„Heimat“, spitexi që flet shqip në Cyrih

Për ngritjen e spitexit që flet shqip, Nusran Fera ishte inspiruar nga familjarët shqiptarë që ndihmojnë të moshuarit në shtëpitë e tyre

Brezi i parë i emigrantëve po plaket në Zvicër ndërsa në anën tjetër po sfidohet shërbimin ekstern shëndetësor „Spitex“. Ky shërbim, i shpërndarë në gjithë Zvicrën, i cili ofron përkujdesje shëndetësore për të moshuarit në shtëpitë e tyre, po përballet me një rritje të numrit të pacientëve me prejardhje të huaj.

Migrantët e ardhur para 30 apo 40 vjetësh sot e kanë mbërritur moshën e pensionit dhe shumica nuk po kthehen nga kishin ardhur por kanë marrë vendim për të qëndruar në Zvicër. „Kthehen vetëm emigrantët që kanë ndonjë djalë apo vajzë në vendin e origjinës ndërsa të tjerët kanë vendosur të mbesin këtu me nipër dhe mbesa“, thotë infermieri shqiptar në Cyrih, Nusran Fera me origjinë nga Shkupi i Maqedonisë, të cilit i kishte lindur ideja për hapjen e një Spitexi privat në Cyrih, që do t’i dedikohet të huajve që vijnë kryesisht  nga vendet e Ballkanit.

Për realizimin e këtij projekti ishte inspiruar nga familjarët shqiptarë që ende ndihmojnë të moshuarit në shtëpitë e tyre, më së shpeshti bashkëshortet, bijat ose rejat.

Mentaliteti që e konsideron të turpshëm kërkimin e ndihmës profesionale

“Ngurrojnë të kërkojnë ndihmën profesionale, pra në këtë rast shërbimet e Spitex-it. Nga njëra anë këtë e konsiderojnë si të turpshme dhe nga ana tjetër  për ta obligimi i familjes për përkujdesje ndaj të moshuarve vlerësohet shumë lartë“, thotë infermieri shqiptar.

Sa kishte punuar në një Spitex shtetëror më herët në Cyrih, Fera kishte trajtuar sidomos pacientët e moshuar me prejardhje të huaj nga Ballkani.

„Më rekomandonin të shkoj te pacientët e huaj e sidomos ata të Ballkanit, ngase unë e njihja gjuhën, kulturën dhe ngase unë vij prej atje. Për një vit unë kisha punë jo me zviceranë por vetëm me pacientë shqiptarë, boshnjakë, kroatë e serbë“, thotë Fera.

Problemi kryesor për trajtimin e pacientëve të moshuar është komunikimi në gjuhën  e tyre. Barriera gjuhësore është e theksuar sidomos me brezin e parë.
„Shpesh ka ndërhyrë qendra për shkak të mosmarrëveshjeve në komunikim ndërmjet pacientit dhe infermierëve“, tha Fera.

Spitexi „Heimat“ ka të punësuar  infermierë/e me arsim transkulturor dhe me njohuri të mira të gjuhëve të huaja sidomos të atyre të vendeve të Ballkanit.

Me të filluar punën në tetor, personeli mjekësor gjatë vizitave të pacientëve do të flasë shqip, serbokroatisht, italisht  dhe turqisht.

Punëtorët e Spitex-it, Fera thotë të jenë të aftësuar për t`iu përgjigjur nevojave të të moshuarve të huaj.

„Me të hyrë në dhomë pacienti shqiptar e vëren se je infermier shqiptar ngase i zbathë këpucët, pastaj nëse i flet shqip, 50 për qind ia zvogëlon dhimbjet“, flet për përvojën e tij të infermierit, Fera.

Më shumë infermiere se infermierë

Me një fjalë, sipas Ferës “Heimat” është një „etno“ Spitex që i përgjigjet kërkesave jo vetëm të shqiptarëve por edhe të nacionaliteteve tjera që vijnë nga Ballkani.

Personelin e Spitexit të shqiptarit e përbëjnë kryesisht infermiere femra e më pak infermierë meshkuj.
Vështirësi të veçanta paraqiten për të plotësuar kërkesat e të moshuarve të huaj që infermieri të jetë i gjinisë së njëjtë. Kjo për faktin se shumica e madhe e infermiereve/kujdestareve janë femra. Fera ka menduar edhe për rastet kur duhet të vizitohen vetëm nga femrat por edhe nga infermierët meshkuj.

„Në disa raste jemi të obliguar që infermieret femra të përcjellin gjendjen e pacienteve të moshuara femra ngase kjo i përket kulturës dhe traditës tonë, por ka raste kur ndodh edhe e kundërta.“, thotë ai.

Fera zotohet për qasje më të mirë ndaj familjeve të migrantëve. Ai ka vendosur të mos bëjë dallime në bazë të nacionaliteteve, kështu është betuar kur e ka kryer shkollimin e lartë për infermier.

„Ne jemi 24 orë online për të gjithë në Cyrih varësisht nga cilat vende vijnë ata si migrantë“, tha Nusran Fera.

„Janë shumë bashkatdhetarë që nuk janë të informuar se e gëzojnë të drejtën që edhe një shqiptar mund ta vizitojë në shtëpi vetëm për t’ia matur pulsin e gjakut“, thotë 36 vjeçari.

„Ne do të arrijmë deri te ai plaku që për çdo ditë i bën  presion djalit të tij për t’ia matur sheqerin apo pulsin. Shumica nuk janë të informuar që këtë shërbim profesional e gëzojnë nga komuna apo sigurimi shëndetësor“, thotë ai.

„90 për qind të shpenzimeve nga vizita në shtëpi e Spitexit i mbulon sigurimi shëndetësor ndërsa vetëm me 10 për qind ngarkohen pacientët. Por në rastet kur të moshuarit marrin ndihmë nga shteti (ergänzende Leistungen) atëherë të gjitha shërbimet e Spitexit janë falas.“, thotë Fera

Spitexi nuk i dedikohet vetëm pacientëve të moshuar por edhe të rinjve të cilët duhet të trajtohen pas spitalit në shtëpi.
Nusran Feran jeton prej 26 vitesh në Zvicër. Ai ka punuar në spitale të ndryshme në Cyrih dhe së fundi në një Spitex shtetëror. Me origjinë është nga Shkupi ndërsa ka të kryer shkollën e lartë të infermierisë.

Sipas statistikave më të reja sot në Zvicër jetojnë së paku 150 mijë të huaj të moshës mbi 65 vjeçare. Afërsisht po kaq i madh është edhe numri i shtetasve zviceranë me prejardhje të huaj që kanë mbushur këtë moshë. Ndërsa parashihet që në vitin 2020 numri i njerëzve me moshë të pensionimit të mbërrijë në 400 mijë.

Nuk i njohin të drejtat e tyre
„Ne do të arrijmë deri te ai plaku që për çdo ditë i bën  presion djalit të tij për t’ia matur sheqerin apo pulsin. Shumica nuk janë të informuar që këtë shërbim profesional e gëzojnë nga komuna apo sigurimi shëndetësor“, thotë Nusran Fera, shefi i spitexit për të huaj “Heimat”.

https://www.spitexheimat.ch/

 

---