A do të duhet kantonet periferike të ndërpresin linjat e autobusëve dhe trenave?

(KEYSTONE/Urs Flueeler)

Transporti rajonal i pasagjerëve është një nga sektorët që mund të preket nga shkurtimet buxhetore të Konfederatës. Në programin e tij të kursimeve, Këshilli Federal dëshiron të zvogëlojë pjesën e tij të subvencioneve për autobusët dhe trenat rajonalë, autobusët e postës dhe disa ashensorë skish. Të paktën 57 milionë franga në vit mund të kursehen që në vitin 2026, gjë që po shkakton shqetësim në kantone.

Konfederata dhe kantonet aktualisht kontribuojnë rreth 50% të financimit të trafikut rajonal. Megjithatë, subvencioni i paguar në fund ndryshon shumë nga një kanton në tjetrin. Për shembull, në kantonin e Gjenevës, i cili është me popullsi të dendur dhe ka pak linja rajonale, financimi i siguruar nga Konfederata përfaqëson më pak se 3% të totalit të subvencioneve për transportin e saj publik. Nga ana tjetër, në Jura, ky kontribut arrin në 74%, nënvizon La Matinale de la RTS.

“Çdo frang më pak që Konfederata vendos në trafikun rajonal në Jura, do të rezultonte në efekte masive”, u shpreh David Asseo, delegat i transportit në kantonin e Jura. Disa linja autobusësh ose treni do të ishin në rrezik, veçanërisht ato që mbulojnë distanca të gjata me udhëtime të ulëta dhe shpesh nuk janë shumë fitimprurëse.

Në mënyrë që ato të mund të operojnë, Konfederata financon një pjesë të deficitit operativ, por në kushte të caktuara: subvencionon vetëm linja që arrijnë një nivel të caktuar mbulimi dhe frekuentimi. Ky është pragu që Këshilli Federal dëshiron të ndryshojë për të zvogëluar pjesën e tij të financimit. “Kantoni Jura do të kishte vështirësi të mëdha për të kompensuar këtë tërheqje nga Konfederata, kjo do të rezultonte në mënyrë të pashmangshme në një reduktim të furnizimit, apo edhe në mbylljen totale të linjave”, tregon David Asseo.

Për momentin, kantonet nuk e dinë ende se sa i madh do të jetë ky ndryshim. RTS ka kontaktuar disa shërbime të lëvizshmërisë kantonale, të cilat tashmë janë duke punuar në disa skenarë dhe presin që të kompensojnë këto subvencione të humbura. Kantoni i Valais po pret në 8 milionë shtesë për t’u paguar. Sipas inxhinierit kantonal të Valais, Vincent Pellisier, “kjo do të jetë në dëm të gjërave të tjera. Nëse mbajmë të njëjtën sasi, do të duhet të ulim cilësinë e shërbimit”.

Për drejtorët e shërbimit të lëvizshmërisë të kontaktuar, sinjali i dërguar nga Konfederata është i keq. Do të ishte “thyerja” e një sistemi rajonal të lëvizshmërisë që e ka provuar veten dhe që ndihmon në shmangien e krijimit të shkretëtirave të transportit publik në zona të caktuara më të largëta. “Dimensioni social ose shoqëror i transportit publik në një kanton alpin nuk merret parasysh. Ne priremi të mendojmë me zemrën tonë dhe jo vetëm me kuletat tona”, komenton Vincent Pellisier, transmeton albinfo.ch.

Këshilli Federal duhet të hartojë tani një draft, i cili duhet t’u dërgohet për konsultim palëve të interesuara në vitin 2025. Më pas qeveria do t’i dërgojë mesazhin e saj Parlamentit, i cili do të ketë fjalën e fundit.