Pse disa deputetë zviceranë janë kundër dhënies së të huajve në Gjenevë më shumë fuqi votimi?

Më 9 qershor votuesit në kantonin zviceran të Gjenevës do të shkojnë në kutitë e votimit për të vendosur nëse banorët e huaj duhet të kenë të drejtën e tyre të votimit të ‘përmirësuar’ nga ato komunale në ato kantonale.

Të huajt që jetojnë në Zvicër nuk mund të votojnë në referendumet kombëtare.

Megjithatë, në pesë kantone – Gjenevë, Vaud, Fribourg, Neuchâtel dhe Jura – banorët e huaj për një kohë të gjatë kanë tashmë disa të drejta, megjithëse të kufizuara, në arenën politike, transmeton albinfo.ch.

Nga pesë kantonet, vetëm Neuchâtel dhe Jura autorizojnë banorët e huaj të votojnë në nivel kantonal përveç atij komunal; në të tjerat, ata mund të votojnë vetëm në bashki.

Por në Gjenevë, kantoni më ‘ndërkombëtar’ zviceran, ku gati gjysma e popullsisë përbëhet nga shtetas të huaj, një nismë popullore do të kërkojë t’u japë të huajve vendas më shumë të drejta gjithëpërfshirëse në nivel kantonal, shkruan thelocal.

Propozimi, i nisur nga sindikatat dhe e majta politike, shkon edhe më tej në Gjenevë sesa në Neuchâtel dhe Jura: të huajt që kanë jetuar në kanton për të paktën tetë vjet do të mund të votojnë dhe të jenë kandidatë për poste politike në niveli kantonal – ky i fundit nuk lejohet në dy kantonet e tjera.

Nëse iniciativa miratohet, Gjeneva do të ishte kantoni i parë që do të miratonte një ligj të tillë.

Ndërsa mbështetësit e nismës theksojnë se dhënia e të drejtave të votimit kantonale për të huajt do t’u mundësonte atyre të kenë më shumë ndikim politik dhe të ndjehen më të integruar, kundërshtarët argumentojnë se kjo lëvizje nuk është racionale.

Dhe opozita vjen jo vetëm nga lagjet e zakonshme – të djathtët – por edhe nga partitë më të moderuara.

“Shkon shumë larg”, tha për Tribune de Genève në një intervistë deputeti i Gjenevës, Murat Julian Alder, nga Partia Liberal-Radikale (PLR).

“Iniciativa parashikon vetëm një periudhë qëndrimi prej tetë vjetësh në Zvicër pa kërkuar lejen C. Gjithashtu, ne pranojmë faktin se nuk do të jetë më e nevojshme të zotëroni gjuhën frënge apo të respektoni vlerat e Kushtetutës sonë për të marrë të drejtat politike”, tha ai.

Alder ngriti gjithashtu shembullin ekstrem, por gjithsesi jo krejtësisht të pamundshëm, të një shtetasi të huaj të zgjedhur në parlamentin kantonal të Gjenevës, dhe prej andej e tutje, në atë kombëtar.

“Prandaj, një i huaj mund të zgjidhet në Bernë dhe të vendosë për çështje të sigurisë kombëtare dhe politikës së jashtme. Kjo është e papranueshme.”

Tutje, ai shtoi se kufizimet e vendosura për të huajt për sa i përket votimit nuk janë të pazakonta në krahasimin evropian duke thënë se brenda BE-së, vetëm shtetasit evropianë votojnë në çështjet komunale dhe në zgjedhjet evropiane.

E vetmja rrugë drejt të drejtave të plota të votës: pasaporta zvicerane

Alder theksoi gjithashtu se “asgjë nuk i pengon të huajt [të kualifikuar] që të natyralizohen, siç dëshmohet nga numri i madh i zyrtarëve të zgjedhur me origjinë të huaj” që kanë shtetësi të dyfishtë.

Një argument i ngjashëm u ngrit kohët e fundit nga tre deputetë të tjerë të partive qendrore të Gjenevës, të cilët gjithashtu thonë se “e vetmja rrugë për të huajt për të marrë të drejta të plota politike është nëpërmjet natyralizimit”.

“Nuk është shumë të kërkosh nga njerëzit të bëhen zviceranë në mënyrë që të zgjidhen”, vunë në dukje ata.

---