Ndryshimet klimatike rrisin mundësinë për zjarre në pyje dhe dëmtojnë shëndetin

Keystone EPA/KOSTAS TSIRONIS

Ndryshimet klimatike kanë çuar në më shumë zona të djegura dekadat e fundit, sipas një studimi të botuar në revistën shkencore Nature Climate Change, në të cilin ishte përfshirë instituti federal i teknologjisë ETH Cyrih.

Nga viti 2003 deri në vitin 2019, pothuajse 16% më shumë pyje u dogjën në krahasim me një skenar pa ndryshime klimatike, shkruan ekipi i udhëhequr nga Seppe Lampe nga Universiteti i Lirë i Brukselit. Sipas studiuesve, Australia, Amerika e Jugut, Amerika e Veriut perëndimore dhe Siberia u prekën veçanërisht.

Në përgjithësi, sipërfaqja e djegur është ulur me 19% gjatë kësaj periudhe. Megjithatë, kjo për faktin se gjithnjë e më shumë sipërfaqe pyjore përdoreshin për bujqësi apo qëllime të tjera. Si rezultat, ka më pak zona që mund të digjen.

Megjithatë, sipas studimit, ngrohja globale po bën që zona veçanërisht të mëdha të digjen aty ku ndodhin zjarre. Edhe pse vetëm nxehtësia dhe thatësira nuk shkaktojnë zjarre, ato i bëjnë pyjet më të ndjeshme ndaj tyre dhe gjithashtu sigurojnë që zjarret të jenë më të rënda.

“Studimi ynë tregon se sapo të ndodhin zjarret, ndikimi i ndryshimeve klimatike bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm me kushtet e motit më të thatë dhe më të ngrohtë”, citohet të ketë thënë bashkautorja Chantelle Burton nga Qendra Met Office Hadley në MB në Exeter në një deklaratë për shtyp mbi studimin.

Në një studim të dytë në të njëjtën revistë, një grup i udhëhequr nga Chae Yeon Park nga Instituti Kombëtar Japonez i Teknologjisë Industriale dhe Shkencës në Tsukuba hetoi se si zjarre të tilla dëmtojnë shëndetin. Kjo është për shkak se zjarret prodhojnë gjithashtu tym dhe kështu pluhur të imët, i cili mund të depërtojë thellë në mushkëri. Sipas studimit, numri i vdekjeve të shkaktuara nga ndotja e ajrit të lidhur me zjarret në mbarë botën u rrit nga rreth 46,400 në vit në vitet 1960 në rreth 98,750 në vitet 2010.

Bazuar në rezultatet e studimit të parë, në vitet 2010 më shumë se 12.500 vdekje në vit për shkak të ndotjes së ajrit të shkaktuar nga zjarret i atribuoheshin ndryshimeve klimatike. Në vitet 1960 kishte rreth 670 vdekje në vit, llogarit grupi. Rajone të tilla si Amerika e Jugut, Australia dhe Evropa u prekën veçanërisht.

“Kërkimi ynë e bën të qartë se ndryshimi i klimës përbën gjithnjë e më shumë një kërcënim për shëndetin publik, pasi tymi po prek më shpesh zonat me popullsi të dendur”, shpjegon autori kryesor Park.

Megjithatë, studimi përmend edhe përjashtime nga trendi: në disa rajone, si Azia Jugore, një rritje e lagështisë e shkaktuar nga ndryshimet klimatike çoi në më pak vdekje nga zjarret.

Analiza është një studim epidemiologjik. Studimet epidemiologjike përcaktojnë lidhjen statistikore midis faktorëve të rrezikut si ndotja e grimcave dhe efekteve shëndetësore si sëmundjet kardiovaskulare.

Studime të tilla tregojnë korrelacione, jo shkakësi, kështu që ata nuk thonë domosdoshmërisht asgjë për marrëdhëniet shkakësore. Rezultati është një vlerësim statistikor, jo një tregues i saktë i vdekjeve të identifikuara klinikisht. Vlera aktuale mund të jetë më e lartë ose më e ulët. /Swissinfo