Të huajt me precedentë penalë a mund të marrin leje pune në Zvicër?

Zvicra ka rregulla strikte punësimi dhe qëndrimi për shtetasit e huaj. Çfarë thotë ligji për të drejtat e hyrjes për individët me dënime penale?

Zvicra ka nevojë për emigrantë për të nxitur tregun e saj të punës dhe ekonominë në përgjithësi, por është e vetëkuptueshme që, si shumica e vendeve të tjera, ajo preferon njerëzit që i binden ligjit sesa kriminelët.

A do të thotë kjo se shtetasve të huaj që kanë kryer një vepër penale jashtë vendit u ndalohet puna në Zvicër?

Ndërsa kantonet individuale janë përgjegjëse për lëshimin e lejeve të punës, i takon SEM-it të vendosë rregullat në lidhje me imigracionin.

Sipas zëdhënësit të SEM, Samuel Wyss, dy ligje të ndryshme rregullojnë këtë çështje: Ligji për të huajt dhe integrimin (AIG) ka autoritet mbi shtetasit e vendeve të treta, ndërsa marrëveshja për Lëvizjen e Lirë të Personave (AFMP) mbikëqyr rregullat për qytetarët e Bashkimit Evropian dhe EFTA. (Norvegjia, Islanda dhe Lihtenshtajni).

Le të shohim së pari vendet e treta

Një nga kërkesat e shumta që shtetasit jo-BE/EFTA duhet të plotësojnë përpara se t’u jepet një vizë hyrjeje është të paraqesin një ekstrakt nga të dhënat kriminale nga vendi i origjinës së atij personi, transmeton albinfo.ch.

Nëse rezulton se “kantoni dëshiron të lëshojë një leje për të huajt që kanë shkelur seriozisht ose në mënyrë të përsëritur sigurinë dhe rendin publik jashtë vendit, ai duhet të paraqesë vendimin e tij në SEM”, tha Wyss për The Local.

“SEM mund të anashkalojë vendimin kantonal, ta kufizojë atë në kohë ose t’i bashkëngjisë kushte dhe kërkesa”, tha ai.

Gjithashtu, “SEM nuk do të japë pëlqimin nëse i huaji do të ishte dënuar me burgim afatgjatë, kishte shkelur rëndë ose në mënyrë të përsëritur sigurinë dhe rendin publik, ose veprimet e tyre kishin rrezikuar sigurinë e brendshme ose të jashtme të vendit”.

Po njerëzit nga shtetet e BE/EFTA?

Sipas AFMP-së, Zvicra mund të kufizojë aksesin për shtetasit e atyre vendeve vetëm nëse kjo lëvizje justifikohet në bazë të mbrojtjes së rendit publik, sigurisë ose shëndetit të popullatës.

Megjithatë, bazuar në vendimin e Gjykatës Evropiane të Drejtësisë, të cilin Berna e ka përshtatur gjithashtu, liria e lëvizjes për qytetarët e BE/EFTA mund të kufizohet nëse, për shembull, prania e tyre në Zvicër mund të shkaktojë shqetësim të rendit publik; paraqesin rrezik serioz për vendin; ose kërcënojnë interesat e komuniteteve lokale.

Për BE/EFTA dhe vendet e treta, të dyja, çdo ndalim i hyrjes në Zvicër “duhet të shërbejë për të shmangur një rrezik specifik dhe/ose për të parandaluar një shqetësim të ardhshëm të rendit dhe sigurisë publike”, vuri në dukje Wyss.

Po për të huajt që kryejnë një shkelje gjatë qëndrimit në Zvicër?

Shumë varet nga lloji i krimit për të cilin janë dënuar.

Nëse, për shembull, ata kapen duke ecur me shpejtësi, ata do të ndëshkohen me një gjobë dhe ndoshta do të vuajnë dënimin me burg nëse refuzojnë ta paguajnë atë, por ata nuk do të vuajnë pasoja të mëtejshme – përveç nëse aplikojnë për natyralizim:

Megjithatë, në vitin 2017, Zvicra zbatoi një ligj që e lejonte të dëbonte shtetasit e huaj fajtorë për krime të rënda.

Këto “krime të rënda” u përkufizuan si “të garantojnë një dënim të paktën tre vjet burg, duke përfshirë vrasje, përdhunim, sulm të rëndë seksual, akte të dhunshme, grabitje të armatosur, si dhe trafik droge dhe njerëzish”.

Terrorizmi ose simpatizimi me organizatat ekstremiste gjithashtu garanton dëbimin.

Është mjaft interesante se “abuzimi me sistemin zviceran të sigurimeve shoqërore” përfshihej gjithashtu në kategorinë e krimeve “të rënda” në atë kohë.

Kriteret, megjithatë, janë përditësuar që atëherë; për shembull, “nxitja e urrejtjes” – domethënë kërcënimi ose provokimi i fjalëve, sjelljeve ose materialeve – është në listën e krimeve që mund të shkaktojnë dëbimin e detyrueshëm të të huajve.

---