A mund të shtyhet sërish nisja e sistemit të ri kufitar të Evropës?

A mund të vonohet sërish hyrja në funksion e sistemit të hyrjes/daljes nga BE (EES), kontrollet e reja biometrike të pasaportave për shtetasit jo-BE në kufijtë e jashtëm të zonës Shengen?

Pasi është shtyrë disa herë tashmë, sistemi i ri biometrik i kufirit të hyrjes/daljes së Evropës (EES) do të nisë në tetor, por me frikën e radhëve të gjata, problemeve me një aplikacion të ri dhe kërkesave për më shumë kohë, a mund të shtyhet sërish?

Fillimisht e planifikuar për maj 2022, EES tashmë është shtyrë shumë herë, transmeton albinfo.ch.

Data aktuale e nisjes, e caktuar për tetor 2024, u zgjodh për të shmangur periudhat e pikut të trafikut dhe Franca në veçanti kishte kërkuar të shmangte nisjen e saj deri pas Olimpiadës së Parisit këtë verë.

Kur u pyet për të konfirmuar datën e fillimit të tetorit këtë javë, një zëdhënës i Komisionit të BE-së i tha The Local se “udhërrëfyesi” për sistemin IT EES parashikon se do të jetë gati për vjeshtën e vitit 2024. Por data aktuale e fillimit, me fjalë të tjera, dita kur pasagjerët do të duhet të regjistrohen, do të konfirmohet më afër kohës.

Zëdhënësi tha: “Data e saktë do të përcaktohet nga Komisioni Evropian dhe do të shpallet në faqen zyrtare të EES në kohë për fillimin e operacioneve”.

Por arsyet po shtohen duke sugjeruar se një datë e fillimit të tetorit është optimiste, ndoshta edhe e pamundur.

Në raportin vjetor mbi “Shtetin e Shengenit” të publikuar javën e kaluar, Komisioni Evropian theksoi se mbeten sfida të rënda nëse shtetet anëtare do të jenë gati në kohë.

“Në vitin 2023, përpjekjet për të siguruar hyrjen në funksionim të sistemit në vjeshtën e vitit 2024 u përshpejtuan… Ndërsa përparim i rëndësishëm është bërë në gjithë zonën Shengen, disa shtete anëtare janë ende prapa, veçanërisht në lidhje me efektivitetin në pajisjen e pikave të kalimit kufitar. Komisioni u bën thirrje të gjitha shteteve anëtare që urgjentisht të përshpejtojnë përgatitjet për të siguruar zbatimin në kohë të sistemit…”

Një hartë në raport tregon se përgatitja është ende “në progres” në 13 vende të zonës Shengen, duke përfshirë Gjermaninë, Norvegjinë dhe Zvicrën. “Çështjet e pazgjidhura” ende prekin Portugalinë, Maltën dhe Bullgarinë.

Ka gjithashtu raporte se Gjermania po përpiqet të bindë Brukselin që të vonojë aplikimin.

Matthias Monroy, redaktor i revistës gjermane për të drejtat civile Bürgerrechte & Polizei/CILIP, pohoi në faqen e tij të internetit se “qeveria gjermane po lobon në Bruksel për të shtyrë edhe një herë datën, pasi përndryshe testet gjermane të EES nuk mund të përfundojnë plotësisht. Vendet e tjera të BE-së janë gjithashtu prapa afatit, me vetëm tetë prej tyre që kanë raportuar integrim të suksesshëm”.

Edhe në një faqe interneti të qeverisë franceze flitet për EES-in që do të shpërndahet disa kohë “midis fundit të 2024 dhe 2025” në vend që të thuhet tetori i këtij viti.

Dhe sipas raportimeve të fundit të mediave, aeroportet franceze janë këshilluar të jenë gati për 6 nëntor, në vend të tetorit.

“Një aplikacion i planifikuar i BE-së, që besohet të jetë thelbësor për funksionimin e qetë të EES, sepse do të lejonte vizitorët jo-BE të regjistrohen përpara udhëtimit, nuk do të jetë gati”, ka thënë për BBC, Gwendoline Cazenave, Drejtoreshë Menaxhuese e Eurostar International, kompania që operon shërbimet e trenave nëpërmjet Channel Tunnel. BE megjithatë këmbëngul se aplikacioni nuk ka nevojë të funksionojë përpara se të prezantohet EES.

Në Mbretërinë e Bashkuar, e cila do të ndikohet shumë nga EES për shkak të faktit se nuk është më në BE dhe kështu udhëtarët britanikë nuk janë më qytetarë të BE-së, Komiteti Evropian i Shqyrtimit të Dhomës së Komuneve po kryen një hetim mbi përçarjen e mundshme të futjes së EES do të shkaktojë në kufi.

