Gjithçka që ndryshon në jetën në Zvicër në muajin janar të 2025-ës

Nga primet e sigurimit shëndetësor që rriten me shpejtësi deri tek blerjet ndërkufitare që bëhen më pak fitimprurëse – këto janë ndryshimet që mund të prisni në Zvicër në janar 2025.

Shumë ligje të reja hyjnë në fuqi nga 1 janari 2025.

Zvicra ka një president të ri (përsëri)

Karin Keller-Sutter merr presidencën, një rol që do ta përmbushë deri më 31 dhjetor.

Keller-Sutter, 61 vjeç, është këshilltare e ngarkuar me Departamentin Federal të Financave, një rol që ajo e ka që nga viti 2023 dhe do të vazhdojë ta përmbushë edhe gjatë mandatit të saj në detyrë, transmeton albinfo.ch.

Para kësaj date, vendasja e St. Gallen dhe një anëtare e Partisë Liberal-Radikale (PLR), drejtoi Departamentin Federal të Drejtësisë dhe Policisë nga janari 2019 – kur ajo u zgjodh për herë të parë në Këshillin Federal.

Do të hyjnë në fuqi primet më të larta të sigurimit shëndetësor

Primet e sigurimit shëndetësor zviceran do të rriten me 6 për qind në 2025.

Kjo është mesatarja kombëtare – normat e disa kantoneve do të jenë edhe më të larta: rritjet më të larta, që tejkalojnë shumë mesataren kombëtare, do të jenë në Ticino (10.5 për qind), e ndjekur nga Glarus (9.2) dhe Jura (8.9).

Ndalohet fshehja e fytyrës

Një ligj zviceran që ndalon format fetare dhe jo-fetare të fshehjes së fytyrës në hapësirat publike do të zbatohet nga 1 janari. Por do të ketë disa përjashtime.

Megjithëse zakonisht quhet “anti-burka”, çdo material që maskon fytyrën e mbajtësit do të jetë i paligjshëm.

Ata që nuk respektojnë do të gjobiten me 100 franga. Por “në rast të refuzimit për të paguar gjobën, gjoba e shkaktuar mund të arrijë në 1000 franga”, tha Këshilli Federal, shkruan thelocal.

Sidoqoftë, do të ketë përjashtime nga rregulli i ri – për shembull, mbulimi i fytyrës do të lejohet në aeroplanë, në vendet e adhurimit, si dhe për qëllime artistike.

Masat për të luftuar martesat me të mitur

Nga 1 janari, personat e martuar para moshës 18 vjeç do të mbrohen më mirë me ligj dhe lufta kundër martesave me të mitur do të bëhet më efektive.

Martesat e lidhura me të mitur jashtë vendit nuk do të njihen më nëse njëri prej bashkëshortëve ka qenë me vendbanim në Zvicër në kohën e martesës.

Përjashtim më i ulët tatimor për blerjet ndërkufitare

Nga 1 janari, udhëtarët mund të importojnë mallra vetëm për përdorim personal ose si dhuratë me vlerë gjithsej 150 franga për person në ditë pa paguar taksë. Nëse vlera totale e kalon këtë shumë, mbi vlerën totale të mallrave të importuara duhet të paguhet Tatimi mbi Vlerën e Shtuar (TVSH) zvicerane.

Përjashtimi i ri tatimor ishte 300 franga për person më parë.

Qeveria shpjegoi se kjo masë u nxit nga dëshira e kantoneve kufitare për t’i bërë blerjet jashtë vendit më pak tërheqëse financiarisht, në mënyrë që banorët të jenë më të gatshëm të shpenzojnë paratë e tyre në vend.

Rregulla më të lehta për ndryshimin e sigurimit shëndetësor zviceran

Më parë, nëse dëshironi të bëni ndryshime në planin tuaj të sigurimit shëndetësor, mund ta bënit këtë vetëm një herë në vit, gjatë muajit nëntor.

Nga 1 janari, megjithatë, konsumatorët do të mund të ndryshojnë modelin e tyre të sigurimit sa herë të duan gjatë vitit.

