Pse Zvicra feston ditën e saj kombëtare më 1 gusht?

Në të gjithë territorin e Zvicrës, më 1 gusht festohet dita kombëtare e vendit në forma të ndryshme. Por pse mbahet më 1 gusht dhe çfarë përkujton?

Data 1 gusht shënon atë që sot shihet si fillimi i konfederatës zvicerane në vitin 1291.

Në fillim të gushtit të atij viti – data e saktë nuk dihet, madje edhe viti është i diskutueshëm nga disa – njerëzit e atyre që tani janë kantonet zvicerane të Urit, Schwyz dhe Nidwalden u bashkuan për të siguruar autonominë e tyre përballë kërcënimeve nga fuqitë e huaja pas vdekjes së perandorit Rudolf I të Habsburgut, shkruan thelocal.

Këto tre kantone u nënshkruan në Kartën Federale (ose “Letra e Aleancës”), e cila i pa ata të premtonin “të ndihmojnë njëri-tjetrin me çdo mjet të mundshëm kundër njërit dhe të gjithë atyre që mund t’u shkaktojnë dhunë ose padrejtësi brenda luginave të tyre dhe jashtë”, përcjell albinfo.ch.

Refuzimi i ndikimit të huaj

Në statut të tre komunitetet u bashkuan për të refuzuar “gjyqtarët e huaj” dhe përcaktuan rregullat për mosmarrëveshjet civile dhe penale.

Gjatë shekujve në vijim, këtyre tre kantoneve origjinale iu bashkuan të tjerë për t’u bërë përfundimisht konfederata moderne zvicerane e 26 kantoneve që njohim sot.

Por, ndërsa Karta Federale tani është e lidhur në imagjinatën zvicerane me lindjen e kombit, ajo është në fakt vetëm një nga një sërë dokumentesh kyçe të aleancës që ndihmuan në falsifikimin e botës fluide të Konfederatës së Vjetër Zvicerane – pararendëse e shtetit modern zviceran.

Në fakt, karta e vitit 1291, e cila u shkrua në latinisht, zuri vendin e saj si dokumenti themelues i Zvicrës në fund të viteve 1800 si pjesë e një ushtrimi kombëtar ndërtimi.

Një ushtrim për ndërtimin e kombit

Sipas qeverisë zvicerane, Këshilli Federal në atë kohë donte të lidhte konfederatën moderne zvicerane, e cila u formua nga kushtetuta e vitit 1848, me Konfederatën e Vjetër Zvicerane.

Kjo konfederatë u pa se e kishte origjinën në luginat e thella të Zvicrës qendrore.

Karta është gjithashtu e lidhur ngushtë me legjendën e të ashtuquajturit Betimi Rütli, në të cilin komunitetet e pavarura dhe “liridashëse” të Urit, Schwyz dhe Unterwalden thuhet se janë betuar për besnikëri ndaj njëri-tjetrit në livadhin Rütli në Lucern, më 1307.

Festimet zyrtare të Ditës Kombëtare të Zvicrës mbahen tani në livadhin Rütli çdo 1 gusht.

Ky përdorim i historisë për të ndihmuar në krijimin e kombit modern zviceran pasqyroi zhvillimin në të gjithë Evropën, ndërsa shtetet e reja kombëtare u mbështetën në mite të thella kombëtare në një përpjekje për të fituar legjitimitet.

Në vitin 1891, festimet u mbajtën në Zvicër për të shënuar 600 vjet nga Karta Federale dhe në vitin 1899, 1 gushti u bë Dita Kombëtare e Zvicrës – megjithëse nuk u bë një festë zyrtare kombëtare deri në vitin 1994.

“Larg nga revolucionari”

Qeveria zvicerane vëren se Karta Federale u rrit në rëndësi në vitet 1930 pasi vendi u përball me kërcënimin nazist në Gjermani.

Por qeveria e pranon se dokumenti ishte larg nga të qenit një “akt revolucionar i vetëvendosjes nga fshatarësia”. Në vend të kësaj, bëhej fjalë për mbrojtjen e status quo-së dhe pozitës së elitave lokale përballë presionit të jashtëm.

Pavarësisht nga rëndësia e saj historike apo natyra e saj revolucionare, Karta dhe Betimi i Rütli tani kanë një vlerë të madhe simbolike në një vend që është ende jashtëzakonisht i pavarur.

Pra, pse u zgjodh 1 gushti?

Duket se shpallja e 1 gushtit si ditë kombëtare nuk ishte një zgjedhje e natyrshme dhe, sipas disa burimeve, as e saktë historikisht.

Për shembull, sipas një dokumenti nga Mesjeta të quajtur “Chronicon Helveticum”, betimi i Rütli-t në fakt ishte i datës 8 nëntor 1307.

Një raport në Blick, i cili bazohej në kërkime historike, përmend se Berna festoi 700 vjetorin e komunës së saj në vitin 1889, kështu që Këshilli Federal vendosi të “shpik” një festë kombëtare që do të zbatohej për të gjitha qytetet dhe të gjitha kantonet.

Bazuar në kuptimin e saj se “Konfederata Zvicerane lindi me paktin e përhershëm të vendosur nga popujt e Urit, Schwyz dhe Unterwalden më 1 gusht 1291″, qeveria zgjodhi atë datë.

“Megjithatë, duke vepruar kështu, Këshilli Federal injoroi faktin se ishte një traktat i thjeshtë midis tre partnerëve dhe jo një rast i një aleance të përjetshme. Edhe Betimi i Rütli-t u teleportua nga viti 1307 deri në 1291”, vuri në dukje Blick.

---