Disa të anketuar kanë ngritur alarmin kohët e fundit për vonesat e mundshme që sistemi mund të shkaktojë, veçanërisht në kufirin Mbretëri e Bashkuar-Francë, i cili përdoret nga miliona pasagjerë çdo vit që shkojnë në Francë dhe vende të tjera anembanë Evropës.

Këshilli i bashkisë Ashford në Kent ka paralajmëruar mundësinë e më shumë se 14 orësh radhë për të arritur në Portin e Doverit, i cili tashmë ka pasur vështirësi në rritje të kontrollit pas Brexit.

BBC raportoi se në mars, një drejtor i P&O Ferries tha se sistemi i IT duhet të vonohet përsëri.

Linjat ajrore janë ankuar gjithashtu për faktin se kërkesat EES para udhëtimit do t’i bënin të pamundur rezervimet e minutës së fundit.

Union des Aéroports Français (UAF), që përfaqëson aeroportet në Francë, thjesht ka thënë se nevojitet më shumë kohë.

Me fjalë të tjera, do të ishte pak surprizë nëse shpërndarja do të vonohej përsëri përtej tetorit 2024.

Por zëdhënësi i Komisionit ka thënë se “afati kohor për hyrjen në funksion të EES mori parasysh të gjitha aktivitetet e nevojshme që do të kryheshin nga të gjithë aktorët përkatës për të siguruar një hyrje në kohë në funksion.

“Komisioni po punon shumë ngushtë me eu-Lisa [agjencia e BE-së përgjegjëse për sistemin e TI-së], Shtetet Anëtare dhe operatorët për të siguruar që gjithçka është gati për fillimin në kohë dhe të suksesshëm të sistemit. Udhërrëfyesi për ofrimin e arkitekturës së re të TI-së parashikon që sistemi i hyrjes/daljes do të jetë gati për të hyrë në funksion në vjeshtën e vitit 2024”, u shpreh ai.

Kufiri i ri digjital

EES është një sistem digjital për të regjistruar udhëtarët nga vendet jo anëtare të BE-së kur kalojnë një kufi brenda ose jashtë zonës Shengen, zonë pa udhëtime. Ai do të vendoset në 29 vende në të gjithë Evropën, duke përfshirë 25 shtete të BE-së plus Norvegjinë, Zvicrën, Islandën dhe Lihtenshtajnin. Irlanda dhe Qipro janë të vetmet anëtarë të BE-së që nuk do të aplikojnë sistemin EES.

Ai nuk zbatohet për shtetasit jo-BE që banojnë ligjërisht në një vend të BE-së/zonës Shengen ose ata me shtetësi të dyfishtë të një qarku të BE-së/Shengenit. Sistemi është krijuar për të rritur sigurinë dhe për të garantuar që shtetasit jo-BE që vizitojnë zonën Shengen për një kohë të shkurtër të mos qëndrojnë më shumë se 90 ditë në çdo periudhë 180-ditore.

Në vend që të vuloset pasaporta, udhëtarët do të duhet ta skanojnë atë në kioskat e vetëshërbimit përpara se të kalojnë kufirin. Megjithatë, gjurmët e gishtërinjve dhe një foto do të duhet të regjistrohen përpara një roje në vendkalimin e parë dhe ka shqetësime të mëdha se koha shtesë e nevojshme mund të krijojë radhë të gjata në Mbretërinë e Bashkuar, ku ka kontrolle kufitare të krahasuar me BE-në.

Përgatitjet janë duke vazhduar në gjithë Evropën dhe disa vende kanë bërë përparim të mirë.

Në Francë, Getlink, operatori i tunelit të Kanalit, ka raportuar së fundmi se infrastruktura e re EES është përfunduar në terminalin e saj francez të Coquelles, i cili do t’i lejojë udhëtarët të regjistrojnë të dhënat e tyre biometrike gjatë udhëtimit.

Eurostar po instalon edhe 49 kioska në stacione për regjistrimin e pasagjerëve. Por Union des Aéroports Français (UAF), që përfaqëson aeroportet në Francë, tha se nevojitet më shumë kohë.

Ndërkohë, qeveria polake u ka kërkuar qytetarëve të Mbretërisë së Bashkuar që janë përfitues të Marrëveshjes së Tërheqjes BE-MB të marrin një leje qëndrimi “në kontekstin e EES/ETIAS”, edhe pse nuk kishte një detyrim të tillë për të qëndruar ligjërisht në Poloni pas Brexit.

“Pasja e një dokumenti të tillë është e dobishme pasi do të përjashtojë nga regjistrimi i ardhshëm i Sistemit të Hyrjes/Daljes (EES) kur kalon kufijtë e jashtëm dhe nga nevoja për të marrë një leje udhëtimi ETIAS në lidhje me udhëtimet afatshkurtra në vendet e BE-së/Shengenit”, thuhet në faqen e qeverisë.

 

---