Paléo 2024: kur muzika shqiptare shkëlqen në Festivalin e Nyon-it

Festivali Paléo i Nyon-it, një institucion i vërtetë në peizazhin muzikor evropian, ka festuar në mënyrë madhështore pasurinë kulturore të Ballkanit për edicionin e tij të vitit 2024. Këtë vit, theksi i vënë mbi muzikën shqiptare ka qenë një nga momentet kulmore, me performancat e zjarrta të grupeve Iliret (Shoqata Kulturore dhe Artistike Iliret) dhe Shkodra Elektronike (Itali), të cilat ofruan një zhytje të gjallë në trashëgiminë kulturore të shqiptarëve.

Një vitrinë e bukur për kulturën shqiptare

 

Për edicionin 2024, “Fshati i Botës” i Paléo-s është shndërruar në një kryqëzim kulturor të vrullshëm, duke nderuar muzikën, vallëzimin dhe gastronominë e Ballkanit. Këngët dhe vallet tradicionale shqiptare i kanë mahnitur festivalierët, duke sjellë gëzim dhe mirësi. “Fshati i Botës” nderon çdo vit një rajon të ri, dhe këtë herë, Ballkani ishte në qendër të vëmendjes. Udhëtimi muzikor dhe kulinarik përmes këtij rajoni u mundësoi vizitorëve të zbulojnë specifikat e kulturës shqiptare, e cila dallohet nga tingujt dhe ritmet tipike të Ballkanit me sonoritetet e saj unike.

Një urë mbresëlënëse prej 66 metrash gjatësi dhe 4 metra lartësi ishte instaluar për të simbolizuar lumenjtë e shumtë të Ballkanit dhe urat që bashkojnë kulturat. Ky instalacion spektakolar jo vetëm që shërbeu si pikë qendrore vizuale, por gjithashtu forcoi idenë e lidhjes kulturore.

Në prapaskenë: një përgatitje intensive me plot emocione

Në prapaskenat e vrullshme të përgatitjeve për shfaqjen e grupit Iliret, albinfo.ch pati privilegjin të asistonte në një vorbull të vërtetë energjie dhe emocionesh. “Është hera e parë për ne,” rrëfen Ilir Bytyqi, kryetari i shoqatës, me një shkëlqim entuziazmi në sy. “Ndjejmë një përgjegjësi të madhe dhe një kënaqësi të jashtëzakonshme për t’i ofruar tingujt tanë festivalierëve.” Shikimi i Ilirit tregon tensionin e akumuluar ndërsa vëzhgon kërcimtarët dhe këngëtarët e tij, të gatshëm për të dhënë gjithçka pavarësisht një dite të gjatë pune. “Ne do të japim më të mirën tonë sot,” shton një nga këngëtarët besnikë, Asman Hoti, me një sinqeritet entuziast.

Bardh Ramadani dhe çifti Aferdita dhe Shpetim Krasniqi, të ardhur posaçërisht nga Gjeneva, mishërojnë shpirtin e muzikës tradicionale. Dashuria e tyre e thellë për këngën dhe sakrificat që kjo përfshin, nënvizojnë përkushtimin e tyre të palëkundur ndaj muzikës folklorike shqiptare.

Kadri Mustafa, një figurë emblematike e Nyon-it, së fundmi i nderuar me çmimin e 9-të të meritës qytetare, përkushtohet plotësisht për të garantuar një performancë të paharrueshme. Në minutën e fundit, përballë mungesës së papritur të një bartës flamuri, Kadriu vendos të veshë kostumin tradicional.

@Lea Bytyqi, Bleona Sokoli, Liridona Mervoci

Vallëtarët, midis tyre një kandidate për Miss Universe Switzerland, Ema Hoti, të shkëlqyer në kostumet e tyre tradicionale, përgatiten me një elegancë të dukshme ndërsa instrumentistët përpunojnë detajet e fundit. Midis tyre, kitaristi nga Gjeneva, Bashkim Krasniqi, vëzhgon skenën me një emocion të prekshëm. “Kjo është pasioni im për 20 vjet, duke kënduar me vajzën time si trubadurët e kohërave të tjera,” rrëfen ai, me sytë që shkëlqejnë. “Të jesh këtu, në festivalin më të madh të Evropës, është për mua një njohje e mrekullueshme e trashëgimisë sonë muzikore.”

