Si mund të përfshihen shtetasit e huaj në politikën lokale në Zvicër?

Ashtu si shumica e vendeve, Zvicra nuk u jep joshtetasve të drejtën për të votuar dhe, për rrjedhojë, ka një rol të drejtpërdrejtë në mënyrën se si drejtohet vendi i tyre pritës, përcjell albinfo.ch.

Të ardhurit, ose njerëzit që jetojnë përkohësisht në Zvicër, ndoshta janë më pak të prirur për t’u përfshirë në politikë.

Por, për banorët e përhershëm – dhe veçanërisht ata që kanë lindur në Zvicër, por ende kanë pasaporta të huaja – të qenit pjesë e një procesi politik ka shumë kuptim.

Por, si saktësisht mund ta bëni këtë?

Si një jozviceran, ju mund të mos jeni në gjendje të votoni ose të kandidoni për zgjedhje në nivel federal.

Megjithatë, ju mund të gjeni vendin tuaj nën sistemin bazë të demokracisë të Zvicrës, ku shumica e diskursit politik zhvillohet në nivel lokal.

Jura dhe Neuchâtel, për shembull, u japin banorëve të huaj për një kohë të gjatë të drejtën për të votuar (por jo për të kandiduar në zgjedhje pas pasur pasaportë zvicerane) në nivel kantonal.

Këto dy kantone, së bashku me Vaud-in dhe Fribourg-un, gjithashtu lejojnë joqytetarët të votojnë, të zgjedhin zyrtarë dhe të kandidojnë për zgjedhje në nivel komunal.

Kushtet ndryshojnë nga një kanton në tjetrin, por në shumicën e rasteve kërkohet një kohëzgjatje e caktuar qëndrimi dhe/ose një leje qëndrimi.

Në Vaud, për shembull, ku 30 për qind e popullsisë është e huaj, emigrantët mund të kandidojnë ose të marrin pjesë në Këshillin komunal ose bashkiak, si dhe të nënshkruajnë një iniciativë ose një referendum komunal.

Megjithatë, për t’u kualifikuar, ata duhet të jenë mbi 18 vjeç (ashtu si qytetarët zviceranë), të kenë një leje qëndrimi për të paktën 10 vjet dhe të jetojnë në kanton për të paktën tre vjet.

Të gjithë shtetasit e huaj regjistrohen drejtpërdrejt në regjistrin zgjedhor pasi plotësohen kërkesat dhe marrin automatikisht materialin zyrtar për votat dhe zgjedhjet në nivel komunal.

Gjeneva, e cila ka popullsinë më të madhe të huaj në Zvicër (45 për qind), u jep të huajve të drejtën e votës në nivel komunal, por ata nuk mund të kandidojnë për poste.

Bazel, Graubünden dhe Appenzell Ausserrhoden kanë autorizuar komunat e tyre të prezantojnë të drejtën e votës, të drejtën për të zgjedhur dhe të drejtën për t’u zgjedhur. Por pak nga komunat i kanë zbatuar këto masa.

Kjo hartë nga Enti Federal i Statistikave tregon se ku në Zvicër të huajt mund të votojnë në nivel komunal.

 

Po sikur të jetoni në një kanton/komunë që nuk lejon të votoni?

Pamundësia për të votuar nuk ju përjashton nga pjesëmarrja në proceset politike në mënyra të tjera.

Nëse jeni të pasionuar pas shkaqeve të caktuara – për shembull, mbrojtjen e mjedisit / klimës, barazinë gjinore ose mirëqenien e kafshëve, për të përmendur vetëm disa – nuk ka asgjë që ju ndalon të përfshiheni në rritjen e ndërgjegjësimit për këto çështje dhe në përpjekjen për të sjellë reforma.

Ju mund të veproni vetë, por përpjekjet tuaja ndoshta do të ishin më efektive nëse i bashkoheni një grupi me të njëjtin mendim.

 

A do të ‘shihen mirë’ veprimet tuaja nga autoritetet zvicerane?

Me kusht që të mos ndezni konflikte ose të provokoni konfrontime përmes veprimeve tuaja, gjithçka tjetër në nivel normal të kerkesave edhe ankesave është e pranushme.

Në fakt, zviceranët e vlerësojnë angazhimin qytetar dhe e shohin atë si gatishmëri nga ana e të huajve për t’u integruar.

Kjo do të jetë një shenjë e mirë për ju nëse ndonjëherë aplikoni për nënshtetësinë zvicerane.

Nganjëherë aplikantëve u kërkohen shembuj specifikë se si ata marrin pjesë në jetën e qyteteve ose fshatrave të tyre dhe çfarë organizatash lokale i përkasin.

Kjo lloj përfshirjeje tregon gatishmërinë tuaj për të qenë pjesë dhe për të kontribuar në komunitetet e tyre lokale. /Albinfo.ch

---