Identifikohet mekanizmi që bllokon proteinat toksike të Alzheimerit

Ndërsa plakemi, ekuilibri i ndërlikuar i homeostazës së proteinave (proteostaza), sistemi përgjegjës për ruajtjen e shëndetit qelizor duke siguruar që proteinat të palosen siç duhet, fillon të lëkundet, shkruan ”Corriere della Sera”.

Kjo rënie çon në akumulimin e agregateve të proteinave toksike, një shenjë dalluese dhe shkaku themelor i sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimer.

Një studim i ri, i botuar në ”Nature Cell Biology”, i kryer nga studiues nga Universiteti Hebraik, Departamenti i Biokimisë dhe Biologjisë Molekulare në Institutin e Kërkimeve Mjekësore Izrael-Kanada (IMRIC) dhe laboratori i institutit ”Alexander Silberman” për Shkencat e Jetës hedh dritë mbi një mënyrë të re premtuese për të trajtuar këtë problem, me implikime që shkojnë shumë përtej kërkimit bazë.

Çfarë është homeostaza e proteinave

Homeostaza e proteinave, ose proteostaza, identifikon veprimin e një rrjeti kompleks rrugësh thelbësore për funksionimin dhe mbijetesën e qelizave. Gjithashtu siguron përqendrimin dhe palosjen e duhur, si dhe ndërveprimet e duhura të proteinave, nga sinteza deri në degradimin e tyre.

Meqenëse paaftësia e qelizave për të mbajtur proteostazën është një shenjë dalluese e plakjes dhe sëmundjeve të lidhura me moshën, si Alzheimer, Parkinson dhe sëmundja Huntington, është hipotezuar se mbajtja e këtij mekanizmi mund të vonojë ose parandalojë plakjen dhe sëmundjet.

Një kompleks i ri nukleolar

Hulumtimet identifikojnë një kompleks nukleolar, FIB-1-NOL-56, si një lojtar qendror në rregullimin e proteostazës në nivelet qelizore dhe organizmale. Duke shtypur aktivitetin e këtij kompleksi, ekipi vëzhgoi një reduktim të dukshëm të efekteve toksike të peptidit Aβ të lidhur me Alzheimer, dhe një proteine ​​tjetër patogjene, në organizmat model.

Ky zbulim thellon të kuptuarit tonë se si trupi trajton stresin qelizor dhe ofron një rrugë të mëtejshme kërkimi për trajtimet e ardhshme që mund të vonojnë ose parandalojnë një mori sëmundjesh neurodegjenerative shkatërruese.

Skenarët e së ardhmes

Rezultatet shkojnë përtej laboratorit. Sëmundjet neurodegjenerative prekin miliona njerëz në mbarë botën, duke prekur familjet dhe kujdestarët. Duke zbuluar se si komunikojnë qelizat për të ruajtur integritetin e proteinave, po hapet dera për zhvillimin e qasjeve terapeutike parandaluese që mund të vonojnë fillimin e sëmundjes dhe të përmirësojnë ndjeshëm cilësinë e jetës së të rriturve të moshuar.

Një linjë e vazhdueshme kërkimi

Hulumtimi izraelit nuk është i ri në një kuptim absolut.

“Çështja e proteostazës dhe plakjes së trurit ose, le të themi, plakjes në përgjithësi, është një element i njohur prej disa kohësh dhe është një linjë e mirëpërcaktuar e kërkimit”, shpjegon profesor Alessandro Padovani, president i Shoqatës Italiane të Neurologjisë.

”Elementi i ri mund të jetë fakti i lidhjes së proteostazës drejtpërdrejt me sëmundjen e Alzheimerit dhe amiloidin. Amiloidi mund të kundërveprohet, duke garantuar ose forcuar sistemet e elasticitetit neuronal, përmes përmirësimit të mekanizmave të proteostazës. Me fjalë të tjera, duke vepruar sipas mekanizmit të theksuar nga studimi i ri mund të ngadalësojë ose parandalojë sëmundje të tilla si Alzheimer”, thekson ai.

“Rezistenca” e neuroneve

Është e vërtetë që neuronet bëhen më pak efektive me kalimin e moshës në luftimin e situatave stresuese dhe nuk ka dyshim se akumulimi i amiloidit, shkaku i të cilit ende nuk është sqaruar plotësisht – domethënë pse disa trura që grumbullojnë amiloid dhe të tjerët jo është një element mbi të cilin kërkimet nuk kanë dhënë ende përgjigje të besueshme – por është e vërtetë që amiloidi që grumbullohet vepron si një “efekt stresi” në sistem.

Dhe është e vërtetë që sistemi reagon. Një nga elementët e elasticitetit jepet nga ky sistem proteostazë që lejon neuronin të kundërveprojë efektet toksike të substancave të ndryshme.

Kjo vlen për alkoolin, vlen edhe për amiloidin. Pra, është në të vërtetë logjike të mendohet se, nëse ndërhyjmë në sistemet e kompensimit të neuronit, ne mund të kundërshtojmë efektin e amiloidit. Mbetet për t’u kuptuar se si mund të arrihet ky sistem i përmirësimit të efikasitetit të proteostazës neuronale, duke e rregulluar më pas këtë në 80 miliardë neurone.”

Ruajtja e protostazës efektive të neuroneve

Nga këtu deri në zhvillimin e terapive të reja, hapi nuk është i shkurtër.

Herët a vonë ne mund të mendojmë për gjetjen e trajtimeve që veprojnë në një nivel neuronal, duke përmirësuar këto sisteme që rregullojnë homeostazën e trurit. Me fjalë të tjera, për shembull, tashmë ka proteina të lidhura me inflamazomin, i cili është një sistem tjetër i lidhur me stresin.

Inflamacioni sistemik vepron disi në këto sisteme, të “rezistencës neuronale”.

Ka të ngjarë që në një nivel eksperimental të mund të identifikojmë mekanizmat, ose trajtimet, që na lejojnë ta mbajmë këtë proteostazë neuronale mjaft efektive për ta kundërshtuar atë, pavarësisht nga sasia e akumulimit të amiloidit që kemi.

---