A duhet të paguaj përfitimet sociale në Zvicër?

Në Zvicër, kushdo që e gjen veten në rrethana më të mira financiare, ka të ngjarë të duhet të paguajë përfitimet sociale në një farë mase – por rregullat ndryshojnë midis kantoneve të ndryshme

Sipas Zyrës Federale të Statistikave të Zvicrës, numri i përgjithshëm i personave që marrin ndihmë sociale në vitin 2021 ishte 307,391. Prej tyre, 265,100 njerëz që jetojnë në Zvicër kanë marrë ndihmë financiare në të paktën një rast atë vit.

Zyra deklaroi gjithashtu se grupet kryesore në rrezik nuk kanë ndryshuar shumë vitet e fundit dhe ende përfshijnë individë pa arsim pas detyrueshëm, fëmijë, shtetas të huaj, familje me një prind dhe njerëz që jetojnë vetëm kanë një rrezik më të lartë për t’u drejtuar ndihma sociale, shkruan The Local, përcjell albinfo.ch.

Prej tyre, shtetasit zviceranë dhe shtetasit e huaj me leje qëndrimi të përhershme ose leje qëndrimi vjetore përbëjnë rreth tre të katërtat e përfituesve të ndihmës sociale.

Tremujori i mbetur përbëhet kryesisht nga refugjatë, persona të pranuar përkohësisht ose azilkërkues.

Megjithatë, ndërkohë që rihyrja në fuqinë punëtore pas papunësisë afatgjatë nuk është e lehtë, në Zvicër, mund të jetë gjithashtu shumë e kushtueshme.

Disa kantone zvicerane në fakt do t’ju bëjnë të paguani plotësisht ndihmën sociale që keni marrë kur jeni i papunë, pasi të ktheheni në tregun e punës, përcjell tutje albinfo.ch.

Sistemi i mirëqenies sociale në Zvicër është i rregulluar në nivel kantonal dhe rregullat ndryshojnë nga kantoni në kanton. Disa kantone kërkojnë rimbursim vetëm nëse marrësi merr një shumë të madhe parash përmes një trashëgimie, fitimi në lotari ose mjete të tjera, ose nëse situata e vështirësisë financiare ishte faji i vetë marrësit.

Por të tjerët kërkojnë gjithashtu shlyerje nëse gjendja ekonomike e marrësit përmirësohet për shkak të të ardhurave të fituara, përcjell tutje albinfo.ch.

Megjithëse kantonet janë të lira të vendosin rregullat e tyre, Konferenca Zvicerane për Asistencën e Mirëqenies Sociale (SKOS) rekomandon që kantonet të mos kërkojnë rimbursim vetëm nga të ardhurat e fituara.

Kur kantonet ofrojnë një bazë ligjore për rimbursimin nga të ardhurat e fituara, udhëzimet e SKOS rekomandojnë dhënien e një kufiri bujar të të ardhurave dhe kufizimin e kohëzgjatjes së rimbursimit në një maksimum prej katër vjetësh.

Pra, ku do t’ju duhet të paguani ndihmën sociale për të ardhurat e fituara?

Në Zvicër, i ashtuquajturi detyrim ripagimi zbatohet në 26 kantonet e saj, që do të thotë se përfituesit duhet të paguajnë ose të plotë ose një shumë të pjesshme të përfitimeve sociale që kanë marrë.

Megjithëse SKOS rekomandon që kantonet të mos kërkojnë rimbursim vetëm nga të ardhurat e fituara në mënyrë që të mos pengojnë individin të bëhet sërish i pavarur ekonomikisht, disa kantone zgjedhin ta shpërfillin atë rekomandim.

Sipas raportit të monitorimit të SKOS 2021, dhjetë kantone kërkojnë që individët të rimbursojnë fondet e marra nga të ardhurat e tyre të fituara, edhe pse vetëm në raste të jashtëzakonshme. Këto kantone e llogarisin kërkesën në përputhje me rekomandimet e SKOS.

Këto dhjetë kantone përfshijnë Appenzell Ausserrhoden, Bern, Fribourg, Glarus, Jura, Lucerne, Obëalden, Solothurn, Cyrih dhe Zug.

Në kantonet Cyrih dhe Zug, për shembull, përfitimet sociale duhet të rimbursohen nëse asetet e personit të mbështetur nuk janë rritur me punën e tyre.

Në këto dy kantone, përfitimet sociale duhet të paguhen vetëm nga të ardhurat nga paga, nëse paga rezulton në kushte aq të favorshme sa që do të ishte e papërshtatshme të mos rimbursohej.

Për më tepër, pesë kantone thanë se përdorin bazat e tyre të llogaritjes – disa me kufij më të ulët të të ardhurave – ndërsa tre kantone të tjera nuk dhanë asnjë informacion mbi rregulloret e tyre të detyrimit të ripagimit.

Kantonet e përmendura në raport për t’u mbështetur në bazat e tyre të llogaritjes janë Aargau, Appenzell Innerrhoden, Bazeli, Graubünden, Nidwalden, St. Gallen, Thurgau dhe Valais.

Ku nuk do të më duhet të paguaj ndihmat sociale për të ardhurat e fituara?

Sipas raportit, tetë kantone nuk kërkojnë rimbursimin e ndihmës sociale të marrë ligjërisht për shkak të rrethanave të favorshme bazuar vetëm në të ardhurat e fituara.

Këto kantone përfshijnë Bazelin, Gjenevë, Neuchâtel, Schaffhausen, Schwyz, Ticino, Uri dhe Vaud.

Bazeli konsideron kushte të relaksuara të shlyerjes

Në shkurt, kantoni i Bazelit njoftoi se po kërkon të lirojë kërkesat për detyrimin e ripagimit. Gjegjësisht, të ardhurat e fituara nuk duhet të përdoren më për të shlyer borxhet e sigurimeve shoqërore – siç është ende rasti në kanton aktualisht. Në vend të kësaj, detyrimi i rimbursimit tani duhet të zbatohet vetëm në rast të akumulimit të aseteve.

Këshilli qeveritar i kantonit që atëherë ka paraqitur propozimin përkatës për rregulloren e re të detyrimit të rimbursimit për përfitimet e ndihmës sociale, e cila ka hyrë në një proces konsultimi tre mujor.

Një përditësim ende nuk është zbuluar, megjithatë, sipas faqes së saj të internetit, përfitimet duhet të paguhen nëse gjendja financiare e personit të mbështetur është përmirësuar në masën që kjo është e arsyeshme. Që një situatë e tillë të pranohet, duhet të ketë ose të ardhura të tepërta ose pasuri.

A ka një statut kufizimesh për ripagesat e ndihmës sociale?

Po, edhe pse çdo kanton vendos rregulloret e veta.

Sipas raportit, dhjetë kantone – ose komunat e tyre – që kërkojnë rimbursime nga të ardhurat e fituara dhanë përgjigje shumë të ndryshme kur bëhet fjalë për statutin e kufizimeve në normat e rimbursimit.

Tetë kantone të tjera treguan se periudha e shlyerjes duhet të jetë më shumë se katër vjet.

Në shumë kantone, afati i kufizimeve për rimbursimin e fondeve të ndihmës sociale është nga 10 deri në 15 vjet.

---