Pse tregu i banesave në Austri është i ashpër tani?

Aktualisht në Austri mund të jetë më e lehtë gjetja e një vendi të punës ose marrja e një vize, se sa gjetja e një vendi për të jetuar.

Qoftë rritja e qirasë, listat e papërballueshme, apo thjesht vështirësia për të gjetur një vend për të jetuar, përbën një krizë të strehimit në Austri që po i vë banorët nën stres financiar, pavarësisht nëse ata marrin me qira një vend tashmë ose po kërkojnë një për të blerë ose marrë me qira, shkruan thelocal.at.

Në Salzburg, një nga qytetet më të goditura të vendit, banorët po shpenzojnë mesatarisht 44% të të ardhurave të tyre për qira, nga 36 për qind tashmë e lartë më 2018.

Blerja atje vështirë se është një alternativë më e mirë, me listat e reja në vende si Salzburgu që kushtojnë mbi 10,000 € për metër katror. Kjo është mbi 600,000 euro për një banesë 60 metra katrorë ose mbi 1 milion euro për 100 metra katrorë që mund t’i nevojiten një familjeje, përcjell albinfo.ch.

Ekspertët thonë se nuk ka asnjë arsye të vetme sesi strehimi në Austri u bë kaq i keq. Përkundrazi, ka një koktej faktorësh të ndryshëm që të gjithë bashkohen për të vënë presion në rritje të çmimeve dhe ofertës mbi qiramarrësit dhe blerësit.

Ruajtja dhe vendet e lira

Ekuivalenti i rreth dhjetë hektarëve tokë shitet në Austri çdo ditë. Megjithatë, jo e gjithë kjo është kthyer për t’u përdorur për asgjë. Disa njerëz do të varen nga parcela të caktuara pranë shtëpive të tyre edhe kur nuk kanë ndërmend t’i përdorin ato për shumë sepse nuk duan të shohin prona të zhvilluara shtëpive të tyre.

Të tjerët do ta mbajnë tokën që fëmijët dhe nipërit e tyre t’ua kalojnë atë më vonë, shkruan thelocal.at.

Vendi i lirë është një çështje tjetër. Oligarkët e pasur nga vendet autoritare si Kina dhe Rusia dihet se blejnë prona në vendet demokratike perëndimore, duke përfshirë Austrinë, si një mënyrë për të parkuar para në një investim që regjimet e tyre vendase nuk mund ta konfiskojnë lehtësisht nëse arrestohen.

Këto prona shpesh nuk përdoren as si shtëpi të dyta, megjithëse disa komuna gjithashtu i kufizojnë ato. Ata thjesht mbeten bosh në vend që të jepen me qira, duke ulur ofertën e përgjithshme të banesave, përcjell albinfo.ch.

Jo çdo shtëpi që qëndron e pabanuar. Mund të jetë një shtëpi e dytë apo edhe vendbanimi kryesor i pensionistëve që kalojnë një pjesë të madhe të vitit në vende të tjera me mot më të butë.

Jo çdo shtëpi që përdor sasi të vogla të energjisë elektrike është gjithashtu bosh. Disa njerëz janë thjesht shumë të kujdesshëm se sa përdorin ose kanë materiale me efikasitet energjetik.

E gjithë kjo e bën shumë të vështirë edhe përcaktimin se sa prona janë teknikisht vakante, duke e bërë një anketë të vendeve të lira të punës shumë të përpiktë dhe që kërkon shumë kohë. Vjena bëri për herë të fundit një studim të tillë rreth dhjetë vjet më parë. Në atë kohë, ai zbuloi se rreth 2.5% e shtëpive në kryeqytet ishin të lira, rreth 10,000 shtëpi.

Nuk ka mjaftueshëm ndërtim dhe kosto të larta ndërtimi

Qeverive austriake, qoftë në nivel shtetëror apo federal, rregullisht u mungojnë objektivat e tyre të strehimit, në disa raste deri në 40% në vende si Salzburgu.

Në Vjenë, rreth 16,000 shtëpi u përfunduan vitin e kaluar, duke rënë në rreth 12,000 vitin e ardhshëm dhe 7,500 në 2025,  jo aq sa duhet për të vazhduar me rritjen e popullsisë së qytetit, shkruan thelocal.at.

Një arsye e madhe për këtë është rritja e kostos së materialeve të ndërtimit, të cilat po rriten ndjeshëm mes inflacionit më të lartë dhe kostos së jetesës. Pagat e ndërtimit po rriten gjithashtu me rreth nëntë për qind, pjesërisht për shkak të kostos së jetesës dhe pjesërisht për shkak të mungesës aktuale të fuqisë punëtore të kualifikuar në Austri.

Në të njëjtën kohë, shumica e banesave në Austri kompletohen nga zhvillues privatë që u shesin investitorëve privatë dhe jo organizatave jofitimprurëse ose shtetërore.

Një pjesë e kësaj ka të bëjë me rezervat për strehimin social, të cilat u hoqën në Austri në vitin 2008. Në fillim të vitit 2023, kancelari Karl Nehammer e riktheu këtë, me kooperativat jofitimprurëse që kërkonin që subvencionet për strehimin të shkojnë deri në një për qind të PBB-së, në rritje nga aktuale 0.4 %, përcjell albinfo.ch.

Ligjet e qiramarrjes dhe banesat shtetërore

Vjena në veçanti është e famshme për skemën e saj të përballueshme të banesave shtetërore, e cila e sheh pjesën e saj të drejtë prej 100 metrash katrorë apartamente të disponueshme për çmime të përballueshme prej 700 € ose më shumë.

Por, për këtë duhet të jeni banor i Vjenës prej dy vitesh. Ju gjithashtu duhet të jeni një shtetas austriak ose “ekuivalent” – që do të thotë të keni nënshtetësi të BE/ZEE ose qëndrim të përhershëm në Austri. Kjo bllokon shumë njerëz që lëvizin në Austri për herë të parë apo edhe njerëz që kanë jetuar në vend për vite me rradhë, por që më pas shpërngulen në Vjenë, shkruan thelocal.at.

Kontratat e vjetra, të përhershme të qirasë gjithashtu shohin që qiramarrësit që kanë qenë në shtëpitë e tyre për një kohë të gjatë paguajnë dukshëm më pak se qiramarrësit më të rinj, të cilët mund të marrin me qira një pronë edhe më të vogël.

Disa prej këtyre kontratave të vjetra të qirasë madje kalojnë brez pas brezi, duke i kthyer kontratat e vjetra të përhershme të qirasë në asete banimi de facto, përcjell albinfo.ch.

---