Duke shpallur këtë ndryshim, Këshilli Federal shpjegoi se sistemi i ri do t’u lejojë personave të siguruar “të përfitojnë nga fleksibiliteti më i madh”.

“Ky ndryshim është veçanërisht i përshtatshëm për njerëzit, mjetet financiare të të cilëve kanë ndryshuar dhe që kërkojnë të ulin barrën e primeve të tyre,” duke zgjedhur një model më të lirë pa pasur nevojë të presin fundin e vitit për ta bërë këtë.

Zvicra do të ketë një ‘ligj të ri klimatik’

Akti i Klimës dhe Inovacionit (CIA) dhe Urdhëresa për Mbrojtjen e Klimës (CPO) do të hyjnë në fuqi më 1 janar, pasi të dyja u miratuan nga votuesit në një referendum të vitit 2023.

Sipas Këshillit Federal, akti parashikon objektivat klimatike të Zvicrës në ligjin kombëtar, në veçanti objektivin e emetimeve neto zero deri në vitin 2050 dhe objektivat e ndërmjetëm për periudhat 2031-2040 dhe 2041-2050. Është një “faktor përcaktues për konceptimin e politikës zvicerane të klimës”.

Hyjnë në fuqi ligjet e reja të trashëgimisë

Rregullat e trashëgimisë nuk janë çështje e lehtë dhe disa të reja do të zbatohen nga 1 janari.

Kryesisht, ato përshkruajnë se çfarë ndodh nëse një person që jeton në Zvicër vdes pa testament; edhe me një testament, i cili dikur përputhej me rregullat strikte të trashëgimisë (me fjalë të tjera, përqindja e të mbijetuarve të trashëgimisë që merrnin) rregullat bëhen më fleksibël.

Trenat zviceranë do të furnizohen tërësisht me energji elektrike të rinovueshme

Nga 1 janari, të gjithë trenat e hekurudhës kombëtare të Zvicrës, SBB, do të furnizohen me energji elektrike që vjen nga burime të rinovueshme.

Pjesa më e madhe do të vijë nga hidrocentralet, ndërsa pjesa e mbetur do të jetë energji elektrike e rinovueshme e blerë në treg.

Deri më tani, 90 për qind e energjisë elektrike hekurudhore vinte nga hidrocentralet, ndërsa 10 për qind e mbetur ishte nga një aksion në energjinë bërthamore që daton që nga vitet 1970.

Megjithatë, SBB nuk do të përdorë më energjinë elektrike nga burimi i fundit, duke blerë në vend të kësaj sasinë përkatëse të energjisë elektrike të rinovueshme të prodhuar në Zvicër ose Evropë.

“Tranzicioni në energjinë elektrike 100 për qind të rinovueshme është pjesë e strategjisë së qëndrueshmërisë së SBB,” tha kompania. Qëllimi është të kontribuojë në Marrëveshjen e Parisit për Klimën dhe të përgjysmojë emetimet e gazeve serrë deri në vitin 2030.

Gjenevë do të prezantojë transportin publik falas për disa të rinj

Nga 1 janari, banorët e Gjenevës deri dhe duke përfshirë moshën 24 vjeç do të mund të përdorin transportin publik falas.

Megjithatë, kjo ofertë është e kushtëzuar me faktin se i riu është në trajnim ose ka të ardhura të ulëta (që do të përcaktohet nga kantoni).

Gjithashtu, pensionistët dhe personat që marrin përfitime të aftësisë së kufizuar do të përfitojnë 50 për qind zbritje për udhëtimet në mbrëmje.

Në nëntor, votuesit në Gjenevë miratuan masën e qeverisë së tyre për të ulur normat e tatimit mbi të ardhurat personale me një mesatare deri në 11 për qind, në mënyrë që të rritet fuqia blerëse e familjeve të klasës së mesme.

Edhe kjo masë do të hyjë në fuqi nga 1 janari.

Megjithatë, banorët e Gjenevës nuk do të jenë të vetmit që do të kenë një lehtësim tatimor në vitin 2025.

Në Lucern, prindërit do të përfitojnë zbritje më të larta tatimore për fëmijët, si dhe disa lehtësira të tjera tatimore.

---