Si mund të aplikojë një banor i huaj për sigurimin zviceran të aftësisë së kufizuar?

Ky përfitim i veçantë është pjesë e skemës së detyrueshme të sigurimeve shoqërore për të gjithë personat që jetojnë në Zvicër, përfshirë shtetasit e huaj.

Sigurimi i aftësisë së kufizuar (DI), i njohur gjithashtu në Zvicër si sigurimi i ‘invaliditetit’, mund të duket sikur duhet të jeni fizikisht me aftësi të kufizuara në mënyrë që të keni të drejtë për të marrë këtë përfitim.

Por nuk është kështu.

Ai synon të zëvendësojë të ardhurat e humbura nëse nuk mund të punoni për periudha të gjata kohore për shkak të problemeve shëndetësore – pavarësisht nga lloji i sëmundjes suaj, transmeton albinfo.ch.

Sipas një broshure qeveritare për këtë temë, “ligji e përcakton invaliditetin si paaftësi të plotë ose të pjesshme për punë ose paaftësi për të kryer detyrat e mëparshme. Shkaku i invaliditetit duhet të jetë një dëmtim i shëndetit fizik, mendor ose psikologjik që nuk mund të kapërcehet me trajtim mjekësor dhe masa riintegrimi. Shkaqet e mundshme të dëmtimit të shëndetit janë një dobësi kongjenitale, një sëmundje ose një aksident”.

A kanë të drejtë të huajt për këtë sigurim?

Të gjithë ata që punojnë në Zvicër, pavarësisht nga kombësia, janë të siguruar për DI kur paguajnë kontributet e detyrueshme të sigurimeve shoqërore.

Megjithatë, vini re se do të keni të drejtë të tërhiqni shuma të plota vetëm nëse kontribuoni në skemën e sigurimeve shoqërore që nga koha kur mbushni 21 vjeç pa asnjë boshllëk.

Ju do t’i merrni këto pagesa për aq kohë sa qëndroni në Zvicër.

Megjithatë, nëse largoheni, do të ketë disa dallime bazuar në faktin nëse vini nga shtetet e BE-së/EFTA-s (Norvegjia, Islanda, Lihtenshtajni) apo nga një vend i tretë.

Shtetasit e BE/EFTA kanë të njëjtat të drejta DI si qytetarët zviceranë — ata do të vazhdojnë të marrin përfitimet edhe nëse kthehen.

Por nëse vini nga një vend tjetër, përfitimet mund të kufizohen pasi të ktheheni në vendin tuaj të origjinës, nëse ai vend nuk ka një marrëveshje të sigurimeve shoqërore me Zvicrën.

Si mund të aplikoni për këto përfitime?

Për të marrë DI-në, fillimisht do t’ju duhet të plotësoni një formular aplikimi për përfitimet IV/AI (formulari i disponueshëm në gjermanisht, frëngjisht dhe italisht).

Do t’ju duhet të siguroni dokumente të ndryshme, duke përfshirë certifikatat mjekësore dhe dokumentet e tjera përkatëse të detajuara në formularin që do t’i lejojë autoritetet të përcaktojnë nëse keni të drejtë të merrni aftësi të kufizuar në radhë të parë dhe, nëse po, sa.

Është në interesin tuaj të regjistroheni sa më shpejt.

Nëse prisni shumë gjatë, përfitimet tuaja mund të reduktohen.

Sa mund të prisni të merrni?

Këto pagesa kanë për qëllim të mbulojnë nevojat tuaja thelbësore, ndaj mos prisni shuma të mëdha.

Përfitimet përcaktohen nga dy faktorë: paga juaj mesatare përpara se të bëheni të paaftë, si dhe shkalla e paaftësisë suaj, e cila do të përcaktohet nga profesionistë shëndetësorë të caktuar nga zyra juaj e sigurimeve shoqërore.

Logjikisht, sa më shumë (dhe më gjatë) të fitoni dhe kontribuoni në sistem, aq më shumë do të merrni.

Në përgjithësi, pensioni më i ulët i mundshëm i plotë i DI është aktualisht 1,225 franga zvicerane në muaj.

Më e larta është 2,450 franga në muaj – nëse keni fituar 86,040 franga ose më shumë në vit dhe keni paguar kontribute të pandërprera që nga mosha 21 vjeç.

Po sikur këto shuma të mos ju mjaftojnë për të jetuar?

Në këtë rast ju mund të merrni përfitime shtesë në një nivel që konsiderohet i përshtatshëm për të mbajtur një standard të arsyeshëm jetese.

Nëse kualifikoheni apo jo për këto përfitime varet nga të ardhurat tuaja të kombinuara dhe pasuria juaj personale. Ju mund të merrni përfitime shtesë vetëm për sa kohë që jetoni në Zvicër, megjithëse — ndryshe nga DI bazë, ato nuk janë të transferueshme jashtë vendit./thelocal.ch

---