@Rozafa Bibaj, Vlora Bibaj, Liridona Merovci, Ema Hoti, Melisa Saraçi

Ora e shfaqjes më në fund vjen: grupi ngjitet në skenë për 20 minuta vendimtare, një kohë e kufizuar, por e mjaftueshme për të rrëmbyer zemrat. Çdo anëtar ka një buzëqeshje rrezatuese, duke fshirë orët e punës së vështirë pas tyre. Pasioni bëhet i prekshëm, përtej ankthit dhe stresit, lumturia e publikut bëhet qëllimi i vetëm. Magjia e performancës është aty, e gjallë, e shkëlqyer, dhe publiku nuk mund të bëjë gjë tjetër veçse të rrëmbehet nga shpërthimi i këngës, valles dhe gëzimit. Për 20 minuta të tëra, hareja e publikut bëhet shpërblimi i tyre përfundimtar, duke fshirë gjurmët e lodhjes dhe pasigurisë.

@Liridona Mirovci

Fjalet e publikut: një zbulim entuziast

Gjatë këtij edicioni të Festivalit Paléo 2024, kultura shqiptare vërtet ka fituar zemrat e festivalierëve. Shumë zviceranë, të intriguar nga pasuria e kësaj kulture, ndanë përshtypjet e tyre pas pjesëmarrjes në performancat e Shoqatës Kulturore dhe Artistike Iliret, e cila këtë vit feston 30-vjetorin e saj.

Sophie, 32 vjeç, banore e Lozanës: “Kam miq nga Kosova dhe adhuroj muzikën e tyre. Vallja shqiptare më ka transportuar plotësisht. Isha aq në atmosferë sa që nuk mund të përmbahesha pa vallëzuar vallen shqiptare me të gjithë. Ishte një përvojë e bukur.”

Marc, 45 vjeç, nga Gjeneva: “Kam zbuluar muzikën shqiptare falë kolegëve të punës që vijnë nga Kosova. U habita kur pashë veten duke vallëzuar dhe kënduar me ta, ishte vërtet një zbulim i bukur.”

Émilie, 25 vjeç, studente në Fribourg: “Erdha në Paléo me miqtë e mi dhe nuk e njihja fare muzikën shqiptare. Kur Iliret filluan të luanin, u mrekullova nga muzika. Vallja shqiptare është aq e bukur dhe plot jetë. Kam bërë shumë foto dhe me siguri do t’i tregoj miqve të mi shqiptarë. Është një kulturë vërtet e mrekullueshme, plot ngrohtësi dhe diversitet.”

Julien, 38 vjeç, banor i Morges: “Kam një fqinj nga Kosova që më ka folur shpesh për kulturën dhe muzikën e tij. Kur pashë programin, vendosa të vija posaçërisht për muzikën shqiptare. Performanca e tyre ishte një pëlqim i vërtetë. Tingujt tradicionalë krijuan vërtet një atmosferë të mrekullueshme. Të gjithë vallëzonin, ishte magjike.”

Nadia, 29 vjeç, nga Nyon: “Jam pasionuar pas kulturave të botës dhe të zbuloja muzikën shqiptare ishte një mundësi e vërtetë. Këngët dhe vallet e Iliret më prekën thellësisht.”

Një përvojë kulturore gjithëpërfshirëse

“Fshati i Botës” i këtij viti ofroi një zhytje të plotë në kulturën e Ballkanit, me një skenografi të përpunuar. Festivalierët patën rastin të zbulojnë specialitete kulinare, si dhe kërcime dhe këngë nga ky rajon. Për pjesën shqiptare, performancat e Shkodra Elektronike dhe Iliret pasuruan momentet kulmore të kësaj festë. Shkodra Elektronike, me energjinë e tyre elektrizuese dhe përzierjen inovative të traditës dhe modernitetit, arritën të magjepsin publikun. Sa i përket Shoqatës Iliret, përkushtimi i tyre ndaj ruajtjes së trashëgimisë muzikore shqiptare dhe aftësia e tyre për të përcjellë këtë pasuri kulturore me pasion, i kanë vendosur si ambasadorë të vërtetë të kulturës shqiptare.

Një festë e diversitetit kulturor

Festivali Paléo 2024, duke vënë në pah grupe si Iliret dhe Shkodra Elektronike, nuk është mjaftuar vetëm me ofrimin e një programi muzikor të larmishëm. Ai ka hapur një dritare mbi kulturën shqiptare, duke theksuar rëndësinë e diversitetit kulturor dhe dialogut ndërkulturor në Zvicër. Ky edicion i festivalit ishte një përvojë e paharrueshme dhe pasuruese, duke festuar njëkohësisht pasurinë e Ballkanit dhe ndikimin pozitiv të kulturës shqiptare në peizazhin kulturor zviceran.

Duke ofruar një platformë për këta artistë, festivali jo vetëm që njohu dhe festoi këtë kontribut kulturor, por gjithashtu inkurajoi publikun zviceran të mësojë më shumë rreth kësaj kulture magjepsëse. Për artistët shqiptarë, pjesëmarrja në një program të tillë është një nder i madh, një njohje e trashëgimisë së tyre dhe një mundësi për të ndarë pasionin e tyre me një publik të vendit që i ka pritur në kohët e vështira.

---