë një leje C mund të aplikojnë për natyralizim – pavarësisht nga kombësia e tyre.

Dallimi qëndron në kërkesat e ‘kohëzgjatjes së qëndrimit’ për këtë leje.

Edhe këtu, shtetasit e BE/EFTA kanë avantazhin, pasi ata mund të ‘përmirësojnë’ lejen e tyre B në një C pas pesë vitesh qëndrimi të vazhdueshëm në Zvicër (dhe plotësojnë kërkesat e tjera si aftësia gjuhësore dhe integrimi gjithashtu).

Nga ana tjetër, për qytetarët e vendeve të treta (përfshirë Mbretërinë e Bashkuar), koha e detyrueshme e pritjes është 10 vjet, me përjashtim të qytetarëve të Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë, për të cilët pritja është pesë vjet.

Pasi të plotësohen të gjitha këto kushte, të gjithë të huajt kanë të drejtë të aplikojnë për natyralizim.

Në këtë kuptim, leja C është një barazues i shkëlqyeshëm – të gjithë ata që e kanë atë, kanë të njëjtën akses në procedurat e natyralizimit, me ndryshimin e vetëm që është koha e qëndrimit që kërkohet para aplikimit.

Por edhe në këtë drejtim ka disa variabla

Rregullat e mësipërme zbatohen për ata që kërkojnë një natyralizim të zakonshëm; të huajt që kanë të drejtë për një proces të shpejtë (si p.sh. personat e martuar me shtetas zviceranë ose të huaj të lindur dhe rritur në Zvicër) përfitojnë nga një procedurë më e thjeshtë, pavarësisht se nga cili vend kanë ardhur.

A ka më shumë gjasa që shtetasit e BE/EFTA t’u jepet shtetësia sesa njerëzit nga vendet e treta?

Të paktën zyrtarisht, të gjithë ata që kanë të drejtë për natyralizim duhet të trajtohen në të njëjtën mënyrë; gjykimi i kandidatëve sipas kombësisë së tyre do të ishte një akt diskriminimi, dhe për këtë arsye i paligjshëm.

 

---