A është migrimi sfida më e madhe e BE-së në vitin 2024?

Numri i kërkesave për azil në Bashkimin Evropian është rritur gjatë dy vjetëve të fundit. Derisa kishte pak më pak se 1 milion në vitin 2022, Agjencia e Bashkimit Evropian për Azilin ka parashikuar se kjo shenjë tani mund të kishte arritur numrin më të lartë që nga viti 2015, viti në të cilin një numër veçanërisht i madh njerëzish erdhën në Evropë dhe ish-kancelarja gjermane, Angela Merkel, shpiku sloganin: “Ne mund ta bëjmë këtë!”

Nga ata që kërkojnë mbrojtje, më shumë se 350,000 hynë në BE në mënyrë të parregullt (pa leje) në 11 muajt e parë të vitit 2023, sipas agjencisë së BE-së për mbrojtjen e kufirit Frontex.

Por, migrimi i parregullt përbën vetëm një pjesë të të gjithë migracionit në 27 shtetet anëtare, sipas Komisionit të BE-së. Në të kundërt, pothuajse 3.5 milionë njerëz emigruan në BE në vitin 2022 si refugjatë me status azili, ose për të ndjekur arsimin ose një punë, për shembull.

Evropa mbetet një destinacion i favorizuar për emigrantët

Ekspertët presin që shumë njerëz do të vazhdojnë të bëjnë udhëtimin e rrezikshëm dhe ndonjëherë vdekjeprurës drejt Evropës në vitin 2024. Catherine Woollard, drejtoreshë e Këshillit Evropian për Refugjatët dhe Mërgimtarët, tha për DW se një numër rekord njerëzish po ikin aktualisht në mbarë botën. Një pjesë e vogël e tyre do të kërkojnë mbrojtje në BE.

“Ka të ngjarë që vitin e ardhshëm do të ketë diku deri në një milion njerëz që kërkojnë mbrojtje [në Evropë], dhe shumica e tyre në fakt kanë nevojë për mbrojtje,” tha Woolard.

Sa i dobishëm është migrimi i rregullt?

David Kipp, i cili punon në politikën gjermane dhe evropiane të migracionit në Institutin Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë në Berlin, tha se nuk kishte “shenja të një ndryshimi të trendit për momentin”, sepse numri i krizave po rritet në mbarë botën.

Megjithatë, akomodimi i këtyre emigrantëve është i menaxhueshëm, tha Woollard, duke treguar shembullin e mënyrës se si u integruan ukrainasit që ikën në BE në vitin 2022. Sipas Këshillit Evropian, rreth 4.2 milionë ukrainas morën mbrojtje të përkohshme në BE në shtator 2023. Në vend që të panikonte për numrat, Woolard sugjeroi që të përmirësohej funksionaliteti i sistemeve evropiane të azilit.

BE-ja tani duhet të zbatojë reformat e shumëpritura të azilit

Në mes të dhjetorit Parlamenti Evropian dhe 27 shtete anëtare ranë dakord për një reformë të gjerë në politikën e BE-së për migracionin dhe azilin. Përpara se të hyjë në fuqi, duhet ende të miratohet zyrtarisht nga shtetet anëtare dhe Parlamenti i BE-së në gjysmën e parë të vitit 2024, në pritje të sqarimit të detajeve teknike.

Kipp pret që ligjet e reja të zbatohen brenda dy deri në tre vjet. Për momentin në plan të parë është marrëveshja simbolike, të cilën ai e quajti “çlirim politik” për të përfshirët.

BE bie dakord për reforma gjithëpërfshirëse të imigracionit

Reforma parashikon procedura më të rrepta, si për shembull, se si do të priten në kufi azilkërkuesit me pak shanse suksesi. Ata do të vendosen në kushte të ngjashme me paraburgimin – pa përjashtim për familjet me fëmijë. Një mekanizëm i detyrueshëm solidariteti midis shteteve anëtare është vendosur gjithashtu për të lehtësuar barrën mbi vendet kufitare. Ai dikton që nëse një shtet anëtar refuzon të pranojë azilkërkues, ai duhet ta kompensojë këtë refuzim me kompensim financiar ose kontribute të tjera.

Një numër i organizatave të të drejtave të njeriut kanë kritikuar ashpër rregulloret e planifikuara. Woollard është ndër ata që kanë frikë se e drejta tashmë e brishtë për azil do të gërryhet.

“Një nga sfidat kryesore është se pakti nuk do të zgjidhë disa nga problemet kryesore,” tha ajo. “Për shkak të rritjes së përgjegjësisë së vendeve në kufi, e cila është pjesë e paktit, ne presim t’i shohim ata të përgjigjen duke u angazhuar në më shumë shtyrje dhe refuzime të aksesit në kufij”.

Për sa i përket fizibilitetit, Kipp tha se mbetet për t’u parë se sa funksionale do të jenë propozimet e reja. Për shembull, mbetet e paqartë nëse do të duhej të ndërtoheshin kampe për të akomoduar procedurat e reja kufitare dhe si mund të projektoheshin ato në një mënyrë humane.

Parandalimi përmes diplomacisë?

Bashkimi Evropian arriti një marrëveshje për migracionin me Tunizinë në verën e vitit 2023. Në këmbim të mbi 1 miliard euro (rreth 1.1 miliardë dollarë) ndihmë financiare, vendi do të parandalonte emigrantët të kalonin Mesdheun për në Evropë.

Megjithatë, marrëveshja ende nuk ka dhënë ndonjë rezultat të rëndësishëm. Ndërkohë, marrëdhëniet kanë ngecur në aspekte të tjera, kur në tetor presidenti tunizian Kais Saied refuzoi një pagesë prej shumë milionë eurosh nga BE-ja si një “prospekte”.

Diplomacia e migracionit do të bëhet edhe më e rëndësishme nt në vitin 2024, parashikoi Kipp. Marrëveshja e Tunizisë nuk është përpjekja e parë e BE-së për të motivuar vendet e treta për të mbajtur emigrantët jashtë Evropës. Marrëveshje të ngjashme ishin arritur tashmë me Turqinë dhe Libinë, dhe një tjetër marrëveshje e tillë është në punë me Egjiptin.

Zhvendosja në mbarë botën – një përmbledhje

Por këto marrëveshje janë shumë të diskutueshme nga këndvështrimi i të drejtave të njeriut. Për më tepër, ata nuk janë shumë të suksesshëm, tha Woolard. “Nuk ka asnjë interes apo dëshirë reale nga vendet e tjera për të bërë punën e Evropës për të”, shtoi ajo.

Procedurat e planifikuara kufitare do të kërkojnë gjithashtu bashkëpunim të mëtejshëm me vendet që pranojnë azilkërkues të refuzuar, shpjegoi Kipp. Por vendet tranzit nuk kanë interes real për të rikthyer njerëzit që janë dëbuar nga vendet e treta.

Migrimi pritet të jetë çështja kryesore e zgjedhjeve në BE

Jozyrtarisht, në Bruksel thuhet se një marrëveshje e politikës së azilit ishte e nevojshme për të ngadalësuar rritjen e populistëve të krahut të djathtë.

Zgjedhjet parlamentare evropiane do të mbahen në qershor dhe migrimi shpesh ka luajtur një rol të madh politik në shumë sondazhe të vendeve anëtare – më së fundi në Holandë, ku Partia për Liri anti-islame e ligjvënësit të ekstremit të djathtë Geert Wilders doli fitimtar.

Megjithatë, ekspertë si Kipp janë skeptikë se rregullat e reja të azilit mund të ndihmojnë për ta bërë këtë çështje më pak shpërthyese, sepse realiteti është se migrimi do të vazhdojë.

 

---